Μια αυγουστιάτικη μέρα του 1945 οι κάτοικοι ενός μικρού χωριού στην Ουγγαρία προετοιμάζονται για τον γάμο του γιου του τοπικού κοινοτάρχη. Όμως την ίδια μέρα στο σιδηροδρομικό σταθμό του χωριού φτάνουν δύο ορθόδοξοι Εβραίοι κουβαλώντας κάποια μυστηριώδη δέματα. Οι χωρικοί τρέμουν στην ιδέα πως ίσως να πρόκειται για επιζώντες από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης που έχουν επιστρέψει για να διεκδικήσουν τη χαμένη τους περιουσία...
Τραβώντας την κάμερα μακριά από τη φρίκη των κρεματόριων και των στρατοπέδων συγκέντρωσης, ο ούγγρος σκηνοθέτης Φέρεντς Τόροκ βουτάει στην καρδιά του σκότους από άλλο δρόμο και πετυχαίνει να συγκινήσει τον θεατή με την απλότητα της γραφής και την αμεσότητα του μηνύματος. Η ιστορία του έχει αφετηρία το 1945, έτος που σηματοδοτεί το τέλος του πολέμου και την αλλαγή σελίδας στην ιστορία της Ευρώπης. Στην πρώτη κιόλας σεκάνς παρακολουθούμε τον κοινοτάρχη να ξυρίζεται ακούγοντας στο ραδιόφωνο για την πρώτη ατομική βόμβα που έπληξε την Ιαπωνία, προμηνύοντας τη συνθηκολόγησή της. Το γιορτινό κλίμα στο χωριό διακόπτεται στο άκουσμα της περίεργης άφιξης των δύο αγνώστων. Σερβίτσια και ασημικά κρύβονται στις αποθήκες. Τίτλοι ιδιοκτησίας ξαναδιαβάζονται για να επικυρωθεί η νόμιμη μεταβίβασή τους. Χαλιά και χρυσαφικά μπαίνουν στις ίδιες κρυψώνες την ώρα που μυστικά και ψέματα για τους περισσότερους ντόπιους βγαίνουν στην επιφάνεια. Οι πρωτεργάτες καταδότες (ο κοινοτάρχης, ο αστυφύλακας, ο ιερέας) συναντιούνται για να καθησυχάσει ο ένας τον άλλο για τη νομιμότητα –και κυρίως την ατιμωρησία– των πράξεών τους. Χωρίς να εκβιάζει τη συγκίνηση και με όπλο του μια ήρεμη αφήγηση, ο Τόροκ πετυχαίνει να είναι εξίσου αποτελεσματικός με τους συναδέλφους του –από τον Σπίλμπεργκ και τον Πολάνσκι μέχρι τον συμπατριώτη του Λάζλο Νέμες, που υπέγραψε τον ανεπανάληπτο «Γιο του Σαούλ»–, σε μία από τις πλέον «άβολες» κουβέντες γύρω από το εβραϊκό ζήτημα. Το κομμάτι της ευθύνης του απλού λαού (και σε μερικές περιπτώσεις η θυσία της φιλίας στο όνομα της απληστίας) είναι ιδιαίτερα καυτό και ευαίσθητο για πολλές χώρες –η Ελλάδα δεν είναι εξαίρεση– όπου έχει αποδειχτεί η συνεργασία μέρους του ντόπιου πληθυσμού στην παράδοση των Εβραίων στους γερμανούς κατακτητές. Ο σκηνοθέτης δεν διστάζει να καταγράψει στο ασπρόμαυρο φιλμ του τις σκιώδεις γωνίες ενός «ειρηνικού» –αλλά γεμάτου ενοχές– τόπου, έχοντας ως όπλα του μια επιδέξια αφήγηση όπου κλασικά σύμβολα (το τρένο, η σκηνή στο νεκροταφείο, ο γάμος που δεν ολοκληρώνεται, οι τύψεις του αλκοολικού κ.ά.) οδηγούν τη λύση του δράματος σε ένα συζητήσιμο φινάλε που σηκώνει πολλές ενστάσεις.
1983, Ειρηνικός ωκεανός. Ύστερα από μια καταστροφική καταιγίδα, ηΤάμι συνέρχεται τραυματισμένη και δίχως τον σκίπερ φίλο της στο μισοδιαλυμένο ιστιοφόρο τους και με την ακτή να βρίσκεται 1.500 μίλια μακριά.
Ο σκηνοθέτης του «Έβερεστ» φτιάχνει μερικές από τις εντυπωσιακότερες θαλασσινές εικόνες που έχουμε δει ποτέ στο σινεμά. Μοιράζοντας τον χρόνο μεταξύ παρελθόντος (η προ έξι μηνών γνωριμία των δύο νέων που έχουν κοινή αγάπη για τη θάλασσα δίνεται με φυσικότητα) και παρόντος, ο ισλανδός σκηνοθέτης που κάνει καριέρα στις ΗΠΑ, αφηγείται μια ιστορία για τη δύναμη της αγάπης και το ένστικτο της επιβίωσης που βασίζεται σε ένα πραγματικό γεγονός. Μπορεί η ταινία να μη διεκδικεί δάφνες πρωτοτυπίας αλλά καταφέρνει να διαθέτει τεχνική αρτιότητα (θαυμάσιες οι υδάτινες λήψεις), πειστικά πορτρέτα των δύο χαρακτήρων (δυνατή χημεία μεταξύ των Σέιλιν Γούντλεϊ και Σαμ Κλάφλιν) και φυσικά μερικά απίστευτα εφέ, όπως στη σκηνή της καταιγίδας με τα πελώρια κύματα να καταπίνουν το σκάφος.
Δύο φίλοι που δουλεύουν στις αποβάθρες της Χάβρης, μαζί με την αδελφή του ενός σχεδιάζουν να κλέψουν μια βαλίτσα γεμάτη χαρτονομίσματα που ανήκει σε πολιτικό ο οποίος έχει διασυνδέσεις με την τοπική μαφία.
Προσχηματικό στόρι από τον σκηνοθέτη του «13 Τζαμέτι», που ξεκινάει με την όπισθεν (αφελής η σεκάνς παρακολούθησης του κατόχου της βαλίτσας από την ηρωίδα) αλλά σταδιακά ανεβάζει ρυθμούς και καταφέρνει να μας αποζημιώσει χάρη στις δυνατές ανατροπές, το κοινωνικοπολιτικό ιδεόγραμμα και το ψυχολογικό τέμπο που πηγάζει από τη σκιαγράφηση των χαρακτήρων.
Μια παντρεμένη μητέρα δύο παιδιών, που είναι έγκυος στο τρίτο, δοκιμάζει τη βοήθεια μιας «νυχτερινής νταντάς», με την προσδοκία να ελαττώσει το στρες της καθημερινότητας. Η Τάλι είναι μια όμορφη, ανεξάρτητη φοιτήτρια που θα βοηθήσει την απελπισμένη μητέρα να δει τη ζωή της με άλλο μάτι.
Η Σαρλίζ Θερόν πήρε 15 κιλά για τον ρόλο θυμίζοντας την περίπτωση του «Monster», που της είχε χαρίσει και το μοναδικό της όσκαρ. Εδώ η μητρότητα μπαίνει στο στόχαστρο του σκηνοθέτη που χρησιμοποιεί αγαπημένα μωρουδίστικα κλισέ (το ξενύχτι, τα κλάματα κ.ά.) για να περιγράψει με ακρίβεια το σπάσιμο των νεύρων και την υποψία του «τέλους εποχής» για τον νέο άνθρωπο που έχει καλομάθει στην ξενοιασιά και το ραχάτι. Ο Ράιτμαν φτιάχνει ένα δελεαστικό πακέτο από κωμικές σκηνές, εικόνες απελπισίας, αλλά και κάποια στιγμιότυπα τραβηγμένα κάπως από τα μαλλιά. Η θεματική θυμίζει το «Πρέπει να μιλήσουμε για τον Κέβιν» (με την Τίλντα Σουίντον), βλέπεται άνετα αλλά όχι και τόσο ευχάριστα μερικές φορές, καθώς η υπερβολή που επιστρατεύεται ξενίζει.
ΑΚΟΜΗ
»»» Το «Ο γιατρός βλάπτει σοβαρά την υγεία» (Knock)(*1/2) της Λορέν Λεβί είναι ένα αφελές και κοινότυπο ριμέικ μιας γαλλικής κωμωδίας του 1951 (σε σκηνοθεσία Γκι Λεφράνκ) με πρωταγωνιστή τον Ομάρ Σι («Οι άθικτοι») και τις αντιρατσιστικές αιχμές να έχουν τον πρώτο λόγο στο εκμοντερισμένο σενάριο.
»»» Το«24 ώρες προθεσμία» (24 Hours to Live)(*) του Μπράιαν Σμερζ φέρνει τον Ίθαν Χοκ σε ρόλο που θυμίζει Τζέισον Στέιθαμ να υποδύεται έναν πρώην στρατιώτη των ειδικών δυνάμεων που αγωνίζεται να ξεπεράσει τον ξαφνικό θάνατο της γυναίκας και του γιου του. Όταν ένας παλιός συνάδελφος, ο Πολ Άντερσον του «Peaky Blinders», του κάνει μια δελεαστική πρόταση με μεγάλο οικονομικό όφελος, ξεκινά μια εξωφρενικά σοβαροφανής περιπέτεια που δύσκολα γίνεται πειστική ακόμη και σε ένα πεντάχρονο.
»»» Η επανέκδοση της βδομάδας είναι η «Συμμορία των πέντε» (The Lady killers)(****) του Αλεξάντερ Μακέντρικ, μία από τις κορυφαίες κωμωδίες των βρετανικών στούντιο Ίλινγκ με πρωταγωνιστές τους Πίτερς Σέλερς και Άλεκ Γκίνες, που ήταν υποψηφιότητα για Όσκαρ σεναρίου το 1955.
Το φεστιβάλ της Αθήνας, που επιμελείται εδώ και 37 χρόνια ο κριτικός κινηματογράφου Νίνος Φένεκ Μικελίδης, συνεχίζει να αποτελεί πόλο έλξης για όλους τους κινηματογραφόφιλους
4°
