Το ντοκιμαντέρ «Jagged» της Alison Klayman για τη ζωή της Alanis Morissette και η αντίδραση της μεγάλης ροκ σταρ του Καναδά.
Θα έπρεπε να ήταν μια υπέροχη, ιστορική στιγμή ενός φεστιβάλ κινηματογράφου: μία από τις μεγαλύτερες ροκ σταρ του Καναδά να στέκεται μπροστά σε ένα πλήθος στη Λυρική Σκηνή του Τορόντο, καλωσορίζοντάς τους στην πρεμιέρα ενός λαμπερού ντοκιμαντέρ για το ορόσημο άλμπουμ της «Jagged Little Pill». Αντ’ αυτού, η Alanis Morissette πέρασε το απόγευμα πριν από την πρεμιέρα στο φετινό φεστιβάλ του Τορόντο δυσφημώντας την ταινία και κατηγορώντας τη σκηνοθέτη Alison Klayman ότι πρόδωσε την εμπιστοσύνη της.
Αρχικά υπήρχαν φήμες ότι η Morissette ενδέχεται να μην παραστεί στην προβολή και λίγες μέρες μετά ακολούθησε η δήλωση που τις επιβεβαίωνε. Έκανε σαφές τον λόγο πίσω από την απόφασή της: «Παρασύρθηκα από ένα ψευδές αίσθημα ασφάλειας, και τα κρυφά κίνητρα (που είχαν να κάνουν με σεξουαλικό περιεχόμενο) έγιναν εμφανή αμέσως μόλις είδα το πρώτο cut της ταινίας», είπε η Morissette. «Αυτή δεν ήταν η ιστορία που είχα συμφωνήσει να πω». Συνέχισε κατηγορώντας το «Jagged» ότι συμπεριέλαβε «επιπτώσεις και γεγονότα που απλά δεν είναι αληθινά», αν και δεν διευκρίνισε ποιες είναι αυτές οι επιπτώσεις.
Η Klayman, από την πλευρά της, παρέμεινε διπλωματική, ίσως ελπίζοντας να «καλοπιάσει» την Morissette πριν από το ντεμπούτο του «Jagged» στο HBO στις 19 Νοεμβρίου. Στην πρεμιέρα, η σκηνοθέτης παρουσίασε τον εαυτό της ως αέναη θαυμάστρια της Morissette, της οποίας το πρώτο CD ήταν το «Jagged Little Pill», και περιέγραψε τη δημιουργία της ταινίας ως «απόλυτη τιμή και προνόμιο». Αντί να επιτραπούν ερωτήσεις μετά την προβολή, οι διοργανωτές του φεστιβάλ κατεύθυναν τους παρευρισκόμενους σε ένα προ-μαγνητοσκοπημένο Q&Α στην ιστοσελίδα του φεστιβάλ.
Ούτε η Morissette ούτε η Klayman έχουν διευκρινίσει ποια συγκεκριμένα σημεία του «Jagged» θεωρεί η τραγουδίστρια αμφιλεγόμενα, αλλά η κάλυψη από τα ΜΜΕ επικεντρώθηκε στα σχόλια της σταρ για τους άνδρες που την παρενόχλησαν σεξουαλικά στην αρχή της καριέρας της, ξεκινώντας από τα μέσα της εφηβείας της. «Στα 15 μου», λέει στην αρχή της ταινίας, «το τι θα ακολουθούσε ήταν απρόβλεπτο». Συνεχίζει περιγράφοντας πώς, κατά την περίοδο πριν από το Jagged Little Pill, όταν ξεκίνησε να «κυνηγά» μια θέση ανάμεσα στους pop star εφήβους στον Καναδά, βυθίστηκε σε ένα περιβάλλον όπου υπήρχε «ένα στοιχείο έλλειψης υπερπροστασίας». Όταν ήταν μόλις 10 ετών, λέει η Morissette στην ταινία, οι γονείς της την έβαζαν σε ένα αεροπλάνο και ζητούσαν από τον ενήλικα που καθόταν στο διπλανό κάθισμα να την έχει το νου του. Ως έφηβη, έμενε συχνά στο στούντιο με τον άντρα παραγωγό της μέχρι τις 3 το πρωί. Όταν έμενε μόνη με έναν άντρα, λέει η Morissette, ερχόταν συχνά μια στιγμή που ένιωθε ότι «θα υπήρχε μια ολλανδική γωνία λήψης» - που σήμαινε ότι η κατάσταση θα έκλινε ανεπανόρθωτα προς τη μία πλευρά - και ήξερε τι θα συμβεί στη συνέχεια.
Αργότερα στο ντοκιμαντέρ, η τραγουδίστρια γίνεται πιο σαφής για αυτά τα τραύματα, αφού είπε στην Klayman, «θα χρειαστώ βοήθεια γιατί δεν μιλάω ποτέ για αυτά τα πράγματα». Παρόλο που δεν κατονομάζει ούτε περιγράφει συγκεκριμένες συναντήσεις, η Morissette λέει ότι μετά από «χρόνια ψυχοθεραπείας», κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι πολυάριθμες συναντήσεις που είχε πει από καιρό στον εαυτό της ότι ήταν συναινετικές, δεν ήταν. «Τώρα, λέω, “Ω ναι, είναι όλοι παιδόφιλοι. Ήταν όλα αποπλάνηση ανηλίκου”».
Παρόλο που υποτιθέμενα η τραγουδίστρια μίλησε επίσημα (on the record) για όλες αυτές τις ιστορίες για την ταινία, η Morissette κατηγόρησε την Klayman ότι την εκμεταλλεύτηκε σε «μία πολύ ευάλωτη χρονική στιγμή (εν μέσω της τρίτης επιλόχειας κατάθλιψής μου μετά τον τοκετό κατά τη διάρκεια του lockdown)». Όμως, η μόνη φορά που εμφανώς εκνευρίζεται μπροστά στην κάμερα είναι όταν η σκηνοθέτης θίγει το θέμα για το συγκρότημα (που αποτελείτο μόνο από άνδρες) που περιόδευσε μαζί της για 18 μήνες υποστηρίζοντας τον δίσκο «Jagged Little Pill». Η Morissette περιγράφει το συγκρότημά της, το οποίο περιλάμβανε τον ντράμερ των Foo Fighters, Taylor Hawkins, ως την παρένθετη οικογένεια της, με τα οποία μέλη, σε μεγάλο βαθμό, δέθηκε όταν έγινε σαφές ότι δεν θα εμπλεκόταν ερωτικά με κανέναν από αυτούς.
Αλλά ήταν σαφώς εξοργισμένη όταν διαπίστωσε ότι τα μέλη του συγκροτήματος είχαν συνήθως ένα δωμάτιο σε μια άκρη του χώρου όπου διεξάγονταν οι συναυλίες, για να κάνουν σεξ με τις θαυμάστριές της. Η Morissette φαίνεται επίσης ιδιαίτερα αγανακτισμένη από την υπόνοια ότι μερικοί από αυτούς ήταν εξοργισμένοι με το γεγονός ότι δεν μπορούσαν μοιραστούν τη φήμη της- αν και το ζήτημα τίθεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μην είναι ξεκάθαρο αν μιλάει για ένα συγκεκριμένο μέλος από αυτό το συγκρότημα που περιόδευσε μαζί της, ή κάποιο άλλο – ή, ουσιαστικά, για οποιονδήποτε άλλον άντρα γενικά. Θα ήταν δύσκολο να χαρακτηρίσουμε αυτό το μέρος της ταινίας «προκλητικό», αλλά είναι το σημείο που φαίνεται να είναι πιο «άβολο», καθώς η Κλέιμαν προσπαθεί να συζητήσει μια ιδέα που δεν έχει αρκετά πλάνα για να τεκμηριώσει.
Τα ντοκιμαντέρ για τις διασημότητες, και ιδιαιτέρως τα μουσικά ντοκιμαντέρ, ελέγχονται συχνά από τις ίδιες τις προσωπικότητες, και η κατοχή των πνευματικών δικαιωμάτων των τραγουδιών τους, τούς δίνει ουσιαστικά το final cut (τον έλεγχο στην την τελική μορφή). (Μπορεί να ενισχύσει τη θέση της Klayman το γεγονός ότι το HBO, το οποίο παρήγαγε το «Jagged», είναι υπό την αιγίδα της Warner Bros., η οποία έχει τα δικαιώματα του «Jagged Little Pill».) Και στο ίδιο το ντοκιμαντέρ, το ζήτημα του ελέγχου της Morissette όσον αφορά στην εικόνα της είναι ένα θέμα που πλανάται συχνά. Η Klayman, της οποίας η τελευταία ταινία, «The Brink», ήταν ένα full-access (με πλήρη πρόσβαση) πορτρέτο του Steve Bannon, δεν είναι το είδος του σκηνοθέτη που εγκαταλείπει τον δημιουργικό έλεγχο, και είναι προς τιμήν της Morissette που το επέτρεψε – μέχρι, βέβαια, το final cut με το οποίο τώρα είναι εμφανώς δυσαρεστημένη. Και είναι προς τιμήν της Klayman ότι, ακόμη και όταν προσεγγίζει έναν καλλιτέχνη τον οποίο θαυμάζει από παιδί, παραμένει σταθερή και αντικειμενική.
Το φεστιβάλ της Αθήνας, που επιμελείται εδώ και 37 χρόνια ο κριτικός κινηματογράφου Νίνος Φένεκ Μικελίδης, συνεχίζει να αποτελεί πόλο έλξης για όλους τους κινηματογραφόφιλους
13°
