Ο Θανάσης Τριαρίδης σε ένα υπέροχο κείμενο για τον θάνατο του Ρούτγκερ Χάουερ

Ο Roy Batty του «Blade Runner» δεν βρίσκεται πλέον ανάμεσά μας. Ο Ρούτγκερ Χάουερ πέθανε στις 19 Ιουλίου στο σπίτι του έπειτα από σύντομη ασθένεια και η κηδεία του τελέστηκε την Τετάρτη. Η εντυπωσιακή του ερμηνεία στο «Blade Runner» εκτόξευσε τη φήμη του. Το διαπεραστικό του βλέμμα, ο τρόπος ομιλίας και οι εκφράσεις του προσώπου του τον ανέδειξαν σε μια από τις χαρακτηριστικότερες φιγούρες «κακών» στην ιστορία του αμερικανικού κινηματογράφου. Ο συγγραφέας Θανάσης Τριαρίδης με ανάρτησή του στο facebook, γράφει για το συγκλονιστικό μονόλογό του ηθοποιού στο θρυλικό φιλμ, σε μια από τις πλέον σπαρακτικές στιγμές της κινηματογραφικής ιστορίας.

«Δυο είναι οι μονόλογοι που στέκουν ανεπανάληπτοι στην ιστορία του κινηματογράφου, εγκαθιδρύοντας έναν πυρηνικό θρύλο μεγαλύτερο από το υπερνόημα που (ανα)ζητούν εξακολουθητικά να παράξουν. Είναι, βέβαια, ο Μονόλογος του Τρόμου από τον Συνταγματάρχη Κουρτζ (τον Μάρλον Μπράντο) στο ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΩΡΑ του Κόπολα και τα Δάκρυα στη Βροχή από το ανδροειδές Ρέι Μπάτι (τον Ρουτγκερ Χάουερ) στο BLADE RUNNER του Ρίντλεϊ Σκοτ. Μάλλον δεν είναι τυχαίο ότι και οι δυο φανερώθηκαν στην οθόνη με διαφορά μόλις 3 χρόνων (1979 και 1982 - δηλαδή τον καιρό που ο κινηματόγραφος στάθηκε επιτέλους στα πόδια του ως ενήλικη αναστοχαστική τέχνη) - ούτε και το ότι και οι δύο ανταμώνονται μοναδικά μιλώντας για το έσχατο μηδέν παρόλο που έρχονται από δύο διαφορετικές διαδρομές: Ο μόνόλογος του Κουρτζ γεννιέται από τον ιστορικό όλεθρο που υποβόσκει στο μυθιστόρημα του Κόνραντ (και επί της ουσίας αυτόν τον ιστορικό όλεθρο αρνείται δια της επιστροφής στην προπολιτισμική βία). Ο μονόλογος του Ρέι Μπάτι γεννιέται από την υπαρκτικό εφιάλτη που διαπερνά τον (τόσο σπουδαίο) Φίλιπ Ντικ - και γυρεύει περίπου το ακατόρθωτο (μα εν προκειμένω πραγματωμένο): να συμφιλιωθεί μαζί με αυτό το μηδέν που δεν υποφέρεται.

Είναι πιθανώς οι δυο κορυφαίες (ή έστω: ακρογωνιαίες) ώρες της τέχνης του 20 αιώνα - δυο μονόλογοι που ήδη σημαίνουν για το σινεμά ό,τι σήματοδότησαν οι μονόλογοι του Άμλετ για το παγκόσμιο θέατρο. Και για να μιλήσω προσωπικά (καθώς προσωπικά μονάχα μπορούμε να κατανόήσουμε την πολιτισμική ιστορία): έχω αίσθηση πως όλη μου η πνευματική προσπάθεια είναι ένα (τρύπιο ή και χαλασμένο) πλεκτό ανάμεσα σε αυτούς τους δύο μονολόγους. Τους περπάτησα αρκετά και με κάθε τρόπο μέσα σε βιβλία, μυθιστορήματα, δειλινά των Χλωρών Διαμαντιών, δοκίμια και θεατρικά "έργα" - ή και σε ατέλειωτα σεμινάρια και εργαστήρια πυροδότησης γραφής (τόσο που οι μαθητές μου με τρολάριζαν για το πότε θα εμφανιστούν άλλοτε ο Τρόμος και άλλλοτε τα Δάκρυα στην Βροχή...) Και είναι η αλήθεια πως ο χρόνος για μένα (και για ένα κομματι από την δική μου γενιά) χωρίζεται στα δυο: ο χρόνος πριν να δούμε το ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΩΡΑ και το BLADE RUNNER και ο χρόνος μετά. Κι αν κάποτε αναρωτιόμαστε ~ποιοι είμαστε, από πού ερχόμαστε και πού πάμε~, και κυρίως -και πάνω από όλα- ~γιατί~, πολύ γρήγορα καταλήγουμε είτε στο Τρόμο (ως ιστορικό και μεταϊστορικό αδιέξοδο) είτε στα Δάκρυα που σβήνουνε, οριστικά και δίχως οποιαδήποτε επιστροφή, μέσα στη Βροχή.

Ακόμη εντυπωσιακότερο είναι πως και οι δύο μονόλογοι κατήληξαν στην τελική τους μορφή όχι διά των σεναριογράφων αλλά διά των εκφορέων τους, των ηθοποιών. Έχουν γυριστεί πολλά ντοκιμαντέρ και έχουν γραφτεί χιλιάδες σχόλια για το πώς ο Μαρλον Μπράντο πήγε στις Φιλιππίνες αδιάβαστος και απροπαράσκευος με αποτέλεσμα να αυτοσχεδιάζει τυφλά μπροστά στο φακό του Βιτόριο Στοράρο έχοντας απέναντι του τον Κόπολα να του δείχνει καρτέλες με λέξεις-κλειδιά. Ή, το ακόμη χαρακτηριστικότερο, για το πως ενέταξε το πέταγμα μιας μύγας (~εκείνης~ της μύγας) στην καταβύθισή του σε έναν ρόλο που ... είχε μελετήσει... Κι από την άλλη, ο Ρούτγκερ Χάουερ εκανε ένα απίστευτο (και εντελώς απρoσδόκητο για ηθοποιο) rewrite στο αρχικό κείμενο του σεναριογράφου της ταινίας Ντειβιντ Πιπλζ, προσθέτοντας το σημαντικότερο κομματι (την παλλόμενη καρδιά) του θρύλου του μονολόγου: το ότι οι μνήμες μας θα χαθούν μέσα στον Χρόνο όπως τα δάκρυα στη βροχή. Κι έπειτα ένα προγραμματικά αθάνατο ανδροειδές χαμογελά -δακρυσμένο;- και αποφασίζει να πεθάνει σε μια σπαρακτική επιλογή ενανθρώπησης.

[Το κείμενο του τελικού σεναρίου του Πιπλζ: "I’ve seen things… seen things you little people wouldn’t believe. Attack ships on fire off the shoulder of Orion bright as magnesium… I rode on the back decks of a blinker and watched C-beams glitter in the dark near the Tannhäuser Gate. All those moments… they’ll be gone."

Και το κείμενο που διασκεύασε ο Χάουερ και προφέρει στην ταινία ως Ρει Μπάτι: "I've seen things you people wouldn't believe. Attack ships on fire off the shoulder of Orion. I watched C-beams glitter in the dark near the Tannhäuser Gate. All those moments will be lost in time, like tears in rain. Time to die."]

Σχετικό Άρθρο

Κινηματογραφος Τι σημαίνει τελικά «υπερέκθεση» (βίντεο)

Έρρικα Ρούσσου 12.07.2019, 15:22

Ήταν επόμενο μια τέτοια σκηνή (κι ενας τέτοιος θρύλος) να καταπιεί τον ηθοποιό που στάθηκε με τέτοιαν μοναδική αυταπάρνηση, με τέτοια αυτοθυσιαστική παραφορά, στο κέντρο της. Εδώ η αντίστοιχη σκηνή του ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΩΡΑ κατάπιε ολοκληρωτικά το μεγαλυτερο υποκριτικό τέρας του σινεμά που ήταν ο Μαρλον Μπράντο (ο οποίος έζησε 25 χρόνια μετά από τον Μονόλογο του Τρόμου και κανείς μας δεν θυμάται ούτε μια σκηνή από την ύστερη καριέρα του) - ο Ρουτγκερ Χάουερ -που φυσικά δεν ήταν Μπράντο- δεν υπήρχε περίπτωση να διασωθεί. Οι ιστορίες του σινεμά γράφουν πως έπαιξε σε περισσότερες από 100 ταινίες (κι ορθά η αγαπημένη μου Καρκίτη θυμάται συγκινημένη το Turkish Delight του Βερχόφεν), ωστόσο από το 1982 κι έπειτα τα πάντα ρουφήχτηκαν στη δίνη της αδιανόητης έντασης που έλαμψε σε εκείνη την τελευταία σκηνή της ταινίας του Ρίντλει Σκοτ, εκεί όπου συνατήθηκαν μια σειρά από μεγαλοφυϊες (ο Σκοτ, ο Φίλιπ Ντικ, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, ο ίδιος ο Χάουερ αλλά και ο Φορντ και η Σον Γιανγκ) στην πιο μεγάλη τους στιγμή, πιθανώς στην πιο σπαρακτική ώρα της ιστορίας του σινεμά.

Ωστόσο όλα αυτά κάποτε γίνονται λεπτομέρειες χωρίς σημασία. Εδώ και έξι μέρες ο Ρουτγκερ Χάουερ έχει περάσει την Πύλη του Τανχόιζερ».