Στο μέτωπο της Φλάνδρας και στην κορύφωση του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου τα αγγλικά στρατεύματα επιχειρούν μια δυναμική αντεπίθεση στους Γερμανούς που μοιάζουν να υποχωρούν. Όμως, όταν στο βρετανικό στρατηγείο ανακαλύπτουν ότι η υποχώρηση των Γερμανών είναι παγίδα –και με δεδομένο ότι κάθε γραμμή επικοινωνίας έχει διακοπεί– στέλνουν δύο στρατιώτες να σταματήσουν την επίθεση αυτοκτονίας του Β΄ Τάγματος. Οι νεαροί Σκόφιλντ και Μπλέικ έχουν μόλις μια μέρα για να προφτάσουν να αποτρέψουν το μακελειό 1.600 ανδρών, ανάμεσα στους οποίους βρίσκεται κι ο αδελφός του Μπλέικ.
Το αντιπολεμικό έπος του Σαμ Μέντες έχει πάρει φόρα και ετοιμάζεται για τη μεγαλύτερη ώρα του πολέμου (βλέπε Όσκαρ). Χωρισμένο σε δύο εντυπωσιακά μονοπλάνα που ίσως και να αποτελούν την κορύφωση της τέχνης του διευθυντή φωτογραφίας Ρότζερ Ντίκινς, το φιλμ αφηγείται την αγωνιώδη μάχη με τον χρόνο που δίνουν οι δύο στρατιώτες προκειμένου να περάσουν μέσα από τις γερμανικές γραμμές και να φτάσουν έγκαιρα στην πρώτη γραμμή του βρετανικού στρατού. Το έντονο «1917» είναι μια τέλεια σχεδιασμένη παραγωγή που βασίζεται στον ωμό ρεαλισμό και την αναπαράσταση ενός απάνθρωπου τοπίου προκειμένου να αναδείξει το χάος του Μεγάλου Πολέμου. Τα χαρακώματα, τα συρματοπλέγματα, τα κουφάρια ζώων και ανθρώπων που κατατρώνε οι αρουραίοι και τα όρνια, είναι ο ορισμός της επίγειας κόλασης. Σε τούτες τις κατακόμβες θανάτου, χιλιάδες στρατιώτες βλέπουν τη ζωή τους να κρέμεται κυριολεκτικά από μια κλωστή. Ο Μέντες καταφέρνει να δώσει όλη τη φρίκη της παραπάνω συνθήκης μιλώντας σε χαμηλούς τόνους και αφηγούμενος μια ιστορία που έχει βασιστεί κυρίως στις αφηγήσεις του παππού του που τις έζησε από πρώτο χέρι και στον οποίο ο σκηνοθέτης αφιερώνει το φιλμ. Με την κάμερα καρφωμένη συνεχώς πάνω τους οι δύο στρατιώτες διαβαίνουν αυτό το παράλογο τοπίο. Περπατούν πάνω σε πτώματα, βουλιάζουν στη λάσπη και το αίμα, γίνονται φαντάσματα του εαυτού τους, θάβονται ζωντανοί, χάνουν το μυαλό τους. Η απώλεια της λογικής και της ανθρωπιάς είναι το βαρύ τίμημα που καλούνται να πληρώσουν, καθώς βουτάνε στο αδύνατο. Η αποστολή τους μοιάζει με σκέτη αυτοκτονία. Η κοινή εμπειρία θα τους δοκιμάσει αλλά και θα τους ενώσει μέχρι το θάνατο. Το φιλμ καταγράφει τις κύριες στάσεις αυτού του ανατριχιαστικού οδοιπορικού. Από τα υπόγεια, κλειστοφοβικά καταφύγια μέχρι τα διαλυμένα χωριά και τους αχυρώνες που δίνουν ζωή αλλά κρύβουν και θανάσιμες παγίδες, το «1917» αναδεικνύει μοναδικά –και απρόσμενα προσωπικά– την άλλη (αντιηρωική και απολύτως απάνθρωπη) διάσταση του πολέμου κι αναζητά την ελπίδα εκεί που δεν υπάρχει. Όπως σωστά αναφέρει κι ο χαρακτήρας του Κάμπερμπατς στη τελική σεκάνς, «είναι τρομακτικό πράγμα η ελπίδα».
Η ομορφιά της ύπαρξης (About Endlessness) *** Σκηνοθεσία: Ρόι Αντερσον
Πρωταγωνιστούν: Μπενκτ Μπέργιους, Άνγια Μπρομς, Μαρί Μπούρμαν, Αμάντα Ντέιβις
Στον δρόμο προς ένα πάρτι γενεθλίων, ένας πατέρας σταματά μέσα στη βροχή για να δέσει τα κορδόνια της κόρης του. Ένας παπάς που έχει χάσει την πίστη του αναζητά τις απαντήσεις στην ψυχανάλυση. Τρεις κοπέλες χορεύουν έξω από ένα καφέ. Ένας ηττημένος στρατός κατευθύνεται προς ένα στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου.
Ο μετρ του μοντέρνου υπαρξισμού Ρόι Άντερσον («Ένα περιστέρι έκατσε σε ένα κλαδί συλλογιζόμενο την ύπαρξή του», «Τραγούδια από τον 2ο όροφο») εξακολουθεί να κινείται στα γνώριμα εδάφη ενός κωμικοδραματικού σουρεαλισμού πατώντας σε γνώριμες εκφάνσεις της καθημερινότητας. Μέσα από ένα κολάζ μικρών μελαγχολικών ανθρώπινων ιστοριών, ο σουηδός δημιουργός μιλάει για την αισιοδοξία, τη χαρά της ζωής και της νιότης, το κενό που αφήνει η απώλεια της πίστης, το βασανιστήριο των προσωπικών εμμονών (όπως εκείνο του άντρα που δεν εμπιστευόταν τις τράπεζες κι έκρυβε τα λεφτά του κάτω από το στρώμα), την Ιστορία που διαρκώς επαναλαμβάνεται, τις ευεργετικές ιδιότητες της τέχνης και άλλα. Σχεδόν όλα τα σκετς είναι δοσμένα σαν ζωγραφικοί πίνακες, ενώ η ιδιαίτερη αφηγηματική επιλογή που μας μιλάει για κάποιον άντρα ή κάποια γυναίκα, μας εισάγει στην ονειρική ατμόσφαιρα του «Χίλιες και μία νύχτες». Η ταινία κέρδισε το βραβείο σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ Βενετίας. Εμπειρία από κάθε άποψη.
Corpus Christi **½ Σκηνοθεσία: Γιαν Κομάσα
Πρωταγωνιστούν: Μπαρτόζ Μπιελένια, Αλεξάντρα Κονιέζνα, Ελίζα Ρίσεμπελ
O εικοσάχρονος Ντάνιελ θέλει να γίνει ιερέας αλλά αυτό είναι αδύνατο εξαιτίας του ποινικού του μητρώου. Όταν πηγαίνει να εργαστεί στο ξυλουργείο μιας κωμόπολης προσποιείται τον ιερέα και αναλαμβάνει καθήκοντα στην τοπική ενορία, κερδίζοντας όλο και περισσότερο την εκτίμηση των ντόπιων.
Με αντικομφορμιστική εμφάνιση και συμπεριφορά ο νεαρός Ντάνιελ δίνει άλλη ερμηνεία στις Γραφές και συμπαρασύρει με το εκρηκτικό κήρυγμά του τους ευκολόπιστους ενορίτες του. Θεωρητικά το έργο του είναι εύκολο, καθώς η τοπική κοινωνία ταλαιπωρείται από ένα τραγικό συμβάν κατά το οποίο 6 από τα νεαρά μέλη της σκοτώθηκαν σε τροχαίο. Όταν όμως στο κάδρο εισέλθουν κι άλλα στοιχεία (ο έβδομος νεκρός του τροχαίου, η ερωτική έλξη του Ντάνιελ με τη συνομήλική του, το παρελθόν του ήρωα από το αναμορφωτήριο, η επίδειξη ισχύος από τον δήμαρχο) και η αλήθεια λάμψει, τότε θα επέλθει η «βασιλεία των κλισέ». Η πολωνική ταινία που βρίσκεται στη βραχεία λίστα των 10 υποψήφιων για το ξενόγλωσσο φετινό όσκαρ θα μπορούσε να έχει μια δυνατή εναλλακτική πρόταση πάνω στην έννοια της θρησκείας, της πνευματικής μεταμόρφωσης και της συλλογικής ενοχής, αλλά στο φινάλε επιχειρεί τη λογική του συμβιβασμού και της συσσώρευσης των κλισέ.
Λίγους μήνες μετά από το τέλος του πολέμου, στο Λένινγκραντ του 1945, δύο νεαρές γυναίκες, η Ίγια και η Μασά προσπαθούν να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους.
Σκληρό δράμα βασισμένο στο βιβλίο «Ο πόλεμος δεν έχει πρόσωπο γυναίκας» της βραβευμένης με Νόμπελ Λογοτεχνίας Σβετλάνα Αλεξίεβιτς, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη. Στη δεύτερη μόλις ταινία του ο Καντεμίρ Μπαλάγκοφ («Οι δικοί μου άνθρωποι») επιχειρεί έναν παραλληλισμό στην τραυματική περιπέτεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και της μοίρας των γυναικών που πολέμησαν στο Λένινγκραντ και σύμφωνα με τους ιστορικούς ήταν οι περισσότερες γυναίκες που πήραν μέρος σε κάποιον πόλεμο. Το ερώτημα που θέτει με συγκλονιστικό τρόπο ο σκηνοθέτης σχετίζεται με την προσπάθεια της μιας ηρωίδας να φέρει οπωσδήποτε στον νέο κόσμο το φως ενός παιδιού. Οι σωματικές και ψυχολογικές ουλές, τα σημάδια ερειπίων μιας πόλης που μόλις συνέρχεται, οι σχέσεις εξουσίας και έρωτα, αλλά και ένα συνταραχτικό πλέγμα σχέσεων που καθορίζει τις ζωές των ηρωίδων, είναι τα στοιχεία μιας οδυνηρής αλλά και λουσμένης στο έντονο φως (της ελπίδας;) ταινίας που αναζητά την κάθαρση μέσα στην απλότητα και τη λιτή αλήθεια.
ΑΚΟΜΗ
▶ Η «Κατάρα» (The Grudge) (*) του Νίκολας Πέσε είναι μια ακόμη αμερικανική εκδοχή της περίφημης ιαπωνικής ταινίας τρόμου, βουτηγμένη στο αφόρητο, αδικαιολόγητο και δυσκολοχώνευτο σπλάτερ που υμνεί τα στοιχειωμένα σπίτια και τους μακάβριους ενοίκους τους.
▶ Το ευρωπαϊκό animation «Ουπς! Ο Νώε έφυγε...»(Oops… Noah is Gone!)(-) των Τόμπι Γκένκελ και Σον ΜακΚόρμακ παρουσιάζει την ιστορία των ζώων που δεν κατάφεραν να επιβιβαστούν στην σωτήρια κιβωτό.
▶ Άλλο ένα animation είναι το «Η βασίλισσα του χιονιού» (-) που αποτελεί μια μοντέρνα διασκευή του κλασικού παραμυθιού του Χ.Κ. Άντερσεν.
Αν και πιστό ως προς τα ομηρικά γεγονότα και τους χαρακτήρες, ο Ιταλός σκηνοθέτης επιλέγει να απαρνηθεί την επική χροιά προκειμένου να αναδυθεί ένας αντίθετος –μελαγχολικός και σαφέστατα αντιηρωικός– τόνος
15°
