Το «September» και ο κύκλος της αποκατάστασης

Νωχελική επιστροφή πίσω στο κλεινόν άστυ ακόμη και των τελευταίων, μουντάδα και συννεφιά, σχέδια για τη νέα σεζόν και επιστροφή στη ρουτίνα. Με αφορμή τη μοναχικότητα (και όχι τη μοναξιά), η σημερινή επιλογή, ανάμεσα στα συμφραζόμενα, λέει και μια δεύτερη ιστορία, εκείνη του φυσιολογικά χρονοβόρου κύκλου της αποκατάστασης ενός τραύματος,  με μια ωριμότητα που υπομονετικά αφαιρεί από το φιλμ την ταμπέλα της «γυναικείας υπόθεσης» και μοιραία αφορά σε όλους. Σήμερα βλέπουμε την ταινία «September» της Πέννυς Παναγιωτοπούλου.

Η Άννα (Κόρα Καρβούνη) είναι μια νεαρή μοναχική κοπέλα που μένει στην Αθήνα, με μια καθημερινότητα που περιλαμβάνει τη μονότονη δουλειά της, τον ζωηρό σκύλο της, τον Μανού και το ζεστό σπίτι της. Ο Μανού είναι η μοναδική της συντροφιά και μονοπωλεί όλο τον ελεύθερο χρόνο της. Σπάνια συναναστροφή της φαίνεται να είναι η Σοφία (Μαρία Σκουλά) και η οικογένειά της, της οποίας τα νεαρά μέλη τρελαίνονται να παίζουν με τον Μανού. Όταν ο Μανού πεθαίνει αιφνιδιαστικά, η Άννα ζητά από τη Σοφία να τον θάψει στον κήπο του σπιτιού της. Η Σοφία δέχεται και αυτή είναι η απαρχή μιας «μη κανονικής» σχέσης ανάμεσα στις δύο γυναίκες.

Με τον θάνατο του Μανού, κάτι κόβεται βίαια στη ζωή της Άννας που την τραυματίζει και πρέπει να αποκατασταθεί συν τω χρόνω. Η μεταβατική περίοδος αυτή δεν είναι ομαλή. Από την απώλεια και την απουσία η Άννα έχει να φτάσει στον επίλογο, τη νέα γνώση και την καινούρια αρχή, τον Σεπτέμβρη. Είναι μια απαραίτητη διαδικασία η οποία απαιτεί χρόνο και είναι γεμάτη αδέξιες κινήσεις, μέχρι να βρεθεί ένας άλλος τρόπος, όχι χειρότερος, απλά διαφορετικός. Μπορούμε να συζητάμε για ώρες αν αυτές οι αδέξιες κινήσεις συνιστούν πραγματικό κίνδυνο κι αληθινή απειλή προς την οικογένεια της Σοφίας.

Με ώριμη ματιά πάνω σε όλον αυτόν τον κύκλο της αποκατάστασης και με ένα σπάνια συνεπές για τα ελληνικά δεδομένα σενάριο (Παναγιωτοπούλου - Παπαδάκη), το «September», δεν ουρλιάζει το θρήνο αλλά τον ψιθυρίζει. Δεν τρέχει τις αποστάσεις (οι μετακινήσεις είναι μικρές) αλλά τις περπατά και ως γνωστόν όταν τρέχεις δεν πας πιο γρήγορα, άλλωστε η υπομονή είναι ο σίγουρος τρόπος προς τα εμπρός.

Η Κόρα Καρβούνη δαμάζει την ορμητική ενέργειά της και φαίνεται να μπορεί να κάνει τα πάντα (ας δώσει κάποιος σ’ αυτήν την κοπέλα και μια κωμωδία επιτέλους). Η Μαρία Σκουλά κρατά τις δύσκολες ισορροπίες που απαιτεί η Σοφία για να συμπάσχει με την αλλόκοτη Άννα, τη στιγμή που εκείνη εισβάλει στη φαινομενικά τακτοποιημένη ζωή της. Είναι άλλωστε και οι δύο, δυο γυναίκες θλιμμένες και μόνες, που κάποτε έκαναν διαφορετικές επιλογές.

Ο Νίκος Διαμαντής αποτυπώνει με συνέπεια τον Στάθη που απειλείται από τον «εισβολέα» Άννα. Κατά τα άλλα το τραύμα της και η κατάστασή της δεν τον αφορά καθόλου, τουναντίον αδιαφορεί. Ενδιαφέρον και παράδοξο, μιας και ως γιατρός υποτίθεται πως βλέπει και κουράρει κάθε μέρα τραυματισμένα μέλη στη δουλειά του. Ο Στάθης είναι αυτός που δεν μαθαίνει. Είναι η απλοϊκή προσέγγιση στην επιφάνεια των πραγμάτων, ο μαζικός τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι μοναχικοί από επιλογή άνθρωποι.

Η Πέννυ Παναγιωτοπούλου εξετάζει εκείνη την περιοχή που βρίσκεται λίγο πριν και λίγο μετά από το ακαθόριστο όριο που απλώνεται γύρω από μια οικογένεια και την προστατεύει/αποκλείει. Δείχνει πόσο μικρή είναι αυτή η απόσταση, μια απόσταση που η ξεθωριασμένη Άννα διανύει, αναζητώντας την φροντίδα και βρίσκοντας την κατανόηση και τελικά την απόρριψη. Για όλα τα παραπάνω, επειδή μιλά χωρίς να απολογείται για τους μοναχικούς από επιλογή ανθρώπους και επειδή δείχνει πόσο απαραίτητος είναι ο επίλογος πριν ανοίξει νέο κεφάλαιο, το «September» είναι ειλικρινές, συνεπές και ελπιδοφόρο, ως οφείλει να είναι κάθε καινούρια αρχή.

Η ταινία «September» έχει κυκλοφορήσει στους κινηματογράφους από την Odeon.

September

Ελλάδα, Γερμανία, 2013, Έγχρωμη

Δράμα, 99’

Σκηνοθεσία: Πέννυ ΠαναγιωτοπούλουΣενάριο: Κάλλια Παπαδάκη, Πέννυ Παναγιωτοπούλου

Πρωταγωνιστούν: Κόρα Καρβούνη, Μαρία Σκουλά, Νίκος Διαμαντής, Χρήστος Στέργιογλου, Γιούλικα Σκαφίδα, Άννα Καλαϊτζίδου