Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου και το ανεπανάληπτο κινηματογραφικό σύμπαν του

Έχοντας ήδη τη φήμη του παιδιού-θαύμα στη μουσική χάρη στους «Forminx» και κυρίως τους «Aphrodite’s child» o Βαγγέλης Παπαθανασίου βάζει την υπογραφή του σε ελληνικές ταινίες των 60s σαν τις συμβατικές κωμωδίες «5.000 ψέματα» και «Ο αδελφός μου ο τροχονόμος» ή το πιο ψαγμένο «Vortex» του Νίκου Κούνδουρου το 1967 λίγο πριν μετακομίσει μόνιμα για το Παρίσι όπου θα ψαχτεί σε άλλα κινηματογραφικά μέρη. Η ενασχόλησή του με την ηλεκτρονική μουσική θα τον οδηγήσει στο Λονδίνο και τη δημιουργία του θρυλικού στούντιο του «Nemo» που θα τον βοηθήσει να τελειοποιήσει τον φουτουριστικό ήχο του ταξιδιού στο διάστημα (καταλυτική η δημιουργική χρήση του συνθεσάιζερ) και να αποκτήσει ήδη φήμη εκ των πρωτεργατών της ηλεκτρονικής μουσικής.

Η πρόταση για συνεργασία στην τηλεοπτική σειρά του Καρλ Σαγκάν «Cosmos» με θέμα την εξερεύνηση του διαστήματος, έχει τη συγκατάθεση της NASA και ένα χρόνο αργότερα έρχεται η απόλυτη δόξα με το Όσκαρ μουσικής (ο μόνος Έλληνας που το κατακτά αφού το βραβείο του Χατζιδάκι το 1961 για τα «Παιδιά του Πειραιά» αφορούσε την κατηγορία τραγουδιού) για τους «Δρόμους της φωτιάς» του Χιου Χάντσον που περιγράφει την ιστορία δύο βρετανών δρομέων που προετοιμάζονται για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1924. Το θέμα που υπέγραψε ο συνθέτης για την εντυπωσιακή εναρκτήρια σεκάνς, εκτός από το ότι είναι πλέον κλασικό, χρησιμοποιείται σταθερά εδώ και χρόνια για να συνοδεύσει ιστορίες θάρρους και ελπίδας. Τον επόμενο χρόνο όμως αγγίζει την τελειότητα της μουσικής ιδιοφυίας του. Η μουσική που έγραψε για το «Μπλέιντ Ράνερ» του Ρίντλεϊ Σκοτ θεωρείται κλασική πλέον καθώς εκτός του ότι πλαισιώνει ιδανικά την εκάστοτε σκηνή λειτουργεί και ως αυτόνομο έργο γεμάτο καινοτομίες (τα δύο συνθεσάιζερ, οι διάλογοι από το φιλμ που πρόσθεσε σε κάποιες συνθέσεις κλπ)  το οποίο χρειάστηκε ένα χρόνο για να το ολοκληρώσει ο συνθέτης. Το αποτέλεσμα φυσικά ήταν μοναδικό και πλέον ταυτίζεται με την εικόνα του μέλλοντος όπου η συνύπαρξη ανθρώπων και μηχανών δεν θα μπορούσε να αποδοθεί πιο μελαγχολικά από τις μουσικές νότες που εμπνεύστηκε ο Παπαθανασίου.

Κανένα από τα επόμενα κινηματογραφικά πρότζεκτ του δεν έφτασε στο επίπεδο αυτό παρότι είχε στιγμές έμπνευσης που τον έκαναν να συνθέσει ακόμη δύο τρεις σημαντικές μελωδίες σαν το «1492, Χριστόφορος Κολόμβος» και πάλι του Σκοτ ή «Τα μαύρα φεγγάρια του έρωτα» του Πολάνσκι. Υπέγραψε επίσης τα μουσικά σκορ των ταινιών «Αγνοούμενος» (1982) του Κώστα Γαβρά, «Antarctica» (1983) του Ιάπωνα Κορεγιόσι Κουρουχάρα, «Η ανταρσία του Μπάουντι» (1984) του Ρότζερ Ντόναλντσον, «El Greco» και «Καβάφης» του Γιάννη Σμαραγδή, ενώ η τελευταία κινηματογραφική δουλειά του ήταν το 2019 για το ντοκιμαντέρ του Βαγγέλη Ευθυμίου «Ορεινές συμφωνίες» με θέμα τη ζωή του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.