Κριτική του Κωνσταντίνου Καϊμάκη για την ταινία 1917
Στο μέτωπο της Φλάνδρας και στην κορύφωση του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου τα αγγλικά στρατεύματα επιχειρούν μια δυναμική αντεπίθεση στους Γερμανούς που μοιάζουν να υποχωρούν. Όμως, όταν στο βρετανικό στρατηγείο ανακαλύπτουν ότι η υποχώρηση των Γερμανών είναι παγίδα –και με δεδομένο ότι κάθε γραμμή επικοινωνίας έχει διακοπεί– στέλνουν δύο στρατιώτες να σταματήσουν την επίθεση αυτοκτονίας του Β΄ Τάγματος. Οι νεαροί Σκόφιλντ και Μπλέικ έχουν μόλις μια μέρα για να προφτάσουν να αποτρέψουν το μακελειό 1.600 ανδρών, ανάμεσα στους οποίους βρίσκεται κι ο αδελφός του Μπλέικ.
Το αντιπολεμικό έπος του Σαμ Μέντες έχει πάρει φόρα και ετοιμάζεται για τη μεγαλύτερη ώρα του πολέμου (βλέπε Όσκαρ). Χωρισμένο σε δύο εντυπωσιακά μονοπλάνα που ίσως και να αποτελούν την κορύφωση της τέχνης του διευθυντή φωτογραφίας Ρότζερ Ντίκινς, το φιλμ αφηγείται την αγωνιώδη μάχη με τον χρόνο που δίνουν οι δύο στρατιώτες προκειμένου να περάσουν μέσα από τις γερμανικές γραμμές και να φτάσουν έγκαιρα στην πρώτη γραμμή του βρετανικού στρατού. Το έντονο «1917» είναι μια τέλεια σχεδιασμένη παραγωγή που βασίζεται στον ωμό ρεαλισμό και την αναπαράσταση ενός απάνθρωπου τοπίου προκειμένου να αναδείξει το χάος του Μεγάλου Πολέμου. Τα χαρακώματα, τα συρματοπλέγματα, τα κουφάρια ζώων και ανθρώπων που κατατρώνε οι αρουραίοι και τα όρνια, είναι ο ορισμός της επίγειας κόλασης. Σε τούτες τις κατακόμβες θανάτου, χιλιάδες στρατιώτες βλέπουν τη ζωή τους να κρέμεται κυριολεκτικά από μια κλωστή. Ο Μέντες καταφέρνει να δώσει όλη τη φρίκη της παραπάνω συνθήκης μιλώντας σε χαμηλούς τόνους και αφηγούμενος μια ιστορία που έχει βασιστεί κυρίως στις αφηγήσεις του παππού του που τις έζησε από πρώτο χέρι και στον οποίο ο σκηνοθέτης αφιερώνει το φιλμ. Με την κάμερα καρφωμένη συνεχώς πάνω τους οι δύο στρατιώτες διαβαίνουν αυτό το παράλογο τοπίο. Περπατούν πάνω σε πτώματα, βουλιάζουν στη λάσπη και το αίμα, γίνονται φαντάσματα του εαυτού τους, θάβονται ζωντανοί, χάνουν το μυαλό τους. Η απώλεια της λογικής και της ανθρωπιάς είναι το βαρύ τίμημα που καλούνται να πληρώσουν, καθώς βουτάνε στο αδύνατο. Η αποστολή τους μοιάζει με σκέτη αυτοκτονία. Η κοινή εμπειρία θα τους δοκιμάσει αλλά και θα τους ενώσει μέχρι το θάνατο. Το φιλμ καταγράφει τις κύριες στάσεις αυτού του ανατριχιαστικού οδοιπορικού. Από τα υπόγεια, κλειστοφοβικά καταφύγια μέχρι τα διαλυμένα χωριά και τους αχυρώνες που δίνουν ζωή αλλά κρύβουν και θανάσιμες παγίδες, το «1917» αναδεικνύει μοναδικά –και απρόσμενα προσωπικά– την άλλη (αντιηρωική και απολύτως απάνθρωπη) διάσταση του πολέμου κι αναζητά την ελπίδα εκεί που δεν υπάρχει. Όπως σωστά αναφέρει κι ο χαρακτήρας του Κάμπερμπατς στη τελική σεκάνς, «είναι τρομακτικό πράγμα η ελπίδα».
Το φεστιβάλ της Αθήνας, που επιμελείται εδώ και 37 χρόνια ο κριτικός κινηματογράφου Νίνος Φένεκ Μικελίδης, συνεχίζει να αποτελεί πόλο έλξης για όλους τους κινηματογραφόφιλους
«Είναι δύσκολο να ζεις με εμφύσημα. Δυσκολεύομαι ακόμα και να πάω από τη μία άκρη του δωματίου στην άλλη. Είναι λες και περπατάς με μια πλαστική σακούλα γύρω από το κεφάλι σου»
11°
