Έρευνα: Το κάπνισμα στον γαλλικό κινηματογράφο και η επιρροή του

Η διαφήμιση τσιγάρων έχει απαγορευτεί, αλλά από το 2015 μέχρι το 2019 90,7% των γαλλικών ταινιών περιλαμβάνουν τουλάχιστον μια σκηνή καπνίσματος, ένα αντικείμενο ή μια αναφορά στο κάπνισμα. Σύμφωνα με την Αντικαρκινική Ένωση, το κάπνισμα στην οθόνη βλάπτει την υγεία των θεατών: μετά από έρευνα σε 150 γαλλικές ταινίες, που έγινε με την ευκαιρία της 31ης Μαΐου, παγκόσμιας Ημέρας χωρίς Καπνό, η Ένωση διαπίστωσε ότι στον σύγχρονο γαλλικό κινηματογράφο οι άνθρωποι εξακολουθούν να καπνίζουν, ενώ στο σκηνικό υπάρχουν σταχτοδοχεία και αναπτήρες. Ακόμα κι όταν κανείς δεν ανάβει τσιγάρο στην οθόνη μιλάει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο για το κάπνισμα – τις περισσότερες φορές νοσταλγικά.

Σύμφωνα με την έρευνα που έγινε σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ipsos, το κάπνισμα εμφανίζεται κατά μέσον όρο επί 2,6 λεπτά, διάρκεια αντίστοιχη με 6 διαφημιστικά σποτ περίπου. Η Αντικαρκινική Ένωση επισημαίνει ότι, αν και στην πραγματική ζωή το κάπνισμα απαγορεύεται σε εσωτερικούς χώρους, στις ταινίες παρουσιάζονται καφέ και εστιατόρια όπου οι άνθρωποι καπνίζουν αρειμανίως. Το 21,5% των σκηνών με καπνίζοντες τοποθετούνται σε χώρους εργασίας (γραφεία, εργοστάσια) και το 16,6% σε καφενεία, εστιατόρια και ντισκοτέκ.

Σε ερώτηση στο πλαίσιο της έρευνας αν το κάπνισμα στην οθόνη το ενθαρρύνει στην πραγματική ζωή, το 58% των νέων 18-24 ετών απαντούν καταφατικά. Ιδιαίτερα όταν βλέπουν να καπνίζουν μεγάλοι σταρ, δηλώνουν πως παροτρύνονται να υιοθετήσουν ή να συνεχίσουν τη συνήθεια. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Αντικαρκινικής Ένωσης, Axel Kahn, τα λόμπι του καπνού χρηματοδοτούν σκηνοθέτες για να δείξουν τα προϊόντα τους με άμεσο ή έμμεσο τρόπο σε ταινίες και τηλεοπτικές σειρές.

Το πρόβλημα είναι ωστόσο οι παλιότερες ταινίες όπου οι ηθοποιοί καπνίζουν –οι κλασικοί: Κατρίν Ντενέβ, Αλαίν Ντελόν, Τζόνι Χαλιντέι (που κάπνιζε τόσο στη σκηνή όσο και στην οθόνη), Σοφί Μαρσό, Σερζ Γκενσμπούρ, Υβ Μοντάν–, αλλά και στα social media όπου εμφανίζονται σε υποβλητικές φωτογραφίες με τσιγάρο στο χέρι. Αν και ο νόμος εναντίον του καπνίσματος ψηφίστηκε στη Γαλλία το 1991, οι διασημότητες άργησαν να προσαρμόσουν τη δημόσια εικόνα τους στην αντικαπνιστική εκστρατεία και λίγοι είναι όσοι έκοψαν οριστικά το κάπνισμα. Οι περισσότεροι, όπως η Κάρλα Μπρούνι, σύζυγος του Νικολά Σαρκοζί, και ο Εντί Μιτσέλ, δηλώνουν ότι προσπάθησαν αλλά απέτυχαν.

Στη Γαλλία ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο, εξαιτίας του μεγάλου ποσοστού θνησιμότητας: το 17% των ασθενών επιβιώνει πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση.