Πώς το AnimaSyros έγινε ένα από τα μεγαλύτερα φεστιβάλ animation του κόσμου

Φαντασμαγορία. Χειροκρότημα. Αναγνώριση. Τα τελευταία 12 χρόνια στη Σύρο, ο Άνιμα-Σπύρος, η μασκότ του Φεστιβάλ, καλωσορίζει στο νησί τους πιστούς, τους φανατικούς και τους ερασιτέχνες εραστές της τέχνης που λέγεται animation.

Η ATHENS VOICE, λίγο πριν το ημερολόγιο δείξει 18 Σεπτεμβρίου, συνάντησε τον πρόεδρο του «AnimaSyros» Βασίλη Καραμητσάνη στο δικηγορικό του γραφείο και τον ρώτησε μεταξύ άλλων πώς είναι να είσαι ταυτόχρονα πρόεδρος σε τρία διαφορετικά μέρη. Ευτυχώς, όλα πολιτιστικά.

«AnimaSyros» - η αρχή

«Η λογική ήταν να κάνουμε ένα boutique φεστιβάλ. Έτσι, το 2008 μέσα από μια θύελλα προβλημάτων και δυσκολιών δημιουργήθηκε το “Άνιμα Σύρος”. Το 2015 το Φεστιβάλ βρισκόταν μέσα στα μεγαλύτερα φεστιβάλ animation στον κόσμο». 

Έκτοτε, προσπαθούν να κάνουν κάποιες αλλαγές διατηρώντας τον εθελοντικό και μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα «προκειμένου να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις της θέσης μας». 

«Ανάμεσα στις πολλές εκδοχές που έχει ο παγκόσμιος εναλλακτικός κινηματογράφος διακρίναμε μια ιδιαιτέρως αυξημένη δυναμική στον τομέα του animation. Ήδη από το 2007. Τότε ήταν που είπαμε να ψάξουμε λίγο εκτός Αττικής μήπως βρούμε μια περιοχή αποκεντρωμένη, με πολιτιστικές όμως υποδομές και ένα στοιχειωδώς ενημερωμένο πολιτιστικό κοινό με δυνατότητα προσέγγισης είτε στην Αθήνα είτε στη Θεσσαλονίκη για να μπορούμε να έχουμε εύκολες αεροπορικές μεταφορές σε περίπτωση που αποκτήσει διεθνή χαρακτήρα».

«Πρόκειται για έναν πολύ ενδιαφέρων κλάδο, ο οποίος έχει μόλις το 7% με 8% της κινηματογραφικής παραγωγής με λίγο πάνω από το 50% των εσόδων. Βεβαίως αυτό δεν ισχύει για τα εναλλακτικά ευρωπαϊκά animation. Αφορά κυρίως τις ταινίες που παράγουν οι γνωστές σε όλους μας big 4: Pixar, Disney, Laika και Dreamworks». 

 
Το animation

«Το animation φάνηκε από την αρχή ότι έχει πολύ μεγάλη δυναμική και διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα. Κανείς δεν φανταζόταν ότι πια θα το συζητάει όλος ο πολιτιστικός κλάδος». 

«Βρεθήκαμε λοιπόν μαζί με την επίσης δικηγόρο, συνεταίρο μου και συνένοχη όλα αυτά τα χρόνια, Μαρία Αναστοπούλου, να έχουμε ένα Φεστιβάλ που αρχικά το κοινό των δημιουργών και σταδιακά αλλά πολύ θερμά οι δημοσιογράφοι και το Δημόσιο, δηλαδή τα υπουργεία κ.λπ. και τα τελευταία χρόνια και η τοπική κοινωνία της Σύρου, άρχισαν να το στηρίζουν. 

Το νησί

«Η Σύρος επιλέχθηκε μεταξύ τριών ακόμη προορισμών που τσεκάραμε, πριν πάρουμε την τελική μας απόφαση. Ένα από τα ωραιότερα πράγματα που έχει η Σύρος είναι πως ο κόσμος δεν είναι ότι απλώς αγκαλιάζει τα πράγματα, όπως όλοι οι νησιώτες, αλλά ότι αφού δημιουργήσουν συναισθηματική σχέση σε παρακολουθούν ακόμα και αν δεν καταλαβαίνουν τίποτα. Οι Συριανοί σού θυμίζουν λίγο πώς θα έπρεπε να είναι όλη η Ελλάδα ή πώς ήταν παλιότερα». 

«AnimaSyros» - η συνέχεια

«Στα πρώτα χρόνια συνειδητοποιήσαμε ότι έχουμε ένα Φεστιβάλ στο νησί της Σύρου με επίκεντρο την Ερμούπολη, αλλά που παίζει και στον Φοίνικα, την Ποσειδωνία, την Άνω Σύρο, και βρεθήκαμε να είμαστε ο βασικός φορέας που ασχολείται με το animation στη χώρα. Παράλληλα, το Φεστιβάλ με μια ολόχρονη δράση με εργαστήρια κινουμένων σχεδίων εφαρμοσμένα στην παιδική ηλικία, για άτομα με αναπηρίες, για άτομα σε απεξάρτηση, για άτομα τρίτης ηλικίας. Μια δράση που προσπαθούμε να διατείνεται και να εμβαθύνεται». 

«Το καλλιτεχνικό κομμάτι του Φεστιβάλ το έχει αφενός η Μαρία Αναστοπούλου και αφετέρου οι προγραμματιστές που λειτουργούν και αμείβονται και δουλεύουν όλο τον χρόνο αναζητώντας το καλύτερο υλικό. Το Άνιμα Σύρος δεν κάνει μόνο δράσεις στη Σύρο, δραστηριοποιείται και σε άλλα μέρη της Ελλάδας και του κόσμου. Τα τελευταία χρόνια πήγαμε και στην Αίγυπτο και την Αμερική και την Κύπρο». 

«Κανείς δεν ξέρει, ούτε εμείς οι ίδιοι που το κάναμε, πώς έφτασε αυτό το Φεστιβάλ να είναι αυτό που είναι σήμερα». 

Τρεις πρόεδροι σε έναν

«Κανείς δεν φανταζόταν ότι ένας δικηγόρος θα γίνει πρόεδρος της ελληνικής ένωσης κινουμένων σχεδίων» λέει και γελάει. «Έχω σπουδάσει Νομική, έχω κάνει μεταπτυχιακά στην οικονομική ανάλυση του Δικαίου και των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, τα οποία δεν χρησιμοποίησα ποτέ. Σπούδασα στη Θεσσαλονίκη. Εκεί “μπολιάστηκε” η αγάπη μου για τον κινηματογράφο». 

Ο Βασίλης Καραμητσάνης εργάστηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης στην αρχή ως εθελοντής και έπειτα ως αμειβόμενος συνεργάτης του τμήματος ελληνικών ταινιών, εκεί του μπήκε «το μικρόβιο». Για να «τριτώσει», ανέλαβε πρόσφατα την προεδρία του Διοικητικού Συμβουλίου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Αιτήσεις, έπαθλα, αναγνώριση

«Δεχόμαστε περισσότερες από 2.500 ταινίες στον ιστότοπό μας κατά το άνοιγμα της διαγωνιστικής περιόδου του Φεστιβάλ. Πρέπει να μείνουν περίπου 40 από αυτές. Μιλάμε για την αφρόκρεμα του ανεξάρτητου, αλλά και του mainstream animation παγκοσμίως». 

«Ακριβώς επειδή τα κριτήρια αξιολόγησης της ποιότητας γίνονται πολύ υποκειμενικά, φέρνουμε κριτικές επιτροπές που κάθε χρόνο αλλάζουν σε δομή, εθνικότητες και φιλοσοφία. Φέτος για πρώτη φορά έχουμε δύο Έλληνες».

Η εξαγωγή πολιτισμού

«Ως Ελλάδα εξάγουμε πολιτισμό. Δεν εξάγουμε στο ύψος των προσδοκιών που θα είχε κάποιος από μια χώρα της οποίας ένα κομμάτι του πολιτισμού της έχει χαρακτηρίσει την ανθρωπότητα. Ακόμη και στις πιο δύσκολες εποχές, όπως ήταν αυτή της χούντας ή της κρίσης, η Ελλάδα είχε καλλιτεχνική εξωστρέφεια». 

«Η αγορά στον οπτικοακουστικό κλάδο για πολλούς λόγους, μέσα στους οποίους βρίσκεται και το γλωσσικό στοιχείο, δεν είναι τόσο δυνατή. Η γλώσσα μας όχι μόνο δεν αναγνωρίζεται από κάποια άλλη γλωσσική κοινότητα, δεν μπορεί καν να διαβαστεί. Αυτό λοιπόν είναι ένα εμπόδιο που δεν μπορεί την ελληνόφωνη ταινία να τη βάλει στην ίδια κλίμακα με την αντίστοιχή της αγγλόφωνη ή γαλλόφωνη, όπου και τα παραγωγικά δεδομένα είναι καλύτερα και η γλώσσα τους παγκόσμια».

«AnimaSyros» - το μέλλον

«Η μεγέθυνση είναι πάντοτε ένας στόχος, όταν κάνεις ένα Φεστιβάλ. Όταν βρίσκεσαι όμως σε μια χώρα που έχει τα δικά μας διαρθρωτικά προβλήματα, δηλαδή μια οπτικοακουστική αγορά που είναι μικρή, πάρα πολλούς ανθρώπους που ασχολούνται με τον πολιτισμό αλλά δεν είναι επαγγελματίες, είναι δύσκολο να δημιουργηθεί μια εγχώρια αγορά που να σου δίνει ώθηση. Αναγκαστικά, η γραμμή ανάπτυξης του Φεστιβάλ δεν είναι η αντίστοιχη με αυτήν που θα έχει ένα Φεστιβάλ κάποιας άλλης χώρας της Ευρώπης».  

«Δεν υπάρχει κάποιος στόχος μολονότι λειτουργούμε με προγραμματισμό πενταετίας. Αυτό που μας ενδιαφέρει πλέον είναι το Φεστιβάλ να γίνει ένα πλήρως επαγγελματικό φεστιβάλ, γιατί πρέπει να είμαστε και ανταγωνιστικοί διεθνώς. Κάτι ακόμα που μας ενδιαφέρει είναι να μπορέσουμε να προσαρμοστούμε στη μεγέθυνσή του δίχως να χάσουμε την εξαιρετική κλίμακα που μας έχει δώσει η Σύρος». 

Το «AnimaSyros» θα διεξαχθεί από τις 18 έως τις 22 Σεπτεμβρίου στο νησί της Σύρου.