«Η Λευκή Κορδέλα» του Μίκαελ Χάνεκε είναι ένα ήρεμο αριστούργημα

Με αφορμή τα γενέθλια του Μίκαελ Χάνεκε, ενός από τους σπουδαιότερους εν ζωή σκηνοθέτες στον κόσμο, βλέπουμε ξανά την αρχιτεκτονικά φτιαγμένη «Λευκή Κορδέλα». Ένα ήρεμο, ασπρόμαυρο αριστούργημα για την πατριαρχική, απολυταρχική κοινωνία, τη βία που αυτή παράγει και τις επιπτώσεις της στις νεαρές ψυχές. Ήρθε στη ζωή μας το 2009, στις παρυφές μιας τότε επικείμενης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, σαν προφητεία για το τί να προσέξουμε. Η ανθρωπότητα φυσικά δεν άκουσε και βυθίστηκε για όλη την επόμενη δεκαετία σε ένα φαύλο κύκλο νεοσυντηρητισμού και οπισθοδρόμησης. Όταν την είδα για πρώτη φορά σκέφτηκα να μια ταινία που πρέπει να προβάλλεται υποχρεωτικά στα σχολεία. Μια δεκαετία (και βάλε) μετά, σκέφτομαι πως πρέπει να την δουν υποχρεωτικά όλοι οι γονείς.

Ύποπτα και μυστήρια γεγονότα ταράζουν την μικρή κοινωνία ενός χωριού της αγροτικής Γερμανίας, λίγο πριν την αρχή του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Ο γιος του τοπικού άρχοντα βρίσκεται μαστιγωμένος, μια μυστηριώδης πυρκαγιά εκδηλώνεται σε ένα αχυρώνα κι ένα παιδί με διανοητική καθυστέρηση βρίσκεται βάναυσα κακοποιημένο. Όλη αυτή η δράση βεβαία ζει εκτός κάδρου στο σύμπαν του Χάνεκε. Δεν θα βρεις πομπώδεις σκηνές εύκολα, το κακό άλλωστε ποτέ δεν επιτίθεται απότομα στις ταινίες του («Η Δασκάλα του Πιάνου», «Κρυμμένος»). Αντίθετα, με ηρεμία και υπομονή υφαίνεται ο ιστός της σκληρότητας και της μοχθηρίας στα πρόσωπα και τα χέρια των κατοίκων του προτεσταντικού χωριού.

Η ταινία επισημαίνει διακριτικά έναν υποβόσκοντα κίνδυνο. Η σωματική και ψυχολογική βία που σηματοδοτούν οι σκληρές τιμωρίες ως μέθοδος διαπαιδαγώγησης οδηγεί στη διάπλαση σακατεμένων προσωπικοτήτων και σκοτεινών ψυχών. Το ίδιο και η ψυχολογική καταπίεση και ο φόβος που απορρέουν από τον θρησκευτικό δογματισμό. Οι μελλοντικοί αυτοί ενήλικες, σε αβέβαιους καιρούς και σε ασταθείς κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες, υπάρχει κίνδυνος να γίνουν οι ίδιοι έδαφος εύφορο, ώστε ακραίες ιδεολογίες να δημιουργήσουν γερές βάσεις. Έτσι ώστε επικίνδυνα αυταρχικά πολιτικά φαινόμενα, όχι μόνο να μην βρουν καμία αντίσταση από τη μουδιασμένη κοινή γνώμη μιας κοινωνίας άτολμης και οκνηρής, αλλά να βρουν υπάκουους ακόλουθους και πολωμένους υποστηρικτές.

Με μια κουβέντα, η καλύτερη ταινία εκείνης της χρονιάς και το αριστούργημα του σημαντικότατου Μίκαελ Χάνεκε. Σκηνοθετική μαεστρία και εξαιρετική φωτογραφία σε ένα σενάριο γραμμένο σαν μυθιστόρημα, για την καταπίεση, την τρομοκρατία στην διαπαιδαγώγηση και την τιμωρία, που εκκολάπτουν σιωπηλά τους μελλοντικούς υποστηρικτές του ναζισμού. Η βία γεννάει βία μας είπε ο Αυστριακός σκηνοθέτης και έχει απόλυτο δίκιο. Όλα τα παραπάνω έκαναν τότε (δυστυχώς και τώρα) τη «Λευκή Κορδέλα» τρομακτικά επίκαιρη και τον Χάνεκε δικαιωματικά, νικητή του 62ου Φεστιβάλ των Καννών, όπου και του απονεμήθηκε ο Χρυσός Φοίνικας.

«Η Λευκή Κορδέλα» έχει κυκλοφορήσει στους κινηματογράφους από την Odeon και τη Rosebud.

Η Λευκή Κορδέλα (Das Weisse Band / The White Ribbon)

Γερμανία, Αυστρία, Γαλλία, Ιταλία, 2009, Ασπρόμαυρο
Δράμα / Μυστηρίου, 144’
Σκηνοθεσία: Μίκαελ Χάνεκε
Σενάριο: Μίκαελ Χάνεκε
Πρωταγωνιστούν: Κρίστιαν Φρίντελ, Λεόνι Μπένες, Ούλριχ Τουκούρ