Το 1919, σε περιπλανώμενο τσίρκο των αδελφών Μέντιτσι (που στην πραγματικότητα είναι μόνο ένας, ο Μαξ Μέντιτσι τον οποίο υποδύεται ο Ντάνι Ντε Βίτο), γεννιέται ένα ελεφαντάκι με τεράστια αυτιά. Αρχικά το αφεντικό του τσίρκου θεωρεί ότι έπεσε θύμα εξαπάτησης και ζητά αποζημίωση από τον τύπο που του πούλησε τη μητέρα του Ντάμπο, αλλά αλλάζει μυαλά όταν συνειδητοποιεί το χρυσάφι που κρατά στα χέρια του. Πολύ σύντομα ο μικρός ελέφαντας που πετάει χάρη στα μεγάλα του αυτιά θα γίνει στόχος του κυνικού Βάρντεβιρ, ιδιοκτήτη της Dreamland, του μεγαλύτερου λούνα παρκ των ΗΠΑ, που θα προτείνει στον Μέντιτσι να γίνουν συνέταιροι.
Το «Ντάμπο, το ελεφαντάκι» κυκλοφόρησε στις αμερικανικές αίθουσες τον Οκτώβριο του 1941 και γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Ήταν η τέταρτη μόλις ταινία κινουμένων σχεδίων μεγάλου μήκους της Ντίσνεϊ και δημιουργήθηκε με στόχο να ξεπεραστεί η οικονομική ζημιά της «Φαντασίας». Από εκείνο το φιλμ ο Τιμ Μπάρτον κρατάει μοναχά το βασικό στοιχείο της ιστορίας που είναι μια ωδή στη διαφορετικότητα, καθώς και τον στενό δεσμό του ήρωα με τη μητέρα του. Χρησιμοποιώντας αυτά τα δύο μοτίβα όχι τόσο με σύνεση αλλά με έλεγχο των βασικών εκφραστικών του μέσων, ο δημιουργός των σκοτεινών παραμυθιών των 90s («Ο ψαλιδοχέρης», «Ο σκαθαροζούμης», «Ο μύθος του ακέφαλου καβαλάρη» κ.ά.) οδηγεί με μαστοριά την πλοκή προς την επώδυνη αλλά λυτρωτική ενηλικίωση. Όπως και στο animation έτσι και στην εύστοχη live action μεταφορά του Μπάρτον, ο Ντάμπο αρχικά γίνεται περίγελος εξαιτίας της εμφάνισής του αλλά γρήγορα χρησιμοποιεί το ελάττωμά του ως όπλο στην προσπάθεια να αλλάξει τη μοίρα του και να ξαναβρεί τη μητέρα του. Το φιλμ είναι πιο σκληρό και συγκινητικό από ό,τι θα περίμενε κανείς. Ο Μπάρτον επιχειρεί με διάφορα κόλπα να γλυκάνει την ιστορία και στις πικρές στιγμές της, αποβάλλοντας κάθε έννοια μελό, αλλά δεν τα καταφέρνει πάντα. Με προεξάρχοντα έναν γλυκύτατο Ντάμπο –πραγματικό επίτευγμα η δουλειά των υπευθύνων στο CGI– και με συνοδοιπόρους ανθρώπους σημαδεμένους είτε από τη μοίρα (τα μέλη του περιπλανώμενου θιάσου είναι απλώς τέρατα για τους κανονικούς ανθρώπους) είτε από τον Μεγάλο Πόλεμο (ο Κόλιν Φάρελ επιστρέφει με αναπηρία από το γαλλικό μέτωπο), το «Ντάμπο» είναι ένα φιλμ για τους μηχανισμούς του θεάματος και τη σόου μπιζ, φτιαγμένο με σκηνοθετικές ιδέες που ποντάρουν κυρίως στο συναίσθημα και τη συγκίνηση. Κάτω από το πρίσμα αυτό διαπιστώνουμε εύκολα ότι αυτή είναι μια «τυπική» ταινία του Τιμ Μπάρτον. Μάλιστα ο τρόπος που χρησιμοποιεί την ιστορία του «ιπτάμενου ελέφαντα» προκειμένου να ενισχύσει τις πολιτικές αιχμές (ο επιχειρηματίας Βάρντεβιρ του Κίτον κι ο τραπεζίτης Άλαν Άρκιν είναι σύμβολα του νέου κυνικού κόσμου που γεννιέται από τις στάχτες του πολέμου) καθώς και τον ουμανισμό του σεναρίου, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ακόμη και κάτω από τα «εξωπραγματικά» κομμάτια της δράσης ή τους μονοδιάστατους χαρακτήρες εξακολουθεί να κρύβεται ο σπουδαίος σκηνοθέτης που μεγαλώσαμε μαζί του. Υπάρχουν δηλαδή σκηνές που μαρτυρούν την ευφυΐα του σκηνοθέτη που σε όλη του τη ζωή πίστευε στη δύναμη της φαντασίας, όπου «ακόμη και το πιο απίθανο μπορεί κάποτε να γίνει πιθανό».
Το φεστιβάλ της Αθήνας, που επιμελείται εδώ και 37 χρόνια ο κριτικός κινηματογράφου Νίνος Φένεκ Μικελίδης, συνεχίζει να αποτελεί πόλο έλξης για όλους τους κινηματογραφόφιλους
«Είναι δύσκολο να ζεις με εμφύσημα. Δυσκολεύομαι ακόμα και να πάω από τη μία άκρη του δωματίου στην άλλη. Είναι λες και περπατάς με μια πλαστική σακούλα γύρω από το κεφάλι σου»
11°
