«Η Συνεκδοχή της Νέας Υόρκης» μέσα στο μυαλό του Τσάρλι Κάουφμαν

Την 27η έκδοσή του μας παρουσίασε χθες στην καθιερωμένη συνέντευξη τύπου το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας, με δύο αφιερώματα που θα συζητηθούν πολύ και ένα από τα καλύτερα διαγωνιστικά τμήματα των τελευταίων ετών. Για την πρεμιέρα του Φεστιβάλ με τη νέα ταινία του Ασγκάρ Φαρχαντί «Ένας Ήρωας», θα πρέπει να περιμένουμε μία εβδομάδα, μέχρι τότε μπορούμε να θυμηθούμε μια από τις ομορφότερες, πολυσύνθετες και γεμάτες φαντασία ταινίες που είδαμε για πρώτη φορά στις Νύχτες Πρεμιέρας. Σήμερα βλέπουμε ξανά την ταινία «Συνεκδοχή της Νέας Υόρκης» του Τσάρλι Κάουφμαν.  

Δεν υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείς να πεις με σιγουριά για τη «Συνεκδοχή». Ένα πράγμα σίγουρο είναι ότι πρέπει να επιστρέψεις και δεύτερη φορά, όχι για να την εκτιμήσεις αναγκαστικά, αλλά για να αντιληφθείς πόσο θαυμάσια γράφει αυτός ο Νεοϋορκέζος και για να συλλάβεις πόσο υπέροχα είναι να ζεις για λίγο στο μυαλό του Τσάρλι Κάουφμαν.

Ο Κέιντεν (Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν) είναι ένας καταθλιπτικός θεατρικός σκηνοθέτης με προβλήματα υγείας ο οποίος λαμβάνει μια γενναία επιχορήγηση και άρα την ελευθερία να δημιουργήσει το μαζικό και ρεαλιστικό θεατρικό έργο που θέλει.  Καθώς η παραγωγή προχωρά συν τω χρόνω, οι εμπειρίες και η ζωή του Κέιντεν εκτυλίσσονται όπως εξελίσσεται και η κατανόησή του για τον κόσμο και το ίδιο το έργο. Στον αγώνα του να είναι ειλικρινής δημιουργός και να εξερευνά τις διαφορετικές πτυχές της ζωής που του αποκαλύπτονται, ο Κέιντεν ενσωματώνει αυτές τις εμπειρίες στο έργο που μεγαλώνει μαζί του, μεγαλώνει χωρίς τελειωμό. Ο σκηνοθέτης βρίσκεται μέσα σε μια πραγματικότητα που καθώς ξεδιπλώνεται προς το χειρότερο, τον τραβάει μέσα της ολοκληρωτικά σε σημείο που να είναι δυσδιάκριτο πια, πού σταματά η φαντασία και πού ξεκινά η πραγματικότητα. Είναι η ζωή ένα θεατρικό έργο; 

Η «Συνεκδοχή» είναι μια ταινία που δεν κατηγοριοποιείται εύκολα. Είναι προδιαγεγραμμένη να διχάσει το κοινό σε θαυμαστές και αδιάφορους θεατές. Ο Κάουφμαν («Στο Μυαλό του Τζον Μάλκοβιτς», «Η Αιώνια Λιακάδα Ενός Καθαρού Μυαλού») με το πιο αμφιλεγόμενο κινηματογραφικό σενάριο που έχει παρουσιάσει ως τώρα, σκηνοθετεί για πρώτη φορά μια ταινία με βάθος, προεκτάσεις, επάνω σε βασικά υπαρξιακά θέματα. Ο ήρωάς του, Κέιντεν, συλλαμβάνει και τοποθετεί σκηνικά, χαρακτήρες και συμπεριφορές-ερμηνείες όπως όλοι μας κάνουμε καθημερινά. Διαμορφώνουμε έναν εαυτό που τον τοποθετούμε και τον προωθούμε στον κόσμο, για να αλληλεπιδράσει με τις χιλιάδες των άλλων επινοημένων εαυτών των συνανθρώπων μας, με τον καλύτερο, όπως κρίνουμε εμείς, τρόπο.

Πολλοί ίσως υποθέσουν πως ο Κάουφμαν σκοπό έχει να μπερδέψει τους θεατές με αυτή τη γνωστή του συμπάθεια να τοποθετεί τους χαρακτήρες του -εδώ ένα εξαιρετικό καστ- μέσα σε πλαίσια, που o ίδιος δημιουργεί πάλι μέσα σε άλλα πλαίσια. Περιβάλλοντα μέσα σε υπερπεριβάλλοντα ("Adaptation."). Και να ταξιδεύει το κοινό εντός, εκτός, πάνω, κάτω και δια μέσου αυτών των πλαισίων της ατέρμονης φαντασίας του. 

Δεν υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείς να πεις με σιγουριά για τη «Συνεκδοχή». Ένα πράγμα σίγουρο είναι ότι ο Κάουφμαν (ξανά)συστήνει τη φαντασία σε όλους μας με τα σενάριά του και κάνει ένα σινεμά που μας κάνει να ονειρευόμαστε. Για αυτό δεν πάμε σινεμά; 

Η ταινία «Η Συνεκδοχή της Νέας Υόρκης» έχει κυκλοφορήσει στους κινηματογράφους από τη Village Films.

Η Συνεκδοχή της Νέας Υόρκης (Synecdoche, New York)
Η.Π.Α., 2008, Έγχρωμη
Δράμα, 124’
Σκηνοθεσία: Τσάρλι Κάουφμαν
Σενάριο: Τσάρλι Κάουφμαν
Πρωταγωνιστούν: Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν, Κάθριν Κίνερ, Μισέλ Γουίλιαμς, Σαμάνθα Μόρτον, Νταϊάν Γουίστ, Τζένιφερ Τζέισον Λι, Έμιλι Γουάτσον, Χόουπ Ντέιβις