Κριτική για τις ταινίες της εβδομάδας 20-26 Μαΐου 2021: Η χώρα των νομάδων, Wonder Woman 1984, Πρόστιμο, Soul και 3 ακόμη ταινίες.
Η χώρα των νομάδων (Nomadland) (****) Σκηνοθεσία: Κλόι Ζάο
Πρωταγωνιστούν: Φράνσις Μακ Ντόρμαντ, Ντέιβιντ Στράδερν, Λίντα- Μέι, Σουάνκι
Η 60χρονη Φραν αποχωρίζεται το σπίτι της και κλείνει τα λιγοστά υπάρχοντα της σε κούτες που στοιβάζει μέσα στο μικρό βαν της το οποίο αποκαλεί «Πιονέρο». Η αναχώρησή της προς το πουθενά σηματοδοτεί μια περιπλάνηση στην αμερικανική ενδοχώρα, όπου η Φραν θα επιχειρήσει όχι απλώς να επιβιώσει αλλά να πραγματοποιήσει ένα νέο ξεκίνημα. Ανάμεσα στις περιστασιακές δουλειές του ποδαριού (ανάμεσα στις οποίες ως εργάτρια σε αποθήκες της Amazon) και τις συναναστροφές με άλλους νομάδες η Φραν θα βρει τις απαντήσεις που τη βασάνιζαν μια ζωή.
Δεν είναι μόνο σπουδαία η ταινία της αμερικανοκινέζας Κλόι Ζάο που κατέκτησε το όσκαρ καλύτερης ταινίας για το 2020, αλλά και εξαιρετικά επίκαιρη και οπωσδήποτε χρήσιμη. Βασισμένη στο βιβλίο έρευνας της Τζέσικα Μπρούντερ «Nomadland: Surviving America in the Twenty-First Century», η ταινία της Ζάο θέτει θεμελιώδη ερωτήματα γύρω από τις ουσιαστικές αξίες της σύγχρονης ζωής ρίχνοντας παράλληλα τα βέλη της στους οικονομικούς κολοσσούς τύπου Amazon. Πρόκειται για ένα λιτό, ευαίσθητο και οξυδερκές road movie που χρησιμοποιεί την αίσθηση του ταξιδιού για να σχολιάσει με αφοπλιστική ειλικρίνεια τις πολιτικοκοινωνικές συνθήκες στις ΗΠΑ μετά από την κρίση του 2008 που οδήγησαν στην περιθωριοποίηση χιλιάδες πολίτες. Μέσα από τις αφηγήσεις των νεοάστεγων του «Nomadland» (οι περισσότεροι ηθοποιοί του έργου υποδύονται τους εαυτούς τους) που αποτελούν κομμάτι μιας συνταρακτικής εσωτερικής μετανάστευσης στην ιστορία των ΗΠΑ, η οποία μπορεί να συγκριθεί μόνο με εκείνη των μαύρων του αμερικανικού Νότου που «απέδρασαν» στις βορειοανατολικές πολιτείες στα τέλη του 19ου αιώνα, εντοπίζονται αναλογίες που συναντάμε και σε άλλες σύγχρονες κοινωνίες. Η Φραν της Φράνσις Μακ Ντόρμαντ είναι μια τυπική μικροαστή που από τη μια μέρα στην άλλη βρίσκεται όχι μόνο χωρίς δουλειά και σπίτι αλλά κυριολεκτικά στο κενό. Αναγκασμένη να βρίσκει συνεχώς ιδέες για να συνεχίζει (οι πατέντες της να βρει χώρο για να στριμώξει το νοικοκυριό της στο μικρό βαν της που έχει μετατρέψει σε τροχόσπιτο, η καθημερινή αγωνία εξεύρεσης φαγητού αλλά και ειδών πρώτης ανάγκης κ.α.), η Φραν συνειδητοποιεί ότι από εδώ και πέρα ακροβατεί σε τεντωμένο σκοινί που κινδυνεύει να κοπεί ανά πάσα στιγμή. Η εσωτερικότητα της βραβευμένης με όσκαρ ερμηνεία της Μακ Ντόρμαντ καλύπτει την έλλειψη πλοκής στο φιλμ. Στο γεμάτο ένταση βλέμμα της συναντάμε το πείσμα και την περηφάνια ενός ανθρώπου που δεν το βάζει κάτω. Ενός ανθρώπου γεμάτου στωικότητα που χτυπήθηκε σκληρά από τη μοίρα και το χρεοκοπημένο σύστημα και τώρα ψάχνει να συνέλθει με ότι όπλα της απέμειναν. Όπως χαρακτηριστικά λέει κάποια στιγμή «δεν είμαι άστεγη απλώς δεν έχω σπίτι». Η ταινία δεν είναι μελό ούτε κραυγάζει. Παραμένει χαμηλότονη και ήρεμη ακόμη και στις πιο συγκινητικές στιγμές της –η εξομολόγηση της Λίντα Μέι που λίγο πριν από την τελευταία έξοδο επιθυμεί να γεμίσει «με όμορφες εικόνες»– προσπαθώντας να αφηγηθεί ψύχραιμα την ιστορία μιας γυναίκας που δούλεψε σκληρά (μεταξύ άλλων η Φραν υπήρξε ταμίας και αναπληρώτρια δασκάλα) και κάποια στιγμή είδε το σύστημα να της γυρνά την πλάτη. Τώρα λοιπόν που η ζωή της μοιάζει να χάνεται, «δεν χάνει ούτε λεπτό» σε ανούσιες καταστάσεις ή σχέσεις. Κι όπως λέει κάποια στιγμή «όσο μεγαλώνεις αποκτάς προσωπικότητα». Ποιος μπορεί να διαφωνήσει μαζί της;
Σχεδόν εξήντα χρόνια έχουν περάσει από εκείνη την πρώτη περιπέτεια που η πριγκίπισσα των Αμαζόνων βοήθησε να μπει ένα τέλος στις μάχες χαρακωμάτων του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τώρα η Νταϊάνα εργάζεται ως υπεύθυνη ενός μουσείου στην Ουάσιγκτον στα 80s και προσφέρει ποικιλοτρόπως τις υπηρεσίες της στους ανθρώπους ώσπου ένα αρχαίο πετράδι με μαγικές ιδιότητες (μπορεί να πραγματοποιήσει την ευχή εκείνου που το κρατάει) φτάνει στα χέρια της.
Παρότι βλέπεται ευχάριστα, δεν έχει την αξία της πρώτης ταινίας που έδενε άψογα το περιπετειώδες στοιχείο του κόμικ χαρακτήρα με το χιούμορ και τις ιστορικές αναφορές. Ο λόγος είναι πως η πλοκή ποτέ δεν καταφέρνει να γίνει πειστική –ξεκινά κι από λάθος βάση ούτως ή άλλως–, η σοβαροφάνεια υπερκερνά τη σοβαρότητα και η επιλογή της Γουίγκ ως εκπρόσωπο του Κακού δεν ήταν η πλέον κατάλληλη για να σταθεί ως ισοβαρές αντίπαλο δέος στην επιβλητική Γκαλ Γκαντότ. Η τελευταία πάντως και πάλι είναι σούπερ στοn ρόλο της Wonder Woman και κουβαλά στους ώμους της την ταινία. Το χιούμορ διασώζεται αυτή τη φορά από τον φιλότιμο και συμπαθέστατο Πάιν που «ανασταίνεται» και μεταφέρεται από τα τέλη των 10s στα μέσα των 80s αλλά δεν μπορεί να συνηθίσει το πολιτισμικό σοκ –που ούτως ή άλλως ήταν μεγάλο ακόμη και για εκείνους που έζησαν από κοντά την eightίλα– το οποίο προκύπτει από το ταξίδι στον χρόνο.
Ο Βαγγέλης είναι βαποράκι που πουλά κάνναβη και έρχεται σε κόντρα με ένα γείτονά του (ο σκηνοθέτης Γιάννης Οικονομίδης σε ρόλο βγαλμένο από τις ταινίες του) που τον απειλεί ότι «θα βρει τον μπελά του». Μέχρι να ηρεμήσουν τα πράγματα μετακομίζει στο σπίτι της αδελφής του κι αρχίζει να κάνει παρέα με τον φίλο της, ένα σκιώδη τύπο που έχει κάθε λόγο να τον φοβάται.
Οι επιρροές του Οικονομίδη δεν είναι μόνο αισθητές από την εμφάνιση του σκηνοθέτη στην αρχή του φιλμ αλλά και στο ιδεολογικό υπόβαθρο του σεναρίου που θέλει το ανακάτεμα δύο κόσμων (νοικοκυραίοι και κακοποιοί) σε διαρκή αντιπαλότητα αλλά και συνδιαλλαγή. Το «Πρόστιμο» έχει ως αντιήρωα ένα συμπαθή χαρακτήρα (ο Βαγγέλης Ευαγγελινός πραγματική αποκάλυψη) που θέλει να αλλάξει ζωή αλλά δεν τα καταφέρνει είτε επειδή κάνει τις λάθος επιλογές είτε επειδή οι νομοταγείς πολίτες δεν του το επιτρέπουν. Αναγκαστικά θα βρει προσωρινή φροντίδα στο φιλικό ενδιαφέρον του «γαμπρού» του (εξαιρετικός ο Σταμουλακάτος που είναι υποψήφιος για το βραβείο της ΕΑΚ στους β΄ ρόλους όπως και το φιλμ στην κατηγορία της καλύτερης ταινίας) αλλά οι αληθινές προθέσεις του τελευταίου δεν θα αργήσουν να φανερωθούν. Όπως προείπαμε δεν πρωτοτυπεί αλλά τούτο το «Πρόστιμο» που είναι η δεύτερη ταινία του Φωκίωνα Μπόγρη («Κάθαρση») έχει αρκετούς λόγους για να μην του αντισταθεί κανείς: σφιχτοδεμένη αφήγηση, δυνατές ερμηνείες, υπόγειο χιούμορ («η εξυπηρέτηση πελατών είναι η ειδικότητα μου» λέει ο ήρωας σε συνέντευξη του για αναζήτηση νομοταγούς δουλειάς) ενώ δεν περνά απαρατήρητη και η τεχνική αρτιότητα και εικαστική ματιά του σκηνοθέτη –π.χ. τα συμμετρικά γεωμετρικά πλάνα– σε αρκετές σκηνές.
Soul (***) Σκηνοθεσία: Πιτ Ντόκτερ
Με τις φωνές των: Τζέιμι Φοξ, Τίνα Φέι, Φελίσια Ρασάντ, Νταβίντ Ντιγκς
Ο δάσκαλος μουσικής Τζο Γκάρντνερ δεν έχει καταφέρει να κάνει την πετυχημένη καριέρα σε μπάντες που ονειρευόταν όσο ήταν νέος αλλά η πρόκληση έρχεται όταν ένας παλιός μαθητής του τηλεφωνεί για να του δώσει τη δυνατότητα να παίξει πιάνο σε κλαμπ που εμφανίζεται η αγαπημένη του τζαζ τραγουδίστρια. Την κρίσιμη μέρα ο Τζο παθαίνει ατύχημα που τον στέλνει στον άλλο κόσμο αλλά εκείνος αρνείται να χάσει την ευκαιρία της ζωής του κι αποφασίζει να επιστρέψει στους ζωντανούς!
Η Pixar θυμίζει τις καλές στιγμές των «Τα μυαλά που κουβαλάς» και «Up» με ένα σενάριο αρκετά προχωρημένο για παιδιά μικρής ηλικίας –πως διαχειριζόμαστε το θέμα του θανάτου απέναντι τους;– αλλά κατάλληλο για ενήλικες και μάλιστα λάτρεις της μουσικής. Το πρώτο μέρος χάνει λίγο από την παιδικότητα και τον κωμικό αυθορμητισμό του λόγω του… μοιραίου και της προσαρμογής του άτυχου ήρωα στα νέα δεδομένα αλλά η συνέχεια θα σας αποζημιώσει και με το παραπάνω χάρη στην απολαυστική συνύπαρξη των δύο συνταξιδιωτών (δεν λέμε περισσότερα για να μην σας το χαλάσουμε) που αλλάζουν ταυτότητες, απόψεις και τελικά στάσεις ζωής! Η ταινία είναι τρυφερή σε μεγάλο βαθμό, τα κυριότερα σημεία της αφορούν στο ύψιστο μυστήριο της ψυχής ενώ τα πιο ιντριγκαδόρικα σημεία της συνδέουν το μεταφυσικό με την πνευματικότητα με ένα τρόπο που δεν έχει ξαναγίνει στο χώρο του animation. Βραβείο όσκαρ για το καλύτερο animation της χρονιάς.
Επίσης
»»» Στο βρετανικό κατασκοπικό δράμα «Έξι λεπτά πριν τα μεσάνυχτα» (**1/2) του Άντι Γκόνταρντ η Τζούντι Ντεντς διευθύνει το κολέγιο Μπέξχιλ Ον Σι στην Αγγλία του 1939 όπου είκοσι νεαρές κόρες και εγγόνες Ναζί αξιωματούχων μαθαίνουν αγγλικά. Η ταινία είναι ικανοποιητική ως προς τους βασικούς στόχους της (η αναβίωση της εποχής και κυρίως η πολυκύμαντη σχέση Αγγλίας - Γερμανίας πριν από την επέμβαση του Χίτλερ στην Πολωνία) αν και υστερεί στο κομμάτι της δράσης όπου πολλά κομμάτια δεν δένουν και τόσο πειστικά.
»»» Οι «Μάγισσες» του Ρόμπερτ Ζεμέκις είναι μια περιπέτεια φαντασίας βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο του Ρόαλντ Νταλ με την Αν Χάθαγουεϊ στον πρωταγωνιστικό ρόλο.
»»» Η ιταλική κωμωδία «Τρία υπέροχα κορίτσια» (*) του Ρολάντο Ραβέλο που αποτελεί ριμέικ της ισπανικής επιτυχίας «Είναι για το καλό σου» του 2017 είναι μια χοντροκομμένη ηθογραφική σάτιρα που φέρνει τρεις μπαμπάδες σε συμμαχία προκειμένου να προφυλάξουν τις θυγατέρες τους από ερωτικές κακοτοπιές!
Το φεστιβάλ της Αθήνας, που επιμελείται εδώ και 37 χρόνια ο κριτικός κινηματογράφου Νίνος Φένεκ Μικελίδης, συνεχίζει να αποτελεί πόλο έλξης για όλους τους κινηματογραφόφιλους
«Είναι δύσκολο να ζεις με εμφύσημα. Δυσκολεύομαι ακόμα και να πάω από τη μία άκρη του δωματίου στην άλλη. Είναι λες και περπατάς με μια πλαστική σακούλα γύρω από το κεφάλι σου»
12°
