Κινηματογραφος

Κριτική ταινίας: Μπενεντέτα (Benedetta)

Αδυσώπητος και γαρλαλιστικός Πολ Βερχόφεν

Κωνσταντίνος Καϊμάκης
ΤΕΥΧΟΣ 806
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Κριτική για την ταινία Μπενεντέτα (Benedetta) του Πολ Βερχόφεν με τους Βιρζινί Εφιρά, Δάφνη Πατακιά, Σαρλότ Ράμπλινγκ, Λαμπέρ Γουίλσον, Ολιβιέ Ραμπουρντέν.

Στα τέλη του 17ου αιώνα, με την πανούκλα να ρημάζει σχεδόν όλη την Ευρώπη, η μικρή Μπενεντέτα Καρλίνι που λατρεύει τον Χριστό και βλέπει οράματα στον ύπνο της, μπαίνει στο μοναστήρι της Πέσκια, στην Τοσκάνη. Ικανή από νεαρή ηλικία να κάνει θαύματα η Μπενεντέτα αποκτά σημαντική θέση στο μοναστήρι και κάποια στιγμή παίρνει υπό την προστασία της μια νεαρή γυναίκα για να τη σώσει από τον βίαιο πατέρα και τα αδέλφια της που την κακοποιούν. Οι δύο γυναίκες θα έρθουν πολύ κοντά και σύντομα θα συνάψουν μια παθιασμένη ερωτική σχέση.

Είναι εύκολο να μαντέψουμε τους λόγους που η ιστορία της Μπενεντέτα γοήτευσε τον Βερχόφεν. Η ιδιαιτερότητά της (πρόκειται για τη μοναδική δίκη λεσβίας στην ιστορία του Χριστιανισμού) σε συνδυασμό με ένα σεναριακό σχήμα που παντρεύει με τη δέουσα προκλητική ευστοχία το θέμα της θρησκευτικής πίστης με τον λεσβιακό έρωτα των δύο καλογριών, δίνει την ευκαιρία στον βετεράνο σκηνοθέτη να κατασκευάσει μια απόλυτα βέβηλη και απέραντα απολαυστική ταινία. Πολλά κομμάτια του φιλμ αποδεικνύουν την ξεκάθαρα φεμινιστική και αιρετική ματιά του ολλανδού σκηνοθέτη πάνω σε μια σουρεαλιστική σχεδόν πραγματικότητα όπου τα πάντα μπορεί να συμβούν. Από τις απίθανες ερωτικές σκηνές που είναι βγαλμένες από ένα σινεμά που μοιάζει να έρχεται απευθείας από το παρελθόν –η αποθέωση του κιτς και της παρωδίας που θυμίζει τα πιο βέβηλα επεισόδια των ΜόντιΠάιθονς– μέχρι το βιτριολικό σχόλιο που τα χώνει κανονικά στον θεσμό της εκκλησίας ταυτίζοντάς τον ξεκάθαρα με την πολιτική διαφθορά και τα οικονομικά συμφέροντα. Χωρίς να έχει καμιά διάθεση να στρογγυλοποιήσει την αιχμηρή κριτική του, ο Βερχόφεν καλπάζει ξέφρενα σε μία ούτως ή άλλως ανεξέλεγκτη ιστορία, στην οποία η ειρωνεία περισσεύει: οι πιο σπαρταριστές σκηνές είναι εκείνες όπου ο Χριστός τιμωρός ξεσαλώνει κόβοντας με το σπαθί του ως άλλος Ζορό τα κεφάλια των απίστων ή προκαλεί ατελείωτους οργασμούς στη «νύφη» του Μπενεντέτα, η οποία αναστατώνει με τις ερωτικές κραυγές της όλη την πόλη της Πέσκια! Η Δάφνη Πατακιά στον ρόλο της Μπαρτολομέα, που ξυπνά το ερωτικό ένστικτο της Μπενεντέτα, παραδίδει την πιο δυνατή ερμηνεία του έργου.