Κριτική για τις νέες ταινίες της εβδομάδας, 16-22 Ιουλίου 2020: Ο διαφορετικός κύριος Κόπερφιλντ, Pari, Νέοι είστε και φαίνεσθε, Όταν ανθίζει η νιότη
Ο Διαφορετικός Κύριος Κόπερφιλντ (The Personal History of David Copperfield) *** Σκηνοθεσία: Αρμάντο Ιανούτσι
Πρωταγωνιστούν: Ντεβ Πατέλ, Τίλντα Σουίντον, Χιου Λόρι, Πίτερ Καπάλντι.
Η τρικυμιώδης και γεμάτη ανατροπές ζωή του Ντέιβιντ Κόπερφιλντ, από την τρυφερή παιδική ηλικία και τη δύσκολη εφηβεία, μέχρι την επώδυνη ενηλικίωση και την περίοδο της ωριμότητας.
Ο Αρμάντο Ιανούτσι συζητήθηκε αρκετά πριν από 3 χρόνια, με το ανατρεπτικό –και για πολλούς προκλητικό αλλά σε καμία περίπτωση αποτυχημένο- χιούμορ του φιλμ «Ο θάνατος του Στάλιν», που κατάφερε και δίχασε τροτσκιστές, σταλινικούς, δεξιούς και νεοφασίστες. Η νέα δουλειά του Σκοτσέζου, με ιταλικές ρίζες, δημιουργού, ο οποίος έγινε γνωστός το 2009 με το «Πόλεμος εκτός προγράμματος», που του χάρισε μια υποψηφιότητα για Όσκαρ σεναρίου, αφορά σε ένα από τα ιερά τοτέμ της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Το «Ντέιβιντ Κόπερφιλντ», το 8ο και πλέον αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του Τσαρλς Ντίκενς, ένα δράμα-ποταμός, που ο Ιανούτσι τολμά να το μεταφέρει με μια ακόμη ανατρεπτική παρέμβαση. Την ιστορία του Κόπερφιλντ αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο ο Ινδός Ντεβ Πατέλ («Slumdog Millionaire», «Lion»), ενώ για την υπόλοιπη διανομή ρόλων ο σκηνοθέτης επιλέγει πρόσωπα απ’ όλες τις φυλές, απόφαση που ενισχύει το πολιτικό σχόλιο μιας ταινίας που έχει ως επιπλέον στόχο –εκτός όλων των άλλων− τον ρατσισμό και την περίφημη βρετανική αποικιοκρατική παράδοση. «Δεν μπορείς να πάρεις κάτι από κάποιον που δεν έχει να χάσει τίποτα» λέει κάποια στιγμή ο ήρωας και η φράση αυτή μοιάζει να σημαδεύει όλη την πορεία της ζωής του που χαρακτηρίζεται από συνεχείς αδικίες και ατυχίες, όπου τα άξια αναφοράς ευτυχή γεγονότα είναι ελάχιστα. Είναι γνωστές οι περιπέτειες του Κόπερφιλντ: ο θάνατος του πατέρα του πριν καν γεννηθεί, ο αυταρχικός πατριός που επιβάλλεται στην αδύναμη μητέρα του και τον στέλνει στο Λονδίνο για να μάθει τι εστί «πειθαρχία» –στο βιβλίο ο Κόπερφιλντ μπαίνει εσωτερικός στο οικοτροφείο του Λονδίνου «Σάλεμ Χάουζ», ενώ στην ταινία αρχικά μένει με τον καταχρεωμένο ξεπεσμένο αριστοκράτη Γουΐλκινς Μικάουμπερ και παράλληλα δουλεύει σαν εργάτης σε βιοτεχνία γυαλικών−, η καθοριστική φιλία του με τον Στίβεν Στίρφορθ που θα τον πιέσει να γράψει σε βιβλίο τα ευφυή αποφθέγματα και τις ποιητικές παραβολές του, ο έρωτας για την αφελή Ντόρα Σπένλοου, η εκκεντρική θεία στο Ντόβερ όπου για λίγο καιρό θα βρει τη γαλήνη ο ήρωας κ.λπ. Ο Ιανούτσι κάνει κάτι πραγματικά εντυπωσιακό: μένει πιστός στο πνεύμα του Ντίκενς αλλά διαχειρίζεται την άκρως μελοδραματική ιστορία του ήρωα σαν να πρόκειται για μια ανάλαφρη περιπέτεια. Με χαρακτήρες που μοιάζουν να έχουν βγει από κόμικς, σουρεαλιστικές αναφορές που διανθίζουν εκκεντρικές καταστάσεις αλλά και τρυφερά πρελούδια που μπαίνουν σφήνες στην καταιγιστική δράση, ο διαφορετικός τούτος Κόπερφιλντ είναι μια πειραγμένη ματιά πάνω στη βικτοριανή εποχή αλλά και μια απολαυστική φλεγματική σάτιρα, με σπιρτόζικο χιούμορ για την μεγάλη περιπέτεια της ίδιας της ζωής.
Ζευγάρι Ιρανών αναζητά στην Αθήνα τον γιο τους, φοιτητή στο Πολυτεχνείο, που έχει να δώσει σημάδια ζωής εδώ και πολλούς μήνες. Η νεαρή γυναίκα και ο ηλικιωμένος σύζυγός της ψάχνουν να βρουν την άκρη της εξαφάνισης του γιου τους σε μια πόλη που είναι παραδομένη στο χάος και τη βία.
Η πρώτη ταινία του Ιρανού και πολιτογραφημένου Έλληνα, Σιαμάκ Ετεμάντι, που ζει εδώ και 25 χρόνια περίπου στην Αθήνα, είναι ένα στιβαρό δραματικό οδοιπορικό με γερές δόσεις μυστηρίου και σασπένς. Το «Pari» (το όνομα της ηρωίδας την οποία υποδύεται σπαραχτικά η εξαιρετική Μελίκα Φορουτάν) έχει γόνιμες σεναριακές ιδέες γύρω από την έννοια της πατρίδας και της θρησκείας, της ελευθερίας και τη θέση της γυναίκας, της αναζήτησης ταυτότητας και της προόδου σε ένα κόσμο σκοταδισμού και βίας. Ο Ετεμάντι καταφέρνει, με αμεσότητα και σκηνοθετική «μαγκιά», να σχολιάσει διεξοδικά την περίπλοκη κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι ήρωες σε μια ξένη και αφιλόξενη πόλη σαν την Αθήνα. Από το πρώτο κιόλας βράδυ που η Παρί και ο σύζυγός της βρίσκουν το σπίτι που έμενε ο γιος τους στα Εξάρχεια, ξετυλίγεται μια ιστορία, που παρά το αποσπασματικό της στιλ, ανάμεσα στο υπαρξιακό θρίλερ και την πολιτική καταγγελία, υπενθυμίζει διαρκώς και επίμονα την αλήθεια της: το σενάριο αντιμετωπίζει με τόλμη και αποφασιστικότητα την «αυτοβιογραφική» θεματολογία ενός έργου που κερδίζει διαρκώς πόντους, χάρη στη συναισθηματική βαρύτητα και την ποιητική υπέρβαση – χαρακτηριστικά που εντείνονται στη σκηνή που τα ρούχα της ηρωίδας παίρνουν φωτιά στη διάρκεια συγκρούσεων μεταξύ ΜΑΤ και αναρχικών, που χρησιμοποιεί ο σκηνοθέτης για να σκιτσάρει εν τέλει ένα αλησμόνητο, πολύπλοκο γυναικείο πορτρέτο που πατά γερά στο σήμερα, στο χτες, αλλά κυρίως στο αύριο.
Ο Πιερό, ο Μιμίλ και ο Αντουάν, παιδικοί φίλοι που πλέον βρίσκονται στα εβδομήντα τους, επανενώνονται με αφορμή την κηδεία της συζύγου του Αντουάν και ύστερα από την αποκάλυψη ενός παλιού μυστικού, βρίσκονται αντιμέτωποι με την ώρα της κρίσης.
Το φιλμ που βασίζεται στο ομότιτλο διάσημο κόμικ έχει τη χάρη ενός εκκεντρικού, κωμικού «roadmovie», με πρωταγωνιστές τρία γεροντομωρά –και την έγκυο εγγονή του ενός που είναι η συνοδός τους- που θεωρούν ότι οι λογαριασμοί τους με τη ζωή είναι ακόμη ανοιχτοί και βρίσκονται σε διαρκή διαπραγμάτευση. Η ταινία είναι η απεικόνιση ενός κόσμου όπου η πολιτική και το προσωπικό γίνονται ένα σε σημείο… παρωδίας. Πρώην αναρχικός, που ακόμη θεωρεί ότι το χάος είναι η μόνη λύση, ο Πιερό, αθεράπευτος «Δον Ζουάν» του γλυκού νερού, ο Μιμίλ, και ασυμβίβαστος συνδικαλιστής που μια ζωή πολεμούσε το κεφάλαιο και τώρα θέλει την εκδίκηση του (για άλλους λόγους), ο Αντουάν, οι τρεις φίλοι θα αποδείξουν ότι η νεότητα δεν είναι θέμα ηλικίας. Πολλά από τα κατορθώματα των ηρώων δείχνουν αφελή και ξεπερασμένα, αλλά ευτυχώς τα σενάριο υπάρχει εκεί που πρέπει και σώζει την κατάσταση, χάρη στην εξυπνάδα, τις εύστοχες παρατηρήσεις –σπαρταριστός ο τρόπος που η εγγονή αποδομεί τη δήθεν επαναστατική ορμή και συνέπειά τους- και κυρίως τη συνέπειά του.
Όταν ανθίζει η νιότη (Gli Αnni più Belli) ** Σκηνοθεσία: Γκαμπριέλε Μουτσίνο
Πρωταγωνιστούν: Πιερφραντσέσκο Φαβίνο, Μικαέλα Ραματζότι, Κίμ Ρόσι Στιούαρτ.
Η ζωή τεσσάρων φίλων, του Τζούλιο, της Τζέμα, του Πάολο και του Ρικάρντο, μέσα από τη διάρκεια 40 ετών αγάπης, φιλοδοξιών, επιτυχίας και αποτυχιών.
«Οι ουλές είναι σημάδι δυσκολιών αλλά το χαμόγελο είναι το σημάδι ότι τις ξεπεράσαμε» λέει κάποια στιγμή ένας από τους πρωταγωνιστές και το σήμα κατατεθέν του φιλμ μόλις έχει καταχωρηθεί. Μια ιστορία φιλίας που ξεκινά στην Ιταλία του 1980 και φτάνει μέχρι το σήμερα, δίνεται με τη δέουσα προσοχή στη λεπτομέρεια, την αναμενόμενη φροντίδα στη συγκίνηση, την αναπόδραστη συνύπαρξη γέλιου και δράματος. Σαφώς και δεν πρωτοτυπεί ο Γκαμπριέλ Μουτσίνο -το 2006 με το «Το κυνήγι της ευτυχίας», τη γνωστότερη ταινία του με τον Γουίλ Σμιθ είχε φτάσει μέχρι τα Όσκαρ- στη νέα Feelgood δουλειά του, αλλά μπορεί να μας κρατά το ενδιαφέρον για αρκετή ώρα, καθώς η νοσταλγική διάθεσή του δε γίνεται ποτέ υπερβολική ή ενοχλητική. Αδυνατεί πάντως να πάει πιο βαθιά –ή έστω μακριά- τον ψυχολογικό στοχασμό του.
ΑKOMH
Το γυρισμένο στη Νίσυρο «Παράθυρο στη θάλασσα» (**), του Iσπανού Μιγκέλ Άνχελ Χιμένεθ, είναι η ιστορία μιας σαραντάρας Ισπανίδας (Έμα Σουάρεζ) που πάσχει από καρκίνο και έρχεται στην Ελλάδα για διακοπές όπου γνωρίζει έναν έλληνα ψαρά (Ακύλλας Καραζήσης), που της αλλάζει τη ζωή. Δεν είναι κακό, αλλά δεν μπορεί να αποφύγει κάποια κλισέ ή τις φολκλορικές μπανανόφλουδες του είδους, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του σκηνοθέτη και σεναριογράφου.
Στη γαλλική κωμωδία «Ο γαμπρούλης μας»(Beaux Parents) (*1/2), ο αθώος ήρωας κατηγορείται από τη σύζυγό του για απιστία, ύστερα από μια σειρά παρεξηγήσεων, αλλά έχει την υποστήριξη των πεθερικών του! Το φαρσικό στοιχείο υπερισχύει της ιστορίας, κάποιες ειδικές σεκάνς ποντάρουν στο γέλιο που βγάζουν οι καταξιωμένοι κωμικοί Ντιντιέ Μπουρντόν και Ζοσιάν Μπαλασκό, αλλά ως εκεί.
Το κοσμοπολίτικο «Κυνήγι του κλέφτη» (***1/2), με πρωταγωνιστή έναν κλέφτη κοσμημάτων στη Νότια Γαλλία, είναι η πιο στιλάτη ίσως ταινία του Άλφρεντ Χίτσκοκ, με τους Κάρι Γκραντ και Γκρέις Κέλι να συνθέτουν ένα αξεπέραστο δίδυμο, ενώ το αριστουργηματικό δικαστικό δράμα «Οι δώδεκα ένορκοι» (****) του Σίντνεϊ Λιούμετ με πρωταγωνιστή τον Χένρι Φόντα, αποδεικνύει με μοναδική δεξιοτεχνία πόσο κοντά βρίσκεται το ψέμα με την αλήθεια, σε ένα σενάριο-ψιλοβελονιά του Ρέτζιναλντ Ρόουζ που προτάθηκε για Όσκαρ (οι άλλες δύο υποψηφιότητες για τον Φόντα και την ταινία).
12°
