Βέρνερ Χέρτζογκ: Μαθήματα ζωής και σινεμά

Ένας από τους πιονέρους του παγκόσμιου κινηματογράφου είναι ο Βέρνερ Χέρτζογκ. Ο Γερμανός σκηνοθέτης έχει επανειλημμένα δοκιμάσει τα όρια αλλά και τις δυνατότητες του βιωματικού σινεμά, χωρίς καν να έχει σπουδάσει την κινηματογραφική τέχνη. Κάποιες ταινίες του έχουν αφήσει εποχή («Φιτζκαράλντο», «Αγγίρε, Η μάστιγα του Θεού», «Το αίνιγμα του Κάσπαρ Χάουζερ») ενώ μνημειώδεις θεωρούνται οι καβγάδες με τον μόνιμο πρωταγωνιστή του Κλάους Κίνσκι («κάθε νέα άσπρη τρίχα που έβγαζα την αποκαλούσα Κίνσκι» έχει πει). Ήρθε στην Αθήνα προσκεκλημένος του Ιδρύματος Ωνάση για μια συζήτηση με τον θεωρητικό του κινηματογράφου και φίλο του Πολ Χόλντενμπρέιγκερ, την οποία παρακολούθησε με κομμένη την ανάσα το κοινό που γέμισε την αίθουσα και την επόμενη μέρα. Μαζί με μερικούς ακόμη συναδέλφους μιλήσαμε για περισσότερο από μια ώρα μαζί του και σταχυολογούμε τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία της συζήτησης.

Για την πιο προσωπική ταινία του
Δεν ξεχωρίζω κάποια. Τις αγαπώ όλες. Πιστεύω ειλικρινά ότι πιο κοντά στον αληθινό εαυτό μου είναι τα βιβλία που έχω γράψει («Conquest of the Useless» και «Of Walking in Ice») τα οποία παρομοιάζω με τους unplugged δίσκους ροκ συγκροτημάτων.

Για το σύγχρονο πρόσωπο της Ευρώπης
Όσα προβλήματα κι αν υπάρχουν, το πρόσημο είναι θετικό. Το όραμα της ενωμένης ηπείρου επισκιάζει τις αρνητικές επιπτώσεις. Ίσως έγιναν κάπως βιαστικά μερικά πράγματα και κάποιες συγκρούσεις δεν ήταν δυνατόν να αποφευχθούν, με συνέπεια για παράδειγμα την έξοδο της Αγγλίας.

Για την πνευματικότητα
Είναι μια έννοια κάπως παρεξηγημένη. Δεν μπορώ να την προσδιορίσω εύκολα ενώ είμαι αρκετά επιφυλακτικός με εκείνους που υποστηρίζουν την παραστατική πνευματικότητα τύπου γιόγκα, διαλογισμού κ.ά. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στο όνομα μιας ανώτερης πνευματικότητας αφανίστηκαν ολόκληρες φυλές ιθαγενών. 

Για το αν δηλώνει καλλιτέχνης
Είμαι ένας στρατιώτης κι όχι ένας καλλιτέχνης. Προσπαθώ να κρατήσω με πείσμα και δύναμη μια θέση που αποτελεί φιλοσοφία ζωής για μένα. Με θλίψη βλέπω ότι αυτή η στάση ζωής εγκαταλείπεται από αρκετούς συμπολεμιστές μου.

Για το μοντέρνο πρόσωπο του σινεμά και τους νέους κινηματογραφιστές
Θεωρώ πιο εύκολο σήμερα να κάνει κάποιος μια ταινία. Και για αυτό εξοργίζομαι όταν ακούω νέους κινηματογραφιστές να παραπονιούνται από την στιγμή που μπορούν ακόμη και μέσω του κινητού τους να φτιάξουν μια ταινία.

Το μυστικό του πετυχημένου σινεμά
Η περιέργεια. Αν έχεις περιέργεια οι ιδέες έρχονται διαρκώς κι από παντού. Αυτό είναι το μυστικό όχι όμως μόνο για το σινεμά αλλά και για την ίδια τη ζωή. Αν είσαι περίεργος έχει μια μεγάλη δεξαμενή ερεθισμάτων μέσα σου.

Για το μέλλον της ανθρωπότητας
Οι επιστήμονες, δικαίως, εκφράζονται με απαισιοδοξία για την εποχή μας. Εγώ θέλω να πιστεύω ότι τίποτε ακόμη δεν έχει κριθεί. Έχω μεγάλη εμπιστοσύνη στο ανθρώπινο είδος.

Για τις μελλοντικές δουλειές του
Έχω ήδη σχεδόν έτοιμα τρία πρότζεκτ. Περισσότερο αφοσιωμένος είμαι αυτή την εποχή με μια ταινία που γύρισα στην Ιαπωνία.

Γιατί κάνει σινεμά
Με τις δουλειές μου στο σινεμά ταξίδεψα παντού. Είμαι ταξιδευτής που συλλέγει εικόνες και εμπειρίες. Κυρίως όμως κάνοντας σινεμά κυνηγώ ένα και μόνο πράγμα: τα πυρετώδη όνειρα.

Για τον έρωτα
Είμαι πολύ τυχερός στο κομμάτι αυτό. Με τη σύζυγό μου είμαστε μαζί 24 χρόνια, 11 μήνες και 8 μέρες κι είναι σαν να είμαστε ακόμη στο μήνα του μέλιτος. Το νόημα της ζωής είναι αυτό και μόνο: ο αληθινός έρωτας. Όμως χρειάζεται συνεχή φροντίδα και καθημερινή συντήρηση για να κρατήσει.