Ήταν ένας από τους μεγάλους αλλά και πιο αμφιλεγόμενους δημιουργούς της έβδομης Τέχνης, η ζωή και το έργο του οποίου σημαδεύτηκαν (κάπως υπερβολικά είναι η αλήθεια) από την περίφημη ερωτική σκηνή στο «Τελευταίο Τανγκό στο Παρίσι».
Το 1972 όταν η εν λόγω ταινία σόκαρε την κοινή γνώμη με την τόλμη και τον ερωτισμό της (σε σημείο να λογοκριθεί ή και να απαγορευτεί σε κάποιες χώρες ενώ ο ίδιος ο δημιουργός της καταδικάστηκε σε 4μηνη φυλάκιση), το σκάνδαλο που προκλήθηκε από την εναλλακτική χρήση του βουτύρου, δεν σταμάτησε τότε. Συνεχίστηκε πολλά χρόνια αργότερα με την αποκάλυψη του σκηνοθέτη το 2013 πως η συγκεκριμένη ιδέα με την προσθήκη του βουτύρου, του ήρθε το πρωί του γυρίσματος της επίμαχης σκηνής και την μοιράστηκε μόνο με τον Μπράντο για να αποσπάσει πιο πειστική ερμηνεία από την Μαρία Σνάιντερ. Η ίδια η γαλλίδα ηθοποιός που είχε πεθάνει 2 χρόνια νωρίτερα, το 2011 σε ηλικία 59 ετών, είχε πει σε παλιότερη συνέντευξη της (2006) πως η εν λόγω σκηνή την είχε σημαδέψει για μια ζωή αφού ένιωσε σαν βιασμένη.
Τα γεγονότα αυτά προκάλεσαν δικαιολογημένη θύελλα διαμαρτυριών πριν από 5 χρόνια, η οποία δεν κόπασε ακόμη κι όταν ο Μπερτολούτσι αναγκάστηκε να απολογηθεί («δικαιολογώ τη Μαρία που με μίσησε για αυτή τη σκηνή») αλλά υπερασπίστηκε την πράξη τους λέγοντας ότι η ηθοποιός γνώριζε για την βιαιότητα της σκηνής εκτός από τη χρήση του βουτύρου. Όλα αυτά συνιστούν το πιο μελανό σημείο στην καριέρα του μαρξιστή και άθεου σκηνοθέτη που μέσα από τα έργα του πολέμησε κυρίως το φασιστικό παρελθόν της χώρας του (η «Στρατηγική της αράχνης» που βασίζεται στο έργο του Χόρχε Λουίς Μπόρχες «Θέμα του Προδότη και του Ηρωα», ο αριστουργηματικός «Κομφορμίστας» από το βιβλίο του Μοράβια με τον Ζαν Λουί Τρεντινιάν και το «1900» με τους Ζεράρ Ντεπαρντιέ και Ρόμπερτ ντε Νίρο) και αποτύπωσε την νεανική ορμή απέναντι σε κρίσιμες ιστορικές προκλήσεις (ο Μάη του ’68 στους «Ονειροπόλους», το τελευταίο του έργο «Εγώ κι εσύ» το 2012 από ένα μυθιστόρημα του Νικολό Αμανίτι, ακόμη κι ο οσκαρικός «Τελευταίος αυτοκράτορας» με την αληθινή ιστορία του Που- Γι) με ένα στυλ απόλυτα προσωπικό και αδιαπραγμάτευτο.
Για τον «Τελευταίο Αυτοκράτορα» ο Γκοντάρ τον κατηγόρησε ότι ξεπουλήθηκε στο Χόλιγουντ, αλλά εκείνος απάντησε πως «όλοι ξέρουν τη γνώμη που έχω για το Χόλιγουντ» (σ.σ. έχει αναφερθεί πολλάκις και με αρνητικά σχόλια για την αμερικανική βιομηχανία του θεάματος) και συνέχισε να κάνει αυτό που πιστεύει καλύτερα, επιστρέφοντας στη χώρα του για να προετοιμάσει την επόμενη ταινία του. Το αξεπέραστο και πολυαγαπημένο στη χώρα μας «Τσάι στη Σαχάρα» προέρχεται από το μυθιστόρημα ενός άλλου σπουδαίου λογοτέχνη του Πολ Μπόουλς, έχει πρωταγωνιστές τους Ντέμπρα Γουίνγκερ, τον Τζον Μάλκοβιτς και φυσικά την θεσπέσια μουσική του Ρουίτσι Σακαμότο. Μάλιστα για το εν λόγω φιλμ αρχικά είχε επιλέξει τους Γουίλιαμ Χαρτ και Μέλανι Γκρίφιθ για τους ρόλους αλλά τελικά (και ευτυχώς ειδικά για την περίπτωση της Γκρίφιθ) άλλαξε γνώμη.
Βαθιά πολιτικοποιημένος (υπήρξε και μέλος του ιταλικού κομμουνιστικού κόμματος για κάποιο διάστημα), σκληρός, ασυμβίβαστος και εκκεντρικός, ο Μπερτολούτσι ήταν ένας πρωτοπόρος όχι μόνο του ευρωπαϊκού αλλά και του παγκόσμιου κινηματογράφου που κατάφερε με τις ταινίες του να σημαδέψει μια ολόκληρη εποχή. Γεννήθηκε στην Πάρμα της τότε φασιστικής Ιταλίας στις 16 Μαρτίου του 1940 και πατέρας του ήταν ο ποιητής Τζοζέπε Μπερτολούτσι, που είχε βοηθήσει τον άγνωστο ποιητή Παζολίνι να εκδώσει κάποια έργα του.
Ο Παζολίνι ανταπόδωσε τη χάρη στον ευεργέτη του παίρνοντας ως βοηθό του στο «Ακατόνε» τον 20χρονο γιο του Μπερνάρντο. Και έτσι ο νεαρός Μπερτολούτσι μαγεύτηκε από τη γοητεία του σινεμά και αποφάσισε να αφιερωθεί ολοκληρωτικά (παρότι η ποίηση ήταν η πρώτη αγάπη του) στην έβδομη τέχνη. Ο Μπερτολούτσι, που το 2011 βραβεύτηκε με τιμητικό Χρυσό Φοίνικα από το φεστιβάλ των Κανών για τη συνολική καριέρα του, πέθανε στο σπίτι του στη Ρώμη το πρωί της Δευτέρας 26/11, ύστερα από μακρόχρονη μάχη με τον καρκίνο.
Το φεστιβάλ της Αθήνας, που επιμελείται εδώ και 37 χρόνια ο κριτικός κινηματογράφου Νίνος Φένεκ Μικελίδης, συνεχίζει να αποτελεί πόλο έλξης για όλους τους κινηματογραφόφιλους
«Είναι δύσκολο να ζεις με εμφύσημα. Δυσκολεύομαι ακόμα και να πάω από τη μία άκρη του δωματίου στην άλλη. Είναι λες και περπατάς με μια πλαστική σακούλα γύρω από το κεφάλι σου»
12°
