Τέρι Γκίλιαμ

Με αφορμή τη νέα του ταινία «Θεώρημα Μηδέν», που ρίχνει μια ακόμη διαπεραστική ματιά στον κόσμο που ζούμε μέσα από το πρόσχημα της φαντασίας, ο σκηνοθέτης του «Μπραζίλ» και του «12 Πίθηκοι» μίλησε στην Athens Voice.

To «Θεώρημα Μηδέν» διαδραματίζεται σε έναν απροσδιόριστο τόπο και χρόνο, έναν πολύχρωμο παιχνιδότοπο της τεχνολογίας, όπου όλα δείχνουν απόλυτα επείγοντα και γεμάτα σημασία. Για όλους εκτός από έναν άνθρωπο που αναζητά κάτι βαθύτερο και που περιμένει εναγωνίως ένα τηλεφώνημα από κάπου που θα δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα που τον βασανίζουν. Ιδιοφυία στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, εσωστρεφής κι απομονωμένος από έναν κόσμο που μοιάζει αποφασισμένος να τον φέρει «σε επαφή» με τους άλλους, ο ήρωας της ταινίας του Γκίλιαμ θα αναλάβει να αποδείξει ένα θεώρημα, του οποίου η λύση θα δώσει την πολυπόθητη απάντηση στην ερώτηση «ποιο είναι το νόημα της ζωής».

Ο Γκίλιαμ εξηγώντας τις προθέσεις του για το φιλμ λέει πως «φιλοδοξούσαμε να κάνουμε μια ταινία που να είναι ειλικρινής, αστεία, όμορφη, έξυπνη και γεμάτη εκπλήξεις. Ένα απλό φιλμ για έναν σύγχρονο άνθρωπο που περιμένει ένα τηλεφώνημα να δώσει νόημα στην ζωή του. Μια ταινία για τις σύγχρονες σχέσεις και την ανάγκη για αγάπη, που θέτει ερωτήσεις αλλά δεν δίνει απαντήσεις. Ελπίζουμε μια ταινία διαφορετική απ΄όσες είδατε πρόσφατα: δίχως ζόμπι, δίχως μασκοφόρους εκδικητές, δίχως εξωγήινους και δίχως γιγαντιαίες εκπλήξεις. Αν και για να είμαι ειλικρινής, γι αυτό το τελευταίο μπορεί να σας είπα ψέμματα».

Θέλοντας να μάθουμε περισσότερα για το «Θεώρημα Μηδέν», μιλήσαμε μαζί του, κι αυτά είναι μερικά απ΄όσα μας είπε για την ταινία του.

-Το σενάριο του Πατ Ράσιν βρέθηκε για δεύτερη φορά στον δρόμο μου λίγο μετά αφ΄ότου η τελευταία μου απόπειρα να γυρίσω τον «Δον Κιχότη» κατέρρευσε. Δουλεύαμε περίπου για ένα χρόνο ετοιμάζοντας εκείνη την ταινία που δεν γυρίστηκε τελικά κι όταν βρέθηκα χωρίς δουλειά θυμήθηκα το σενάριο από το «Θεώρημα Μηδέν». Το είχα διαβάσει πριν από χρόνια και είχα βρει πολύ ενδιαφέρουσες τις θεματικές του για τον κόσμο μας και την σχέση μας με την επικοινωνία, με την τεχνολογία, με τους άλλους ανθρώπους και αποφάσισα να του δώσω μια ευκαιρία. Αν σκεφτείς ότι συχνά οι ταινίες μου παίρνουν χρόνια για να γίνουν, το «Θεώρημα Μηδέν» ήταν κάτι που έγινε σχεδόν ανέλπιστα γρήγορα. Δίχως βεβαίως το γρήγορα να σημαίνει απαραίτητα εύκολα, καθώς το μικροσκοπικό μπάτζετ που είχαμε για τα δεδομένα μιας τέτοιας ταινίας έκανε τα πράγματα δύσκολα. Αλλά αν δουλεύεις στο σινεμά, μαθαίνεις από την πρώτη κι όλας μέρα να αντιμετωπίζεις τις δυσκολίες σαν προκλήσεις κι όχι σαν εμπόδια. Ίσως επειδή αν θες να κάνεις ταινίες ανεξάρτητος (ότι κι αν σημαίνει αυτό) απλά δεν υπάρχει άλλος τρόπος.

-Ένα από τα βασικά θέματα που βρήκα αληθινά ενδιαφέροντα είναι το πως μπορεί κανείς να είναι τόσο μόνος σε έναν κόσμο που θεωρητικά κάνει πια τόσο εύκολη την επικοινωνία. Υπάρχουν όλα αυτά τα «κοινωνικά δίκτυα» που έχουν σκοπό να σε φέρουν πιο κοντά με τους ανθρώπους κι όμως το μόνο που έχεις είναι πρόσωπα κολλημένα σε μια οθόνη ενός υπολογιστή. Δεν κατηγορώ την τεχνολογία αντιλαμβάνομαι τις δυνατότητες που μπορεί να προσφέρει και την γοητεία της. Κι εγώ φυσικά περνάω πολλές ώρες μπροστά στον υπολογιστή μου, ξέρω πόσο γοητευτικός μπορεί να είναι ο κόσμος του, αλλά αντιλαμβάνομαι ότι η αληθινή ζωή δεν είναι εκεί και ότι μια πραγματική επικοινωνία μπορεί να επιτευχθεί μόνο πρόσωπο με πρόσωπο.

- Δεν ξέρω αν θα περιέγραφα το «Θεώρημα Μηδέν» σαν μια ταινία επιστημονικής φαντασίας, αφού σχεδόν όλα όσα περιγράφει το φιλμ, είναι πράγματα που ζούμε σήμερα στην καθημερινότητά μας. Μπορεί οι διαφημίσεις να μην σε ακολουθούν καθώς περπατάς στον δρόμο, αλλά είναι συνέχεια παρούσες στο σπίτι σου ή έξω από αυτό. Μπορεί να μην είμαστε όλοι τόσο εξαρτημένοι από έναν γιγαντιαίο υπολογιστή, αλλά σίγουρα είμαστε «συνδεδεμένοι» με όλα τα καλά και τα κακά που μπορεί αυτό να σημαίνει.

-Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η τεχνολογία είναι μια νέα θρησκεία, με τον τρόπο της. Ο ήρωας της ταινίας μου ζει και δουλεύει σε μια εγκαταλελειμμένη εκκλησιά, στο κεφάλι του εσταυρωμένου υπάρχει μια κάμερα, οπότε ναι οι αναφορές σε αυτό είναι μάλλον εμφανής. Ευτυχώς κανείς ελπίζω δεν θα λατρέψει ποτέ ένα μηχάνημα σαν έναν καινούριο σωτήρα (αν και ποτέ δεν μπορείς να ξέρεις) αλλά η πίστη πως η τεχνολογία μπορεί να κάνει τον κόσμο καλύτερο είναι παρούσα ήδη.

- Καταλαβαίνω ότι υπάρχουν πολλοί που συγκρίνουν το «Θεώρημα Μηδέν» με το « Μπραζίλ», αλλά για μένα οι ομοιότητές τους έχουν να κάνουν περισσότερο με την επιφάνειά των ταινιών παρά με την ουσία τους. Το «Θεώρημα Μηδέν» δεν διαδραματίζεται κατά τη γνώμη μου σε έναν δυστοπικό κόσμο, αφού όλοι μοιάζουν χαρούμενοι, πολυάσχολοι, πολύχρωμοι. Όλοι εκτός από τον πρωταγωνιστή μου. Κι αν θέλετε το «Μπραζίλ» μιλούσε για τον κόσμο του μέλλοντος, ενώ το «Θεώρημα Μηδέν» για τον κόσμο στον οποίο λίγο πολύ ζούμε τώρα.