Art Therapy

Στην καινούργια ταινία του Νίκου Περάκη “Art Therapy” παρακολουθούμε τρία 24ωρα τριών καλλιτεχνών στην Αθήνα. Ο street artist Αλέξανδρος Βασμουλάκης, η μουσικός και τραγουδίστρια Ίλια Πατάπη κι ο τελειόφοιτος της δραματικής σχολής του Εθνικού Ανδρέας Κωνσταντίνου μπλέκονται σε ένα παιχνίδι της μυθοπλασίας με την πραγματικότητα, της αληθινής ζωής με την τέχνη. Σκηνοθέτης και πρωταγωνιστές μίλησαν στην Athens Voice.  

Νίκος Περάκης

Πώς προέκυψε η ταινία; Στην τελευταία μου ταινία «Ψυχραιμία» εμφανίζονταν παιδιά διαπλεκομένων πολιτικών, διεφθαρμένων εφοριακών, νονών και χασισοκαλλιεργητών, ένα sex idol κι ένας άτεκνος καλόγερος από το Βατοπέδι. Πολλοί φίλοι μου με κατηγόρησαν ότι έχω ξεφύγει και άλλα τέτοια. Έτσι συμμορφώθηκα κι έφτιαξα μια ιστορία με θετικούς ήρωες. Για να μη μου πει πάλι κανείς ότι ζω αλλού, σκέφτηκα να χρησιμοποιήσω αληθινά  πρόσωπα και πραγματικές ιστορίες. Πιο ρεαλιστικά δεν γίνεται – ίσως πιο ρεαλιστικό είναι το κανάλι της Βουλής όταν συνεδριάζει.

Το φιλμ περιγράφει μια πόλη γεμάτη νεανική ενέργεια και καλλιτεχνικές δράσεις. Δεν θα έπρεπε «λογικά» να έχει γυριστεί από έναν εικοσάρη; Θέλετε να πείτε πως θα έπρεπε να γυρίζω μόνο με τα περήφανα γερατειά στην Αιδηψό; Συνήθως οι νέοι δημιουργοί γυρίζουν ταινίες με παππούδες και πολλά νεανικά flashbacks για να ξορκίσουν το γήρας. Εγώ δεν έχω πια τίποτα να φοβηθώ και γύρισα μόνο τα flashbacks.  

Η σχέση του καθενός από τους ήρωές σας με την τέχνη είναι διαφορετική. Κάποιοι τη σπουδάζουν, άλλοι τη ζουν, μερικοί την έχουν λίγο σαν χόμπι. Τι σημαίνει για τον καθένα τους η ενασχόληση μαζί της; Οι πρωταγωνιστές της ταινίας είναι κατά βάση ερασιτέχνες, αλλά με επιδόσεις επαγγελματιών. Νέοι από διάφορα επαγγέλματα και δεξιότητες που βρέθηκαν να σπουδάζουν μια θετική επιστήμη ή ακολούθησαν ένα επάγγελμα ξαφνικά στερούνται τα πάντα για μάθουν ή να ασκήσουν μια τέχνη χωρίς ψωμί. Έτσι συνάντησα δικηγόρο-στιχουργό, ανθρωπολόγο-παραγωγό και  βαλκανολόγο-χορεύτρια. Τώρα πού τελειώνει το ψώνιο ή η πραγμάτωση κι αρχίζει, αν όχι η θεραπεία, έστω η ισορροπία της ψυχής, δεν είμαι επιστήμονας να το προσδιορίσω. 

Πόσο άλλαξε η ταινία στην πορεία της προς την ολοκλήρωση; Μερικές σκηνές οδηγούσαν σ’ ένα happy end, αλλά έχοντας έναν πολύ ελεύθερο αφηγηματικό σκελετό, το έχασα. Στο σενάριο έγραφα ενδεικτικά ότι ο Ανδρέας έχει πάει για μια οντισιόν στο ΔΗΠΕΘΕ Μεσολογγίου, αλλά τελικά, λόγω κόστους, πήγαμε και τον γυρίσαμε σε μια πρόβα του Μιχαήλ Μαρμαρινού, να απαγγέλλει ένα απόσπασμα του Δημήτρη Δημητριάδη από το «Πεθαίνω σαν Χώρα»... Μοιάζει μια μάλλον απαισιόδοξη νότα, αλλά φταίω εγώ που ο Μαρμαρινός σκέφτηκε να πάει στο Παρίσι και ν’ ανεβάσει τον πνευματικό θάνατο μιας ηττημένης  χώρας; 

Το “Art Therapy” μοιάζει με ένα «ερωτικό γράμμα» για το κέντρο της Αθήνας. Ποια είναι η σχέση σας με την πόλη; Αν μπορούν να συνυπάρξουν συγχρόνως έλξη και αποστροφή για κάτι, τότε είναι αυτό που μου συμβαίνει. Σας μεταφέρω τη φρέσκια εμπειρία μιας φιλοξενούμενης στη γειτονιά Γερμανίδας, που είδε σήμερα το πρωί κάποιον να μαζεύει με τσουγκράνα, τσάντες, πορτοφόλια κι ένα ρούχο από τον ακάλυπτο της απέναντι πολυκατοικίας. Όλοι στην ενορία γνωρίζουμε το άντρο των τσαντάκηδων της Αγίων Αναργύρων – εκτός από τον ιδιοκτήτη του ακινήτου και την αστυνομία. Παρακάλεσα την κοπέλα να μην το πει στους συμπατριώτες της, γιατί θα μας πουν εκτός απ’ όσα μας σέρνουν και μαλάκες, πράγμα που δεν έχουν τολμήσει ως τώρα.

Οι πρωταγωνιστές

Ποια ήταν η αντίδρασή σου όταν ο Νίκος Περάκης σού πρότεινε να παίξεις;

Ίλια Πατάπη: Σκέφτηκα ότι είναι μεγάλη τιμή. Πρέπει να έχω δει την πρώτη «Λούφα και παραλλαγή» γύρω στις 6 φορές. Επίσης ένιωσα ότι είναι μια τεράστια ευκαιρία. Ενθουσιάστηκα με το ότι προβάλλει τις προσπάθειες άγνωστων καλλιτεχνών με πολύ αληθινό τρόπο.

Αλέξανδρος Βασμουλάκης: Στραβοκατάπια… Του έκανα τον δύσκολο! Τελικά με κατάφερε. Έχει αρκετή πειθώ ο Περάκης!

Ανδρέας Κωνσταντίνου: Είχα κάποιους δισταγμούς, αλλά επικράτησε η εμπιστοσύνη που του είχα. Άλλωστε έχω ξαναδουλέψει μαζί του στην «Ψυχραιμία».

Στην ταινία η Αθήνα δείχνει μια πόλη με πολλές δυνατότητες για δημιουργία, με ένα νεανικό  πνεύμα. Έτσι είναι;

Ίλια: Υπάρχει ένα καλλιτεχνικό κύμα με νεανικό πνεύμα και είμαι αισιόδοξη για το μέλλον της σ’ αυτό. Το γεγονός πως εγώ ήδη είχα φύγει απ’ την Ελλάδα και επέστρεψα για τα γυρίσματα, αυτό έχει να κάνει μόνο με το ότι το είδος της μουσικής που μ’ ενδιαφέρει δεν είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένο εδώ.

Ανδρέας: Δυστυχώς, η Αθηνά δεν είναι μια πόλη που αγκαλιάζει φιλότιμες προσπάθειες. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που ο Αλέξανδρος και  η Ίλια ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό. Υπάρχουν βεβαία κάποιες εξαιρέσεις, ευτυχώς, και αυτό μου δίνει κουράγιο.

Αλέξανδρος: Δεν έχω δει ακόμα την ταινία αλλά εάν τα βγάζει όλα αυτά τότε να κατηγορήσουμε το σκηνοθέτη! Η πλειοψηφία του νεανικού πνεύματος της πόλης ξημεροβραδιάζεται στις καφετέριες, διαβάζει αθλητικές εφημερίδες και gossip περιοδικά, βλέπει μπόλικη τηλεόραση και ονειρεύεται να μπει στο Δημόσιο για να ακολουθήσει το λαμπρό παράδειγμα της προηγούμενης γενιάς. Ωστόσο λέω να είμαστε αισιόδοξοι και να πιστέψουμε πως η Αθήνα μπορεί κάποτε να ξαναγίνει κοιτίδα πολιτισμού! Την αγαπώ πολύ, όπως και να ’χει.

Τι σημαίνει Τέχνη για σένα; 

Ίλια: Σημαίνει διέξοδος. Η επιλογή να ζεις τη ζωή σου διαφορετικά από αυτό που ορίζει η κοινωνία. Απελευθέρωση, τόλμη, διασκέδαση, έκφραση.

Ανδρέας: Τέχνη είναι  η στιγμή που η πέτρα ακουμπά  την επιφάνεια του νερού.

Αλέξανδρος: Είναι το ΕΓΩ σε στύση. Μια απύθμενη ανάγκη για επιβεβαίωση. Κάποιες φορές όμως καταφέρνει να δώσει στοιχεία θετικά σε ευρύ κοινό και αυτό το βρίσκω υπέροχο.