Κριτική για τις ταινίες της εβδομάδας 29/10 - 05/11/2020: Το θαύμα του Αγνώστου Αγίου, Η ελπίδα του κόσμου, Υπόθεση Κολίνι, Έλα να παίξουμε κι ακόμα μία ταινία.
Κλέφτης που καταδιώκεται από την αστυνομία καταφέρνει να κρύψει τα κλοπιμαία ληστείας σε αυτοσχέδιο τάφο ενός έρημου λοφίσκου, λίγο πριν συλληφθεί. Ύστερα από καιρό αποφυλακίζεται και επιστρέφει στον τόπο της κρυψώνας για να ανακαλύψει ότι στη θέση του «τάφου» έχει χτιστεί μικρό μαυσωλείο προς τιμή κάποιου «Αγνώστου Αγίου» που πραγματοποιεί θαύματα.
Μια πρωτότυπη και ευφυής μαύρη κωμωδία καουρισμακικής αντίληψης, με τις βασικές πράξεις της να είναι δοσμένες με φινετσάτη λιτή γραφή και παραδειγματική αφηγηματική απλότητα. Ο σκηνοθέτης από το Μαρόκο Αλα Έντι Ατζέμ βάζει το δίλημμα θρησκευτική πίστη ή αθεϊσμός πίσω από κάθε στιγμιότυπο, είτε αφορά μια απλή πράξη ελεημοσύνης (ο άντρας που συμπληρώνει το υπόλοιπο του ενοικίου που δεν έχει να πληρώσει ο κλέφτης) είτε μια κρίσιμη για την πλοκή δράση όπως τη νυχτερινή επίσκεψη στο μαυσωλείο που συνεχώς αναβάλλεται για διαφορετικούς λόγους. Το ένστικτο απέναντι στη λογική, το αίσθημα δικαιοσύνης («τα λεφτά είναι δικά μου και θα τα πάρω επειδή πλήρωσα το χρέος μου με τη φυλακή» υποστηρίζει ο ήρωας) κόντρα σε μια ανώτερη τάξη δικαίου, η πραγματική ζωή σε αντιπαράθεση με τη ζωή που υπόσχεται ένας άγνωστος θεός. Σε τελική ανάλυση όλοι οι θεοί των ανθρώπων είναι άγνωστοι, λέει ουσιαστικά ο σκηνοθέτης βάζοντας τους κεντρικούς χαρακτήρες του φιλμ στην αναζήτηση της «ανταμοιβής» των κόπων τους είτε αυτοί αφορούν μια ενάρετη ζωή είτε μια «αμαρτωλή» και ριψοκίνδυνη ζωή. Η πεμπτουσία του φιλμ δεν βρίσκεται στην υποτυπώδη υπόθεσή του αλλά στη ναΐφ και αυθόρμητη ματιά του σκηνοθέτη στις εικόνες καθημερινότητας και στη χρήση μιας λυρικής προσέγγισης που εύκολα τις μετατρέπει σε απολαυστικά κωμικά πρελούδια, όπως για παράδειγμα εκείνο με το σκύλο με τα χρυσά δόντια! «Είμαι κλέφτης, όχι εγκληματίας», ισχυρίζεται ο ήρωας και στις πράξεις του εντοπίζεται η εσωτερική μάχη μεταξύ αυτών των δύο συνθηκών. Μια μάχη που μεταφέρεται επίσης εύστοχα στο πεδίο της μάχης μεταξύ θρησκείας και επιστήμης: ο νεαρός γιατρός που φτάνει στο χωριό το οποίο βρίσκεται στο μέσο του πουθενά, έκπληκτος διαπιστώνει ότι οι κάτοικοί του, ειδικά οι ηλικιωμένες γυναίκες, αρέσκονται απλώς στο να τον… χαζεύουν αλλά όταν αρρωσταίνουν προτιμούν να αφεθούν στις βουλές του αγίου τους. Μια γεμάτη με μαύρο χιούμορ, τρυφερή και μινιμαλιστική δημιουργία πάνω στην αναγκαστική συνύπαρξη θεών και ανθρώπων και τα κωμικοτραγικά θαύματα που συνεπάγεται.
Στη Μασσαλία η μικρή Γκλόρια γεννιέται και η οικογένεια της γιορτάζει το χαρμόσυνο γεγονός. Το ζευγάρι των νέων γονιών προσπαθεί να τα βγάλει πέρα με τη δύσκολη καθημερινότητα, την ίδια ώρα που ο παππούς της Γκλόρια αποφυλακίζεται.
Στις μικρές ανθρώπινες ιστορίες του Ρομπέρ Γκεντιγκιάν που συνήθως συντελούνται στη γενέτειρά του τη Μασσαλία, σπάνια απουσιάζουν οι πολιτικές αναφορές. Όπως στα «Χρόνια του Κιλιμάντζαρου» και το «Σπίτι δίπλα στη θάλασσα» έτσι κι εδώ οι βασικοί χαρακτήρες είναι εργάτες που παλεύουν απλώς για την καθημερινή επιβίωση κι όχι για ένα καλύτερο αύριο. Οι μόνιμοι ηθοποιοί του σκηνοθέτη, η σύντροφός του και στη ζωή Αριάν Ασκαρίντ και ο Ζαν Πιερ Νταρουσέν υποδύονται δύο ανθρώπους της βιοπάλης (εκείνη καθαρίστρια, εκείνος οδηγός λεωφορείου) που έχουν συμβιβαστεί ότι ο δικός τους κόσμος δεν πρόκειται να αλλάξει ποτέ. Όμως δεν παύουν να πιστεύουν ότι η ελπίδα μπορεί να έρθει από τις μελλοντικές γενιές. Ο Γκεντιγκιάν δεν εξιδανικεύει την εργατική τάξη κι η απόδειξη είναι το ζευγάρι που αγοράζει σε ευτελείς τιμές τα υπάρχοντα κάποιων ανθρώπων που βρίσκονται σε ανάγκη. Ατάκες όπως «βγάζουν χρήματα από τη φτώχεια των άλλων» ή «αυτοί νομίζουν ότι βρίσκονται ακόμη στο Μάη του ’68» δοκιμάζουν τις ιδεολογικές αντοχές μιας ταινίας που πορεύεται μεν προς τη σωστή κατεύθυνση αλλά κάποια σημεία της γίνονται δύσκολα πειστικά με αποκορύφωμα το φινάλε. Πρόκειται για μια σκηνή με δυνατό και καλοδεχούμενο συμβολισμό που δεν διαθέτει όμως και την ανάλογη ρεαλιστική χροιά.
Ο νεαρός και άπειρος δικηγόρος Κάσπαρ Λάινερ αναλαμβάνει την υπεράσπιση του δολοφόνου ενός διάσημου γερμανού επιχειρηματία, του Χανς Μέγιερ, ο οποίος είχε βοηθήσει το νεαρό Κάσπαρ στις σπουδές του. Στη δίκη που θα ακολουθήσει θα βγουν στην επιφάνεια μυστικά από την εποχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο του φιλμ δεν σχετίζεται με την ύπαρξη ενός κοινού μυστικού από το παρελθόν θύματος και δράστη (ένας αγέρωχος Φράνκο Νέρο στο ρόλο του δολοφόνου που αρνείται να πει το παραμικρό για τους λόγους που τον οδήγησαν στο έγκλημα) αλλά στην αντιμετώπιση του τουρκικής καταγωγής νεαρού δικηγόρου από τους Γερμανούς συναδέλφους του κατά τη διάρκεια της δίκης. Η κατανόηση και συμπάθεια για τον νεαρό Τούρκο που ξέφυγε από τη μοίρα του «πωλητή κεμπάπ» είναι η ένδειξη μιας αρρωστημένης γερμανικής νοοτροπίας που εξακολουθεί να φλερτάρει ανοιχτά με τον ρατσισμό, την ξενοφοβία και την υπεροχή της άριας φυλής. Το σενάριο αποτελεί διασκευή του μυθιστορήματος του Φέρντιναντ φον Σίραχ και ακολουθεί την πεπατημένη χωρίς ιδιαίτερη πρωτοτυπία. Αρκείται στα σταθερά βήματα μιας απλής και γνώριμης καταγραφής που συνδέει το αισθηματικό μελό (ο δικηγόρος είναι ερωτευμένος με την κόρη του νεκρού ευεργέτη του) με το δικαστικό θρίλερ και την ιστορική μνήμη με την πολιτική καταγγελία.
Ο μοναχικός Όλιβερ, ένα 10χρονο αυτιστικό αγόρι που περνά συνεχώς το χρόνο του με το τάμπλετ ή το κινητό, αποκτά επαφή με ένα απροσδιόριστης ταυτότητας πλάσμα, τον «Λάρι που θέλει να γίνει φίλος του».
Φώτα που αναβοσβήνουν, ανεξήγητα φαινόμενα, πλάσματα που αποκτούν μορφή μόνο μέσω της οθόνης του κινητού. Πολλά και ενδιαφέροντα καλούδια έχει η άποψη του Τζέικομπ Τσέις στο θέμα του κινηματογραφικού μπαμπούλα, ο οποίος αυτή τη φορά δεν κατοικεί σε αραχνιασμένες σοφίτες ή υγρά υπόγεια αλλά έρχεται από το δυσοίωνο παρόν και μας παρακολουθεί πίσω από την οθόνη του κινητού τηλεφώνου. Ξεκάθαρη αλληγορία για την εξάρτηση –λέγεται και κόλλημα– με το κινητό και τις υπόλοιπες ηλεκτρονικές συσκευές και φυσικά την καταστροφική χρήση τους (ειδικά για τις παιδικές ηλικίες), που μετατρέπεται έξυπνα σε ένα τολμηρό θρίλερ που δεν διστάζει να φτάσει στα άκρα, με αποκορύφωμα ένα δυνατό φινάλε που θα αφήσει άφωνο τον θεατή φέρνοντας τη μελαγχολία χέρι με χέρι με τον αυθεντικό τρόμο.
ΑΚΟΜΗ
Σχεδόν μια δεκαετία έχει περάσει από τότε που γάτες και σκύλοι συμφώνησαν σε ανακωχή αλλά τώρα ήρθε η ώρα τα νύχια να… ξαναβγούν στην επιφάνεια. Στο συμπαθέστατο και ιδανικό για όλους τους ζωόφιλους «Σαν τον σκύλο με τη γάτα 3» (**) του Σον Μακναμάρα σκύλοι και γάτες αναγκάζονται να συνεργαστούν, αν θέλουν να σώσουν την υφήλιο από τον «πιο μοχθηρό εγκληματία που γέννησε ο κόσμος». Η τεχνική του φιλμ βασίζεται στην ανθρώπινη λαλιά κανονικών τετράποδων και άλλων μελών του ζωικού βασιλείου με στόχο τη δράση και το γέλιο.
Το φεστιβάλ της Αθήνας, που επιμελείται εδώ και 37 χρόνια ο κριτικός κινηματογράφου Νίνος Φένεκ Μικελίδης, συνεχίζει να αποτελεί πόλο έλξης για όλους τους κινηματογραφόφιλους
13°
