Γρηγόρης Ρέντης

Απόφοιτος του τμήματος Σκηνοθεσίας του California Institute of the Arts, ο Γρηγόρης Ρέντης έχει ολοκληρώσει τρεις μικρού μήκους ταινίες, σκηνοθέτησε Μάμετ στο θέατρο, κινηματογραφεί διαφημιστικά και βιντεοκλίπ. Αυτή την περίοδο ετοιμάζει την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία με τίτλο εργασίας «Λιγνίτης», σε ελληνο-γερμανική συμπαραγωγή, και ένα βιντεοκλίπ για τον καινούργιο δίσκο του Leon. Με αφορμή την πρόσφατη διάκρισή του στα βραβεία της Α.V. με το βιντεοκλίπ του Boy «The Unicorn» (μαζί με τον Γκόραβ Καλγιάν ως ΜΝΜD), ο Γρηγόρης Ρέντης φωτίζει μερικές επιδραστικές στιγμές του παρελθόντος και εξηγεί γιατί επέλεξε να επιστρέψει σε μια τόσο δύσκολη ελληνική πραγματικότητα.

Μεγάλωσα, όπως οι περισσότεροι της γενιάς των 80s, βλέποντας καρτούν στην τηλεόραση. Καμπαμαρού, Silverhawks, Φρουτοπία. Πρώτα κινηματογραφικά ερεθίσματα. Στη συνέχεια η φιλμογραφία της Disney. Με κάποιο τρόπο η συντηρητική λογική αυτών των κλασικών ταινιών της Disney αντανακλάται στα προβλήματα του σήμερα. Στις περισσότερες ταινίες πρωταγωνιστεί ένας ήρωας ο οποίος κατατροπώνει της δυνάμεις του κακού, αδιαφορώντας για οτιδήποτε άλλο πέρα από τον πολύ συγκεκριμένο του στόχο. Επίσης, το σκεπτικό που επικρατεί είναι ότι αν δουλέψεις σκληρά, αν προσπαθήσεις πραγματικά, αν κουραστείς, τότε θα ανταμειφθείς. Αν θες κάτι πραγματικά πολύ, θα σου δοθεί. Πάνω κάτω αυτή είναι η βάση όλου του δυτικού εκπαιδευτικού συστήματος. Το οποίο αποδεικνύεται προβληματικό μιας και γύρω μας βλέπουμε ανθρώπους που είναι ικανοί και εργατικοί να δυσκολεύονται να βρουν τρόπους για να επιβιώσουν.

Μπερδεμένος κατέληξα να σπουδάσω Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, μάλλον επηρεασμένος από ταινίες όπου οι άνθρωποι πήγαιναν στο φεγγάρι ή κατασκεύαζαν μηχανές που έσωζαν τον κόσμο. Νομίζω ότι έγινα μηχανικός εξαιτίας του «October Sky», μιας μέτριας ταινίας που είχα δει μικρός για κάτι παιδιά από τα βάθη της Αμερικής που φτιάχνουν έναν πύραυλο και κερδίζουν το πρώτο βραβείο σε ένα διαγωνισμό ευρεσιτεχνίας. Πήγα στην Αγγλία να σπουδάσω για να συνειδητοποιήσω ότι η πραγματικότητα δεν έχει καμία σχέση με τις ταινίες. Πέρα από το ότι η βασική έρευνα γινόταν γύρω από πολεμικό υλικό, η καθημερινότητα δεν έμοιαζε σε τίποτα με την ομαδικότητα των κινηματογραφικών επιστημόνων.

Η πρώτη φορά που θυμάμαι έντονα να βλέπω κάποια ταινία στο σινεμά ήταν όταν ήμουν δεκάξι και πήγα μαζί με μερικούς συμμαθητές μου σε μία επανέκδοση του «8 1/2» του Φελίνι, νομίζω στο «Άστρον» στους Αμπελόκηπους. Βγήκαμε στο διάλειμμα και ήμασταν όλοι ζαλισμένοι. Ήταν αρκετά ξεχωριστή εμπειρία γιατί παρόλο που η ροή της ταινίας με είχε μπερδέψει, την ακολουθούσα με έναν άλλο τρόπο. Τότε κατάλαβα ότι οι ταινίες μπορούν να λειτουργούν διαφορετικά. Όπως και να ’χει, μέχρι το τέλος της ταινίας η ζωή μου είχε αλλάξει.

Έχει πλάκα γιατί από έξω το ελληνικό σινεμά μάλλον φαντάζει παραμυθένιο. Κάνουμε ωραίες ταινίες που πηγαίνουν καλά στα φεστιβάλ. Οι σινεφίλ μαθαίνουν τα περίεργα ονόματά μας απέξω και νιώθουν την ίδια περηφάνια που νιώθουμε κι εμείς όταν μιλάμε για τον Weerasethakul. Και όλοι ψάχνουν την επόμενη ελληνική ταινία. Αλλά από τα μέσα η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική. Κάθε ταινία που γυρίζεται στην Ελλάδα αποτελεί ένα μικρό θαύμα. Είναι προϊόν αυτοθυσίας, εμμονών και πάθους όλων των συντελεστών. Κι αυτό είναι ταυτόχρονα μαγικό αλλά και στενάχωρο, γιατί ενώ το ελληνικό σινεμά είναι από τα λίγα πράγματα για τα οποία μπορείς να νιώσεις περήφανος σε αυτή τη χώρα, οι άνθρωποι που ενδιαφέρονται είναι ελάχιστοι.

Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να γίνονται ταινίες στη χώρα μας. Γι’ αυτό προτιμώ να είμαι εδώ και όχι στην Αμερική όπου σπούδασα, όσο αυτοκαταστροφικό κι αν είναι. Ακόμα και οι κακές ταινίες είναι χρήσιμες γιατί αντιπροσωπεύουν τη μετριότητά μας. Μας κάνουν να προβληματιστούμε για το ποιοι είμαστε και αφήνουμε ένα στίγμα πίσω μας.

Η ταινία που αγαπώ περισσότερο είναι μάλλον το «Chinatown» του Πολάνσκι. Κι αυτό επειδή στο τέλος εκφράζεται όλη η κοινωνία στην οποία μεγάλωσα. Στην ταινία, αφού o Jake Gettis (Jack Nicholson) αποτυγχάνει να προστατεύσει την Evelyn Mulwray, το χαρακτήρα της Faye Dunaway, οι πρώην συνάδελφοί του λένε «Forget it Jake, it’s Chinatown». Του λένε ότι μερικά πράγματα δεν μπορείς να τα αλλάξεις, θα μείνουν έτσι όπως είναι. Κι όταν σκέφτομαι την κατάσταση στην Ελλάδα, πολλές φορές μου έρχεται στο μυαλό αυτή η φράση, ίσως με μία παραλλαγή του τύπου «ξέχασέ το, εδώ είναι Βαλκάνια». Ο «Λιγνίτης», η μεγάλου μήκους που ετοιμάζω, έχει να κάνει με αυτή την ιδέα και με το πόσο δύσκολο είναι να αλλάξεις το περιβάλλον σου ή να μπορείς να υπάρχεις μέσα σε αυτό.

Δείτε εδώ το βραβείο του κοινού της A.V. στο videoclip του Γρηγόρη Ρέντη.

Φωτό: Νίκος Πάστρας