Οι «Άγνωστοι Αθηναίοι» της Αγγελικής Αντωνίου

Η Αγγελική Αντωνίου ξεκίνησε πριν από 7 σχεδόν χρόνια να καταγράφει με την κάμερά της κάποια ενδιαφέροντα στιγμιότυπα που σταδιακά εξελίχτηκαν σε ένα ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους με στοιχεία road movie. Οι «Άγνωστοι Αθηναίοι» είναι κάποια πλάσματα που κινούνται στις παρυφές της Ακρόπολης, γνωρίζουν απ’ έξω κι ανακατωτά τις γειτονιές της Αθήνας και κοιμούνται στους ωραιότερους χώρους της Αρχαίας Αγοράς. Αυτή είναι η ιστορία τους.

Χρόνια και ζαμάνια, κυρία Αντωνίου. Έχουμε να τα πούμε από το «Έντουαρντ», πριν από μια δωδεκαετία περίπου…
Πω-πω, ναι από τότε. Ήμουν νια και γέρασα, που λένε (γέλια), και άλλα τέτοια γνωμικά για την περίσταση. Αφού είμαστε ζωντανοί, όμως, ακόμη και δεν μας έχει πέσει ο ουρανός στο κεφάλι, πάλι καλά.

Δεν μας έχει πέσει ο ουρανός στο κεφάλι;
Η αλήθεια είναι πως με τον κορωνοϊό μας έπεσε για τα καλά και δεν ξέρουμε πλέον τι θα μας ξημερώσει.

Και η ταινία σας βέβαια είναι από εκείνες που έπεσε θύμα του κορωνοϊού…
Ναι, εντάξει είχε την περιπέτειά της. Τον Μάρτιο πριν γίνει το lockdown είχα μόλις έρθει από το Βερολίνο για την προβολή της ταινίας στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, αλλά όλα σταμάτησαν για τους γνωστούς λόγους. Τώρα όμως ήρθε η ώρα για να βγει στις αίθουσες το φιλμ.

Σας πήρε πολύ καιρό για να το ολοκληρώσετε. Δεν είναι πολλά τα έξι χρόνια;
Η αλήθεια είναι ότι δούλευα παράλληλα και μια ταινία φιξιόν. Το «Πράσινο νησί» από το μυθιστόρημα της Ευγενίας Φακίνου «Για να δει τη θάλασσα», που είναι κι αυτή έτοιμη και σε λίγο ξεκινά και τη δική της καριέρα.

Κι αυτή η ταινία είχε τις περιπέτειές της…
Α καλά, αυτή κι αν είχε. Ήταν η εποχή που είχε εγκριθεί η ταινία από την ΕΡΤ κι ενώ ήταν όλα έτοιμα ξαφνικά μπήκε το λουκέτο και έμεινε όλο το πρότζεκτ στον αέρα. Χάθηκαν όλα προς στιγμήν. Μέχρι κι ο παραγωγός μάς εγκατέλειψε.

Δύο ταινίες εν μέσω κορωνοϊού είναι ένα ρίσκο, δεν είναι;
Τι να σας πω, λέτε να με μούτζωσε κάποιος; Πάντως, ναι, είναι μεγάλο ρίσκο και έχω αγωνία για το τι θα κάνουν οι ταινίες. Επίσης ένα άλλο σημείο που πρέπει να επισημάνω είναι ότι οι σημερινές συνθήκες δυσκολεύουν πολύ περισσότερο τη δουλειά μας. Τα πράγματα ήταν ήδη πολύ δύσκολα εν μέσω κρίσης και αυτός ήταν ο βασικότερος λόγος που μου πήρε εφτά χρόνια για να ολοκληρώσω τις δύο ταινίες. Σκεφτείτε πόσο πιο δύσκολα είναι τώρα και με τον κορωνοϊό.

Δουλεύατε παράλληλα τις δύο ταινίες;
Συγχρόνως, θα έλεγα καλύτερα. Να, σκεφτείτε πως πήγαινα για γύρισμα με την Αγγελική Παπούλια την ημέρα και το βράδυ έτρεχα για να πάω σε νυχτερινό γύρισμα με τα σκυλιά γιατί ήξερα ότι υπήρχαν πλάνα που μου έλειπαν και τα χρειάζομαι αλλά δεν μπορούσε να προβλέψω σε ποια διάθεση ή κατάσταση θα ήταν οι τετράποδοι πρωταγωνιστές μου.

Το φαινόμενο των αδέσποτων είναι χαρακτηριστικό της ελληνικής κοινωνίας αλλά όχι και της Δυτικής Ευρώπης, στις μεγαλουπόλεις σαν το Λονδίνο ή το Παρίσι δεν συναντάμε αδέσποτα στους δρόμους…
Χαίρομαι που μου το λέτε αυτό επειδή άκουσα από διάφορους να μου λένε ότι δεν υπάρχουν και τόσα αδέσποτα στην Αθήνα. Τώρα, όντως στη Δυτική Ευρώπη δεν συναντάμε αδέσποτα στους δρόμους. Στο Βερολίνο, που ζω εδώ και χρόνια, δεν έχω συναντήσει ποτέ ούτε ένα. Αυτός είναι κι ο βασικός λόγος που έκανα την ταινία. Ξέρετε, είναι σοκαριστική η σκηνή για κάποιον που βλέπει για πρώτη φορά στη ζωή του να ταΐζουν στον δρόμο με κρέατα, σουβλάκια, ψωμί ή και εγώ δεν ξέρω τι άλλο κάποια σκυλιά. Το θέαμα είναι πολύ δυνατό. Όποτε ερχόμουν στην Αθήνα τα έβλεπα να αλωνίζουν, να τρώνε από τους περαστικούς και τα σκουπίδια, να περνάνε με άνεση τα φανάρια κ.λπ. Είχα πάντα την περιέργεια να δω πώς είναι η ζωή αυτών των αδέσποτων.

Και η στιγμή που αποφασίσατε να κάνετε το φιλμ πότε γεννήθηκε;
Μια μέρα που περπατούσα στην Ερμού, βλέπω έναν άντρα να σταματά τη μηχανή του και να τρέχουν γύρω του σκυλιά χαρούμενα και όλο ενθουσιασμό από κάθε γωνιά. Η εικόνα ήταν εντυπωσιακή. Εκείνος άρχιζε να τα ταΐζει κι εκείνα έκαναν σαν τρελά από τη χαρά τους. Πιάσαμε την κουβέντα και τότε πρωτοσκέφτηκα ότι μπορεί να έχουμε εδώ μια καλή ιδέα για τη δημιουργία μιας ταινίας.

Σας έμαθε κάτι η ταινία αυτή;
Πολλά. Πρώτα από όλα ότι υπάρχει ένας ολόκληρος άγνωστος κόσμος που αγνοούσα. Μια άλλη Αθήνα που είναι σχεδόν αθέατη για τους περισσότερους. Επίσης ανακάλυψα πως κάθε σκύλος έχει τη δική του προσωπικότητα που καθορίζεται από τα δικά του γούστα, συνήθειες, προτιμήσεις και φιλίες. Ακόμη κάτι που έμαθα και είναι το πιο τραγικό, είναι ότι τα περισσότερα από αυτά ήταν κατοικίδια που μια μέρα τα παράτησαν τα αφεντικά τους στο δρόμο. Και τέλος, πως αρκετά από αυτά έγιναν χαρακτηριστικές «μούρες» στην Αθήνα με νέα ταυτότητα αλλά και νέα ζωή. Είναι συγκινητικό επίσης πως τόσοι πολλοί άνθρωποι τα φροντίζουν με μεγάλο προσωπικό κόστος.

Είστε φιλόζωη;
Όταν ήμουν φοιτήτρια στη Θεσσαλονίκη είχα ένα σκυλάκι το οποίο μετά από ένα χρόνο πέθανε. Στενοχωρήθηκα τόσο που είπα ότι δεν πρόκειται να ξαναπεράσω κάτι τέτοιο. Πάντως, όπως είναι οι σχέσεις μου με τους ανθρώπους είναι και η σχέση μου με τα ζώα. Δεν έχω τώρα κάποιο σκυλί αλλά θεωρώ πως σήμερα είμαι περισσότερο φιλόζωη από ό,τι ήμουν. Παλιά τα αδέσποτα δεν μου γεννούσαν την τρυφερότητα που νιώθω τώρα. Μάλιστα τα φοβόμουν και βιαζόμουν να τα προσπεράσω. Έκανα και αρνητικές σκέψεις του τύπου «τι αρρώστιες κουβαλάνε»... Όλα αυτά έπαψαν όταν άρχισα να μιλάω με τους ανθρώπους που τα φροντίζουν και μου εξήγησαν τους λόγους που τα παρατάνε τα παλιά αφεντικά τους (από την ασυνειδησία έως τον εγωισμό) ενώ και η οικονομική κρίση δυσκόλεψε περισσότερο την κατάσταση. Ακόμη πιο πολλοί πλέον δεν είχαν τη δυνατότητα να φροντίσουν ένα κατοικίδιο και προτίμησαν να το ξεφορτωθούν.

Στις σκηνές που γυρίζατε τι επιδιώκατε να «συλλάβει» ο φακός σας;
Το διαφορετικό και πρωτότυπο, αν είναι δυνατόν. Τη μοναδικότητα κάποιας στιγμής όπως εκείνη η σκηνή με τον μπόγια. Τη σχέση των σκυλιών με τους προστάτες τους αλλά και την αγωνία που γεννιέται όταν κάποιο από αυτά εξαφανίζεται για μέρες. Και το αίσιο – ή και κακό– τέλος που έχει μια τέτοια αγωνιώδη περιπέτεια.