Κινηματογραφος

Η Πτώση Της Αμερικανικής Αυτοκρατορίας

Η ανάλαφρη ιδιοφυΐα του Καναδού Ντενί Αρκάν

Κωνσταντίνος Καϊμάκης
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Κριτική της ταινίας του Ντενί Αρκάν, «Η Πτώση Της Αμερικανικής Αυτοκρατορίας» από τον Κωνσταντίνο Καϊμάκη

Κοινωνική σάτιρα, αστυνομικό θρίλερ ή αισθηματικό δράμα (ο έρωτας του Πιερ-Πολ για την όμορφη πόρνη); Όπως και να έχει, η «Πτώση» αυτή διαθέτει και την οξυδέρκεια να θέσει τα ερωτήματα της στη σωστή βάση αλλά και την προνοητικότητα να αποφύγει τη σοβαροφάνεια μιας διάστασης που κάλλιστα θα μπορούσε να αποδειχτεί διδακτική. Ο Ντενί Αρκάν, ένας αλτρουιστής του σινεμά με ευαισθησία στα κρίσιμα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα, ποτέ δεν έκρυψε την απογοήτευση του για την παρακμή του δυτικού κόσμου (το 1987 με την «Παρακμή της Αμερικανικής Αυτοκρατορίας» περιέγραψε με πικρία τα αδιέξοδα των διαπροσωπικών σχέσεων μέσα από τους σπινθηροβόλους διαλόγους μιας παρέας αριστερών) φτάνοντας στην κορυφαία στιγμή της καριέρας του με την αριστουργηματική «Επέλαση των βαρβάρων» το 2003 όπου ένωσε εκ νέου την παρέα των 80ς για να προβεί σε ένα είδος αποχαιρετισμού των χαμένων ιδανικών και συμφιλίωσης με το παρελθόν. Στην φαινομενικά συγγενή (λόγω τίτλου κυρίως ειδικά με την ταινία του 1987) με εκείνα τα έργα «Πτώση της αμερικανικής αυτοκρατορίας» ο 78χρονος Αρκάν επιστρέφει στο πόστο του ρήτορα για να συμπληρώσει μερικές ακόμη χρήσιμες σκέψεις του πάνω στο επίκαιρο ζήτημα «σύγχρονη πολιτική και οικονομική κρίση στη δυτική κοινωνία». Ο Αρκάν όπως πάντα δεν μασάει τα λόγια του και μπαίνει κατευθείαν στο ψητό με την εναρκτήρια σεκάνς στο καφέ του Μόντρεαλ όπου ο ήρωας τα σπάει με τη φιλενάδα του. Ο λόγος του χωρισμού; Λίγο από όλα: το μειονέκτημα της ιδιοφυΐας- ουσιαστικά με το επιχείρημα αυτό δικαιολογεί ο ήρωας την προσωπική αποτυχία του-, το αμερικανικό εκλογικό σώμα που έβγαλε πρόεδρο τον Τραμπ («63 εκατομμύρια κρετίνοι τον ψήφισαν»), οι «άχρηστοι» σύγχρονοι πολιτικοί (από τον Μπους και τον Μπερλουσκόνι μέχρι τον Σαρκοζί και τον Μπλερ), η αδυναμία των καλλιτεχνών και διανοούμενων να δώσουν λύσεις, η απληστία και η θεοποίηση του χρήματος, οι ψεύτικες ερωτικές σχέσεις, οι ανίκητοι μηχανισμοί εξουσίας κ.α. Αν όλα τα παραπάνω σας φαίνονται… κάπως βαρύγδουπα, μην ανησυχείτε. Ο καναδός σκηνοθέτης το έχει στο αίμα του να λέει σκληρές αλήθειες με τον πιο απλό και μελιστάλαχτο τρόπο. Η γραφή του, ένα κράμα πνευματώδους χιούμορ και τρυφερού σαρκασμού, βρίσκεται σε εξαιρετική φόρμα. Χωρίς ίχνος σοβαροφάνειας και με πινελιές που κάνουν την πικρή ιστορία του να μοιάζει με τον ορισμό της feelgood κομεντί, ο δαιμόνιος Καναδός προσφέρει και πάλι ένα κινηματογραφικό δώρο ζωής: ποτέ στο σύγχρονο σινεμά μια ιστορία πτώσης δεν είχε τέτοια μεγαλοψυχία και πίστη στο ανθρώπινο γένος όπως αυτή εδώ.