Κινηματογραφος

Ένας ελέφαντας στέκεται ακίνητος

Το δράμα που εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας δεν χωρά πουθενά

2018 | Έγχρ. | Διάρκεια: 234'
Κωνσταντίνος Καϊμάκης
ΤΕΥΧΟΣ 699
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Η οικογένεια, ο έρωτας, η φιλία, η ανθρωπιά, το μπούλινγκ και τα γηρατειά είναι από τα θέματα που ασχολείται η ταινία «Ένας ελέφαντας στέκεται ακίνητος»

Σε μια πόλη της βόρειας Κίνας, οι ζωές τεσσάρων ανθρώπων διαπλέκονται στη διάρκεια μίας και μόνο μέρας, από το ξημέρωμα μέχρι το σούρουπο. Όλοι τους σκέφτονται τη διαφυγή στη Μανζούλι (μια πόλη στα σύνορα Κίνας - Μογγολίας) για να δουν ένα σπάνιο θέαμα. Στο τοπικό τσίρκο βρίσκεται ένας ελέφαντας που στέκεται διαρκώς ακίνητος, αδιάφορος για ό,τι συμβαίνει γύρω του.

Το δράμα που εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας δεν χωρά πουθενά. Ούτε στα 234 λεπτά που διαρκεί η ταινία, ούτε στην τραγική υπογράμμιση που τη συνοδεύει και αφορά στην αυτοκτονία του δημιουργού της λίγο μετά την ολοκλήρωσή της, ούτε στα αμέτρητα θέματα (η οικογένεια, ο έρωτας, η φιλία, η ανθρωπιά, το μπούλινγκ, τα γηρατειά κ.ά.) που «γεννά» το σενάριο. Η αλήθεια είναι πως όταν πήγα να δω την ταινία είχα μια ελαφριά υποψία ότι ο μύθος της ίσως να είχε διογκωθεί λόγω της αυτοκτονίας του Χου Μπο (το παρασκήνιο θέλει να έχουν προηγηθεί πολλές πιέσεις και τσακωμοί με τους παραγωγούς αλλά και εκπροσώπους της κινεζικής πολιτείας) στα 29 του χρόνια. Όμως γρήγορα όλες οι αντιστάσεις κάμφθηκαν και σκεπάστηκαν από το γκρίζο, δυστοπικό αλλά και συγκλονιστικό όραμα του νεαρού σκηνοθέτη, που με τη μοναδική του ταινία κατάφερε να δώσει μία από τις πιο γνήσιες και ειλικρινές απεικονίσεις της εποχής μας.

Η πόλη Τζίνγκτσινγκ της επαρχιακής Κίνας θα μπορούσε να είναι μια οποιαδήποτε βιομηχανική πόλη στον κόσμο. Κάποτε βρισκόταν σε περίοπτη θέση λόγω της παραγωγής άνθρακα, αλλά από τη στιγμή που το εργοστάσιο έκλεισε, βιώνει ένα αργόσυρτο θάνατο και την έλλειψη οιασδήποτε προοπτικής. Οι νέοι της είναι το τελευταίο θύμα. Μια χούφτα προσώπων ψάχνουν να βρουν την ελπίδα σε μια πιθανή φυγή. Κάποια γεγονότα (μια αυτοκτονία, ένας ανεκπλήρωτος έρωτας, ένα θανατηφόρο ατύχημα, μια σκληρή οικογενειακή απόφαση) τους οδηγούν πιο κοντά στη μεγάλη απόδραση. Ο ελέφαντας είναι το πρόσχημα και η ευκαιρία μαζί για να αναζητήσουν ένα νόημα σε έναν κόσμο που μοιάζει με «σκουπιδότοπο».

Στα μεγάλα μονοπλάνα με την κάμερα στο χέρι να «βαριανασαίνει» στον ρυθμό των πρωταγωνιστών, εντοπίζονται κάποια στοιχεία που δεν γίνεται να περάσουν απαρατήρητα. Από την πρώτη σκηνή στο σπίτι του μαθητή που ο πατέρας ωρύεται για τη μυρωδιά και βρίζει ασύστολα (όλα εδώ θυμίζουντο «Σπιρτόκουτο» του Οικονομίδη) μέχρι και το τελευταίο πλάνο, η αίσθησή μας είναι ότι ο Χου χωρίζει στα δύο τους ανθρώπους. Είναι αυτοί που φωνάζουν, μιλούν ακατάπαυστα και θεωρούν εαυτούς αδικημένους, κι είναι και εκείνοι οι 4 που κυρίως σιωπούν, είναι ανέκφραστοι και μοιάζουν αδιάφοροι. Οι πρώτοι αποτελούν την πλειοψηφία μιας σκληρής, άδικης, βίαιης και αλαζονικής κοινωνίας. Είναι εκείνοι που βάζουν πάνω από όλα το εγώ τους χωρίς να δίνουν δεκάρα για τον διπλανό τους.

Αντίθετα οι τέσσερις βασικοί χαρακτήρες, αν και αμίλητοι, ψάχνουν να βρουν το κουράγιο για να συνεχίσουν και δεν χάνουν την πίστη τους στον άνθρωπο. Όμως είναι τόσο μόνοι και δείχνουν απέραντα κουρασμένοι. Είναι η κούραση που διαδέχεται την απογοήτευση. Είναι οι «ελέφαντες» που μένουν ακίνητοι μη έχοντας άλλη δύναμη για να αντιδράσουν στη πανταχού παρούσα βία και την έλλειψη ανθρωπιάς που συναντούν καθημερινά δίπλα τους.   

INFO
Ένας ελέφαντας στέκεται ακίνητος An Elephant Sitting Still
2018 | Έγχρ. | Διάρκεια: 234'

  • ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Μπο Χου
  • ΗΘΟΠΟΙΟΙ: Γιου Ζανγκ, Γιούτσανγκ Πενγκ, Ούβιν Γουάνγκ, Κόνγκξι Λι, Ξιαν Ρονγκ Ντονγκ, Τζινγκ Γκούο, Μιάομιάο Χε, Ξίμαν Χουάνγκ
  • χρονολογια: 2018
Δες αναλυτικά