Μπάρι Τζένκινς: Ανάμεσα σε Κουαρόν και Λάνθιμο διαλέγω...

Μία από τις πιο περίεργες, ιλαροτραγικές καταστάσεις στην ιστορία των Όσκαρ, συνέβη πριν από δύο χρόνια. Τότε που ο Γουόρεν Μπίτι άνοιξε τον φάκελο με το όνομα της καλύτερης ταινίας και καθώς όλοι περίμεναν να ακούσουν… «La La Land», o βετεράνος ηθοποιός δεν τους χάλασε το χατίρι κάνοντας συνένοχο στην γκάφα του τη Φέι Νταναγουέι που ανακοίνωσε το όνομα της ταινίας του Ντάμιεν Σαζέλ. Όμως ο πραγματικός νικητής ήταν το «Moonlight» του Μπάρι Τζένκινς με τα γνωστά ευτράπελα που ακολούθησαν στη σκηνή του Kodak Theatre. Φέτος ο αφροαμερικανός σκηνοθέτης επανέρχεται στον τόπο του εγκλήματος με άλλη μια σημαντική ταινία, το «Αν η οδός Μπιλ μπορούσε να μιλήσει», που προτάθηκε για 3 Όσκαρ. Τον συναντήσαμε από κοντά και ιδού τι μας είπε…

Όταν η μνήμη σας πηγαίνει πίσω σε εκείνο το στιγμιότυπο της οσκαρικής τελετής, ποιες σκέψεις σάς γεννιούνται;
Θα έλεγα ψέματα, αν έλεγα πως όλο αυτό το περιστατικό με τις γκάφες των παρουσιαστών, τις ομιλίες των ανθρώπων του «La La Land», την τελική παρέμβαση των ανθρώπων της Ακαδημίας που έλεγαν «this is not a joke» και όλα τα παρελκόμενα, δεν μου αφήνουν μια κάποια πίκρα. Κι αυτό επειδή όλοι έχουν συσχετίσει την ταινία μας με εκείνο το στιγμιότυπο, κάτι που δεν είναι ιδιαίτερα τιμητικό. Αλλά τέλος πάντων έτσι ήρθαν τα πράγματα και δεν μπορούμε να το διαγράψουμε από την ιστορία και κυρίως από τη μνήμη μας.

Πάλι καλά που κερδίσατε. Σκεφτείτε πώς ένιωσαν οι άνθρωποι του «La La Land»...
Δεν τολμώ καν. Δυσκολεύομαι να φανταστώ πως είναι να κερδίζεις το κορυφαίο βραβείο της τελετής και μετά να σου το παίρνουν μέσα από τα χέρια. Πρέπει να είναι αληθινά επώδυνο.

Τότε είχατε κερδίσει κι άλλο ένα Όσκαρ για το διασκευασμένο σενάριο του «Moonlight». Όλη αυτή η επιτυχία σάς άγχωσε στη διαδικασία δημιουργίας του επόμενου φιλμ;
Όχι. Άλλωστε το βιβλίο του Μπάλντουιν ήταν ένα πρότζεκτ που ήθελα αρκετό καιρό να το πραγματοποιήσω. Στόχος μου ήταν να κάνω μια τολμηρή ταινία που θα μιλούσε για ένα παράφορο αλλά αληθινό έρωτα που παλεύει να ανθίσει εν μέσω σκληρών συνθηκών. Και κυρίως περιγράφει αυτές τις συνθήκες.

Πότε διαβάσατε το βιβλίο και ποιο στοιχείο του σας οδήγησε στην απόφαση να το γυρίσετε σε φιλμ;
Ήταν το 2009, όταν το διάβασα και με συγκλόνισε η δύναμη της ερωτικής ιστορίας. Ο τρόπος που ο συγγραφέας συνδύασε την αυθεντικότητα και την τρυφερή διάσταση μιας τόσο συγκινητικής αγάπης με τα κοινωνικά και πολιτικά μηνύματα που τον απασχολούσαν διαχρονικά είναι, πιστεύω, αξεπέραστος. Δεν νομίζω ότι υπάρχουν πολλά έργα στην ιστορία της λογοτεχνίας αλλά και του κινηματογράφου που μιλούν για τόσα πολλά κοινωνικά και πολιτικά θέματα μέσα από ένα απλό love story.

Αν και η ταινία είναι ύπουλα ήρεμη και χαμηλών τόνων, σχεδόν σε κάθε σκηνή υπάρχει ο ήχος ενός αυτοσχέδιου κυρίως κομματιού τζαζ που δημιουργεί μια απροσδιόριστη εγρήγορση, αν όχι ένταση για τον θεατή. Για ποιο λόγο επιλέξατε αυτό το αφηγηματικό τέχνασμα;
Η οδός Μπιλ δεν είναι μια τυχαία οδός. Όταν ο Μπάλντουν την έκανε τίτλο στο μυθιστόρημά του ήξερε καλά για ποιο πράγμα ακριβώς μιλούσε. Η ταινία μας ακολουθεί τη σκέψη του συγγραφέα σε μια διαδρομή που ξεκινάει σχεδόν πριν από έναν αιώνα, όταν δημιουργήθηκε στα 20s ο μύθος του περίφημου δρόμου στη Νέα Ορλεάνη που είχε τα χαρακτηριστικά μιας εξαιρετικά θορυβώδους γειτονιάς με κλαμπ, πορνεία, ναούς του τζόγου και κυρίως τζαζ μουσική που ακουγόταν παντού. Η κληρονομιά εκείνου του δρόμου στις επόμενες γενιές είναι η τζαζ μουσική και θεωρήσαμε σημαντικό να την βάλουμε στην ταινία μας. Επιλέξαμε τον τρόπο που εύστοχα περιγράψατε.

Με το τρίτο σας μόλις φιλμ σάς ξαναβρίσκουμε στα Όσκαρ και μάλιστα στην κατηγορία του καλύτερου διασκευασμένου σεναρίου. Όμως η ταινία σε σχέση με το «Moonlight», που είχε προταθεί για 8 βραβεία, έχει μόλις 3 υποψηφιότητες…
Είναι λογικό να συμβεί κάτι τέτοιο. Δεν είναι υγιής σκέψη το να πιστεύεις ότι επειδή η προηγούμενη ταινία σου κέρδισε το πρώτο βραβείο, πρέπει κάθε φορά που κάνεις μια νέα ταινία να είναι οπωσδήποτε το πρώτο φαβορί για το Όσκαρ καλύτερης ταινίας.

Θεωρείτε πως υπάρχει περιθώριο να γίνει και φέτος η έκπληξη στα Όσκαρ, όπως είχε συμβεί στην περίπτωσή σας που νικήσατε το μεγάλο φαβορί, και να ηττηθεί ο Κουαρόν π.χ. από τον Λάνθιμο;
Δεν είναι μόνο η «Ευνοούμενη» που απειλεί το «Ρόμα». Είναι ακόμη και η «Παρείσφρηση» του Σπάικ Λι ή το «Πράσινο βιβλίο», που έχουν αρκετές πιθανότητες να κάνουν την έκπληξη. Όπως φυσικά και το φιλμ του Λάνθιμου, που έχει τον ίδιο αριθμό υποψηφιοτήτων.

Ανάμεσα σε «Ρόμα» και «Ευνοούμενη» τι θα επιλέγατε;
Είναι δύσκολο να σας απαντήσω. Μου άρεσαν και τα δύο φιλμ πάρα πολύ. Πραγματικά πρέπει να το σκεφτώ αρκετά πριν αποφασίσω.

Το βιβλίο του Μπάλντουιν, που εκδόθηκε το 1974, γράφτηκε για μια εποχή έντονου σκοταδισμού στις ΗΠΑ. Βρίσκετε ομοιότητες ανάμεσα στο τότε, τη δεκαετία του ’70, και το σήμερα;
Δυστυχώς η ανθρωπότητα προχωράει προς τα πίσω. Την ίδια στιγμή που θεωρείς ότι τα πράγματα καλυτερεύουν και γίνονται ουσιαστικές αλλαγές προς μια ιδανικότερη κοινωνία, συμβαίνει κάτι που σε κάνει να τα αναθεωρήσεις όλα. Από ένα ακόμη επεισόδιο αστυνομικής βίας ή καταπάτησης βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων έως τη την αμερικανική Προεδρία όπου ο Ντόναλντ Τραμπ διαδέχτηκε τον Ομπάμα.

Αν ζούσε σήμερα ο Μπάλντουιν πώς θα αντιδρούσε;
Με πολύ οργή στα κείμενά του, αν και ο θυμός δεν ήταν χαρακτηριστικό γνώρισμά του. Είχε, βλέπετε, αυτή την ηρεμία όταν μιλούσε, που έπρεπε να ερμηνεύσεις κατάλληλα τις λέξεις του ώστε να πιάσεις το μέγεθος της κριτικής σκέψης του αλλά και την απογοήτευσή του για τις αδικίες ή τα εγκλήματα που διαπίστωνε. Επίσης θα περνούσε από κόσκινο τους ανθρώπους που θα τον προσέγγιζαν (μην ξεχνάμε πόσο ξεχωριστός διανοούμενος και ακτιβιστής ήταν ο Μπάλντουιν, ώστε όλοι επιδίωκαν την παρέα του). Ήταν ιδιαίτερα αυστηρός και δεν θα δίσταζε να τα βάλει ανοιχτά με εκείνους που θεωρούσε επικίνδυνους (ακόμη και λόγω βλακείας), ματαιόδοξους ή ανίκανους να νιώσουν την ανθρωπιά ή την αληθινή αγάπη.

---

Η ταινία «Αν η οδός Μπιλ μπορούσε να μιλήσει» θα κυκλοφορήσει στις ελληνικές αίθουσες στις 21 Φεβρουαρίου σε διανομή Feelgood.