Οι νέες κατηγορίες για σεξουαλική κακοποίηση πυροδότησαν την οργή γαλλικών φεμινιστικών ομάδων κατά του γνωστού σκηνοθέτη Ρομάν Πολάνσκι.
Ο Ρόμαν Πολάνσκι ζει από το 1978 στη Γαλλία, όταν έφυγε από τις Ηνωμένες Πολιτείες προτού καταδικαστεί και αφού ομολόγησε ότι διατηρούσε παράνομη σεξουαλική επαφή με μια 13χρονη. Έκτοτε τιμήθηκε ως μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Γαλλίας και βραβεύτηκε με Σεζάρ σε μεγάλες κατηγορίες, συμπεριλαμβανομένης της Σκηνοθεσίας για την ταινία «Κατηγορώ...!» (2019) που αναφέρεται στην υπόθεση Ντρέιφους.
Ωστόσο τα πράγματα έχουν αρχίσει να αλλάζουν για τον εβραιοπολωνικής καταγωγής σκηνοθέτη. Η πρόσφατη νίκη του στα βραβεία Σεζάρ, σε συνδυασμό με νέες κατηγορίες για σεξουαλική κακοποίηση, πυροδότησε την οργή γαλλικών φεμινιστικών οργανώσεων και οδήγησε το 21μελές διοικητικό συμβούλιο της οργάνωσης που εποπτεύει τη διοργάνωση των Σεζάρ να παραιτηθεί μαζικά. Ο Πολάνσκι αρνήθηκε τις πιο πρόσφατες κατηγορίες για ανάρμοστη συμπεριφορά.
Και παρόλο που οι Γάλλοι δεν έχουν εκδιώξει τον Πολάνσκι όπως οι Αμερικάνοι, η σχέση μαζί του επιδεινώνεται. Η επερχόμενη ταινία του Πολάνσκι «The Palace», μια μαύρη κωμωδία που διαδραματίζεται σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο σε θέρετρο στις Άλπεις όπου ο σκηνοθέτης βρίσκεται αυτό το χρονικό διάστημα για γυρίσματα, δεν έλαβε χρηματοδότηση από τη Γαλλία όπως είπε ο ηθοποιός, παραγωγός και πρώην βουλευτής Λούκα Μπαρμπαρέσκι.
«Κατάφερα να αυξήσω την παραγωγή μέσα σε ένα χρόνο χωρίς τη Γαλλία από τη στιγμή που η Γαλλία δεν ήθελε να επενδύσει ούτε ευρώ στον Πολάνσκι. Αυτό πραγματικά με πλήγωσε», δήλωσε ο Μπαρμπαρέσκι. Και συμπλήρωσε: «Αν δεν κυκλοφορήσει το φιλμ στη Γαλλία, θα είναι εγκληματικό».
Αντίστοιχα με τη χρηματοδότησή του, στο «The Palace» ήταν επίσης δύσκολο να βρεθούν ηθοποιοί για να συμμετάσχουν. Αρκετοί ηθοποιοί αρνήθηκαν ρόλους, φοβούμενοι ότι η συνεργασία με τον Πολάνσκι θα αμαύρωνε την καριέρα τους, αν και «κανείς δεν το είπε με αυτούς τους όρους», λέει ο Μπαρμπαρέσκι, ο οποίος υπογραμμίζει ότι είναι ευχαριστημένος με το καστ που έχει.
Υπενθυμίζεται ότι ο Πολάνσκι το 1977 έφυγε από τις Η.Π.Α. όταν κατηγορήθηκε πως βίασε την 13χρονη τότε Σαμάνθα Γκέιμερ. Αν και ο ίδιος δήλωσε ένοχος, κατάφερε να διαφύγει στη Γαλλία, όπου και ζει μέχρι και σήμερα, χωρίς να δικαστεί, ενώ το 2018 η Ακαδημία Κινηματογράφου της Αμερικής τον διέγραψε από μέλος της. Ενώ αρκετά χρόνια αργότερα, η Γαλλίδα ηθοποιός Βαλεντίν Μονιέ κατηγόρησε τον Ρομάν Πολάνσκι ότι την βίασε, και μάλιστα με άγριο τρόπο, στο σαλέ του σκηνοθέτη στην Ελβετία, το 1975, όταν η ίδια ήταν 18 χρονών.
Ο Ρόμαν Πολάνσκι γεννήθηκε στο Παρίσι το 1933, παιδί εβραίου πατέρα και καθολικής μητέρας. Πολωνοί στην καταγωγή, δεν υπολόγισαν καλά τις ιστορικές εξελίξεις και πήραν την απόφαση να επιστρέψουν στην Κρακοβία λίγα χρόνια προτού ξεσπάσει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Οταν οι Γερμανοί εισέβαλαν στην πόλη, η οικογένεια Πολάνσκι εγκλωβίστηκε στο εβραϊκό γκέτο. Το 1943 οι Ναζί διέταξαν τους εβραίους κατοίκους να εμφανιστούν σε προκαθορισμένο σημείο συνάντησης. Ο πατέρας Πολάνσκι κατάφερε να φυγαδεύσει τον μικρό Ρομάν από μια τρύπα στο συρματόπλεγμα του γκέτο, δίνοντάς του οδηγίες να βρει καταφύγιο στο σπίτι μιας οικογένειας που είχε πληρωθεί από τους γονείς του για να τον φροντίσει. Η μητέρα του έμελλε να βρει φρικτό θάνατο σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, όμως ο πατέρας του, παρ’ όλο που εξαναγκάστηκε να εργάζεται υπό απάνθρωπες συνθήκες σε ένα λατομείο πέτρας, επέζησε. Το αγόρι περιπλανιόταν στην ύπαιθρο, ζώντας σαν ζητιάνος, χάρη στη φιλανθρωπία γνωστών και αγνώστων. Μετά τον Πόλεμο, οι εναπομείναντες Πολάνσκι επανενώθηκαν. Το νεαρό αγόρι αγάπησε τη μαγεία του σινεμά και αποφάσισε να φοιτήσει στη φημισμένη κρατική κινηματογραφική σχολή του Λοτζ.
Μετά το «Μαχαίρι στο νερό», το οποίο απέσπασε υποψηφιότητα για Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας, ο Ρόμαν Πολάνσκι αποφάσισε να μετοικήσει στο Λονδίνο, όπου δημιούργησε το πρώτο από τα αδιαμφισβήτητα αριστουργήματά του. Η «Αποστροφή» (1965) πραγματεύεται την παράνοια μιας νεαρής Γαλλίδας που βρίσκεται μόνη στο Λονδίνο. Καταπληκτική στον κεντρικό ρόλο η Κατρίν Ντενέβ. Στα γυρίσματα της εκκεντρικής κωμωδίας τρόμου «Η νύχτα των βρικολάκων» (1967) ο μικρός το δέμας σκηνοθέτης γνώρισε και ερωτεύτηκε την πανέμορφη αμερικανίδα ηθοποιό Σάρον Τέιτ και την παντρεύτηκε στο Λονδίνο, έχοντας πρώτα πάρει διαζύγιο από την πρώτη του σύζυγο, την Πολωνή Μπάρμπαρα Κβιατόβσκα-Λας. Το Χόλιγουντ του χτύπησε γρήγορα την πόρτα και μετακόμισε στο Λος Αντζελες. Υπό την αιγίδα του μεγαλοπαραγωγού της Paramount, Ρόμπερτ Εβανς, σκηνοθέτησε το σκοτεινό «Μωρό της Ρόζμαρι» (1968) με τη Μία Φάροου. Στο απόγειο της επιτυχίας του, η τραγωδία τού χτύπησε την πόρτα. Τον Αύγουστο του 1969, ενόσω αυτός έλειπε στην Ευρώπη σε επαγγελματικό ταξίδι, μέλη της συμμορίας του Τσαρλς Μάνσον, της διαβόητης Manson Family, εισέβαλαν στο σπίτι του ζεύγους Πολάνσκι στην Καλιφόρνια και δολοφόνησαν με φρικώδη τρόπο την έγκυο Σάρον Τέιτ και τέσσερα άτομα ακόμη.
Συντετριμμένος από την ξαφνική και βάναυση απώλεια, ο Πολάνσκι επέστρεψε στην Ευρώπη και ρίχτηκε με πάθος στη δουλειά, σκηνοθετώντας μια εκδοχή του «Μάκβεθ» (1971), η οποία γνώρισε μεγάλη απήχηση. Επέστρεψε στις ΗΠΑ για το νεο-νουάρ «Chinatown» (1974). Το φιλμ αποδείχθηκε εκκωφαντική εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία, ένα διαμάντι στη φιλμογραφία όλων των εμπλεκομένων σε αυτό, ειδικά των πρωταγωνιστών Τζακ Νίκολσον και Φέι Ντάναγουεϊ. Τρία χρόνια μετά τον θρίαμβό του κατηγορήθηκε για τον βιασμό της 13χρονης τότε Σαμάνθα Γκέιλι στο σπίτι του Νίκολσον. Ο Πολάνσκι ομολόγησε την ενοχή του όσον αφορά την κατηγορία της αποπλάνησης ανηλίκου, αλλά πανικοβλήθηκε από το ενδεχόμενο να μπει στη φυλακή και διέφυγε στη Γαλλία, όπου είχε ήδη πάρει την υπηκοότητα και από όπου δεν μπορούσε να εκδοθεί στις ΗΠΑ.
Επειτα από αυτή την περιπέτεια, η καριέρα του έπεσε σε λήθαργο για σχεδόν 20 χρόνια. Η κινηματογραφική μεταφορά της νουβέλας «Τες» του Τόμας Χάρντι («Τες, γλυκιά μου ξαδέλφη», 1979) ήταν χλιαρή, με δεδομένο το μέγεθος του ταλέντου του. Η κωμωδία «Οι πειρατές» (1986) αποδείχθηκε παταγώδης αποτυχία – απ' όλες τις απόψεις. Το θρίλερ «Frantic» (1988) με πρωταγωνιστή τον Χάρισον Φορντ και τα τολμηρά «Μαύρα φεγγάρια του έρωτα» (1992) δεν γνώρισαν την αναμενόμενη ανταπόκριση. «Ο θάνατος και η κόρη» (1994) με τη Σιγκούρνι Γουίβερ ήταν μια πραγματικά καλή ταινία, όμως το φιλμ που αποκατέστησε τελικά τη φήμη του δημιουργού του ήταν ο πολυβραβευμένος «Πιανίστας» (2002) με τον συγκλονιστικό Αντριεν Μπρόντι στον ομώνυμο ρόλο. Εκτοτε ο Πολάνσκι παρέμεινε σε φόρμα, με αξιόλογα κινηματογραφικά έργα, όπως ο «Αόρατος συγγραφέας» (2010), «Ο θεός τηςσφαγής» (2011) και η «Αφροδίτη με τη γούνα» (2013).
Το φεστιβάλ της Αθήνας, που επιμελείται εδώ και 37 χρόνια ο κριτικός κινηματογράφου Νίνος Φένεκ Μικελίδης, συνεχίζει να αποτελεί πόλο έλξης για όλους τους κινηματογραφόφιλους
6°
