Να με φωνάζεις με τ’ όνομά σου (Call me by your name) (***) Σκηνοθεσία: Λούκα Γκουαντανίνο
Παίζουν: Τίμοθι Σαλαμέ, Αρμι Χάμερ, Μάικλ Στούλμπαργκ, Αμιρά Καζάρ.
Το χρονικό ενός καλοκαιρινού έρωτα ανάμεσα στον 17χρονο γιο ενός ζευγαριού αμερικανών ακαδημαϊκών και στο 24χρονο βοηθό του πατέρα του, που έρχεται για λίγες εβδομάδες στη βίλα τους στην Ιταλία προκειμένου να τον βοηθήσει στην εργασία του.
Στην πραγματικότητα το «Call me by your name» δεν είναι τίποτε παραπάνω από ένα απλό love story που αντιγράφει ιδανικά κάποια πραγματικά σπουδαία έργα της γκέι φιλμογραφίας όπως το «Μυστικό του Brockback mountain» ή τη «Ζωή με την Αντέλ». Τι είναι όμως αυτό που έχει μετατρέψει το φιλμ σε καλτ δημιουργία, οσκαρική επιτυχία (4 υποψηφιότητες μεταξύ των οποίων καλύτερης ταινίας) ενώ πολλοί κριτικοί διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους ότι η ταινία του Γκουαντανίνο (το κλείσιμο της άτυπης τριλογίας για την ερωτική επιθυμία μετά από τα «Είμαι ο έρωτας» και «Κάτω από τον ήλιο») «είναι η καλύτερη της χρονιάς»; Πρώτα από όλα το timing, είναι το σωστό. Σήμερα περισσότερο από ποτέ είναι ανάγκη να αφηγηθεί ο κινηματογράφος μια ιστορία όπου η ερωτική ταυτότητα και σεξουαλικός προσανατολισμός προσδιορίζονται πλέον στις σωστές τους διαστάσεις. Όχι ως κάτι αξιοπερίεργο ή «καταραμένο» αλλά σαν μια φυσιολογική, ανθρώπινη κατάσταση όπου δύο ερωτευμένοι μπορούν να ζουν χωρίς ντροπές ή κοινωνικές κατακραυγές τον έρωτα τους. Η σκηνοθεσία του Λούκα Γκουαντανίνο πυκνώνει τη σύντομη ερωτική σχέση του Έλιο και του Όλιβερ (το σενάριο του Τζέιμς Άιβορι διασκευάζει αρκετά πιστά το ομώνυμο μυθιστόρημα του αιγύπτιου συγγραφέα Αντρέ Ασιμάν) γύρω από ένα υγρό, ζεστό καλοκαίρι που γίνεται ο φυσικός καμβάς για να ζωγραφιστεί η πυρετική ένταση του πρώτου έρωτα. Με μερικές έξοχες σκηνές (το άγαλμα που ξεβράζει η θάλασσα, τα κλασικά κομμάτια στο πιάνο που παίζει ο Έλιο, οι ποδηλατάδες στην εξοχή), ο ιταλός σκηνοθέτης σχηματοποιεί και εξωτερικεύει το πάθος αυτό σε ένα όχημα που δεν του λείπουν οι ιδεολογικές και κοινωνικές γωνίες. Όμως εδώ εντοπίζονται και οι σοβαρότερες ενστάσεις μας για το φιλμ. Σε μια γλυκιά και αφοπλιστική ιστορία που κυλάει σα χάδι, με δύο πρωταγωνιστές που έχουν εκπληκτική χημεία (μεγάλη ερμηνεία από τον 22χρονο Σαλαμέ που δικαίως προτάθηκε για το όσκαρ Α΄ ρόλου) και η οπτική του σκηνοθέτη θυμίζει το «Θάνατος στη Βενετία» από την αντίθετη γωνία (ο γηρασμένος συνθέτης που βρίσκεται στο τέλος της ζωής του είναι σαν να δίνει τη σκυτάλη στον επίσης μουσικό και «μπερδεμένο» Έλιο που τώρα ξεκινά τη μεγάλη περιπέτεια στη ζωή του), το «Να με φωνάζεις με τ’ όνομά σου» κάνει το λάθος να γίνει πολύ προφανές και διδακτικό στα κρίσιμα σημεία του. Με συνεχείς αναφορές στους αρχαίους κλασικούς, από το «Συμπόσιο» του Πλάτωνα μέχρι τον Ηράκλειτο («Τα πάντα ρει»), τον Αριστοτέλη και τον «Πραξιτέλη» που ο πατέρας του Έλιο αποκαλεί ως τον «κορυφαίο γλύπτη της αρχαιότητας», λες και κομίζει Γλαύκα εις Αθήνας – και σύνδεση της απόκρυψης της ερωτικής ταυτότητας με το εβραϊκό ζήτημα, ο Γκουαντανίνο κάνει αυτό που δεν θα άντεχαν ούτε οι ήρωές του: να τους κουνήσει κάποιος το δάχτυλο!
Περισσότεροι από 65 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί με τη βία από τα σπίτια τους, στη μεγαλύτερη ανθρώπινη μετατόπιση από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ίσως το καλύτερο ντοκιμαντέρ που έχει γυριστεί τα τελευταία χρόνια για το σύγχρονο μεταναστευτικό ζήτημα. Ένα επικό ταξίδι από το διάσημο εικαστικό, σκηνοθέτη και ακτιβιστή Αϊ Γουέι Γουέι που ταξίδεψε σε ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο (από τη Βιρμανία και την Ιορδανία έως την Ελλάδα και το Μεξικό) για να συλλάβει με την κάμερά του όλο το δράμα της ροής αυτής. Με λιτή, ψύχραιμη γραφή, αποσπασματικές εικόνες που αποφεύγουν το μελό, κουβέντες που μέσα σε 5-6 λέξεις δίνουν τις αιτίες του κακού («οι εκτοξεύσεις πυραύλων στην πόλη μας γίνονται καθημερινά και χωρίς καμιά προειδοποίηση» λέει η γυναίκα από τη Συρία) αλλά και απόψεις από επίσημα χείλη που περιγράφουν απόλυτα τη διάσταση της ανθρώπινης τραγωδίας, ο κινέζος δημιουργός παραδίδει ένα υποδειγματικό φιλμ τεκμηρίωσης που προβληματίζει αλλά και συγκινεί με την καθαρή ματιά και τις έντιμες προθέσεις του.
Στο βικτωριανό Λονδίνο του 1880, ο πιο διάσημος καλλιτέχνης της πόλης, Νταν Λίνο, ανεβαίνει στη σκηνή και εκφωνεί έναν μονόλογο που περιγράφει τη φρικτή μοίρα μιας νεαρής γυναίκας η οποία κάποτε κοσμούσε αυτή τη σκηνή και οδηγήθηκε στην κρεμάλα για τον φόνο του άντρα της.
Ο ισπανός Μεντίνα, σκηνοθέτης του «Μέσα από τα μάτια τους», συνεργάζεται με την Τζέιν Γκόλντμαν, σεναριογράφο της «Γυναίκας με τα μαύρα», σε μια αδέξια –αν και ατμοσφαιρική– διασκευή του ομότιτλου μυθιστορήματος του Πίτερ Ακρόιντ. Ο γοτθικός τρόμος διανθισμένος με μια μεταφυσική χροιά που προκύπτει από το κλίμα της εποχής βρίσκει πρόσφορο έδαφος για να ξετυλιχτεί μια φρικιαστική ιστορία στους σκοτεινούς κι επικίνδυνους δρόμους του βικτωριανού Λονδίνου. Όμως, η ιστορία πίσω από την μπαρόκ μεγαλοπρέπεια και τη σπλάτερ αισθητική της (μιλάμε για πολύ αίμα!) δεν γίνεται ποτέ συναρπαστική ή πειστική. Παραμένει στον πυρήνα της ένα καλοφτιαγμένο θέαμα που ξέρεις όμως από την αρχή ότι είναι κατασκευασμένο με φιοριτούρες και τεχνητές εντάσεις (οι συνεχείς ανατροπές κάθε φορά που ο υπεύθυνος της Σκότλαντ Γιαρντ ανακρίνει έναν-έναν τους υπόπτους). Τελικά το «Ημερολόγιο» καταφέρνει μόλις να διασωθεί χάρη στην ιστορική του διάσταση –η σύνδεση της πλοκής με το μύθο του Τζακ του Αντεροβγάλτη και το Βικτοριανό Λονδίνο ως ένας τόπος απόλυτης παρακμής– και το βασικό μοτίβο του που αφορά στους μηχανισμούς και τη δύναμη της showbiz.
Τα αστέρια δεν πεθαίνουν στο Λίβερπουλ (Film Stars Don’t Die in Liverpool) (**1/2) Σκηνοθεσία: Πολ Μακ Γκίγκαν
Παίζουν: Ανέτ Μπένινγκ, Τζέιμι Μπελ, Τζούλι Ουόλτερς, Κένεθ Κράνχαμ, Βανέσα Ρεντγκρέιβ, Στίβεν Γκράχαμ
H παθιασμένη σχέση της ντίβας του κλασικού Χόλιγουντ Γκλόρια Γκράχαμ με τον νεαρότερο της ηθοποιό Πίτερ Τέρνερ στο Λίβερπουλ του 1979.
Συγκίνηση, χιούμορ αλλά και σινεφίλ αναφορές που είναι αρκετές από μόνες του για να αποτελέσουν ένα ελκυστικό πόλο για κάθε κινηματογραφόφιλο διαθέτει το «Film Stars Don’t Die in Liverpool» που βασίζεται στην αυτοβιογραφία του βρετανού ηθοποιού Πίτερ Τέρνερ. Στο επίκεντρο της απλής και τρυφερής –παρά το μυθικό βάρος της– ιστορίας βρίσκεται φυσικά η μοιραία σχέση ανάμεσα στον Τέρνερ και την εκκεντρική, βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιό Γκλόρια Γκράχαμ («Η Ωραία και το Κτήνος») που γεμίζει την οθόνη αβίαστα και λειτουργικά. Το δυνατό ειδύλλιο ανάμεσα στη θρυλική femme fatale και τον νεαρό εραστή της μετατρέπεται σύντομα σε μια βαθιά ουσιαστική και ανθρώπινη σχέση (παρά τις προβλέψιμες στιγμές της), με τον Τέρνερ να γίνεται το πρόσωπο στο οποίο η ντίβα του Χόλιγουντ, βρίσκει παρηγοριά και δύναμη κατά τις τραγικές τελευταίες στιγμές της. Τη λαμπερή (από όποια πλευρά κι αν τη δει κανείς Γκράχαμ ειδικά στις σκηνές που περιγράφει με αφοπλιστική χάρη τις ένδοξες μέρες με την Μπόγκι και την Μπακόλ, τους γείτονές της στο LA δηλαδή) υποδύεται θαυμάσια η Ανέτ Μπένινγκ.
ΑΚΟΜΗ
»»»Η πέμπτη ταινία της εβδομάδας είναι το «50 αποχρώσεις του γκρι: Απελευθέρωση» (1/2) που συνεχίζει να καταγράφει τις kinky περιπέτειες των Αναστάζια και Κρίστιαν που πλέον είναι παντρεμένοι αλλά παλεύουν να κρατήσουν τη γεμάτη πάθος ερωτική ζωή τους ζωντανή. Δύσκολη η αποστολή τους αλλά το παλεύουν. Αυτή που δεν παλεύεται με τίποτα είναι η ταινία: μακράν η χειρότερη και κακόγουστη της σειράς!
Το φεστιβάλ της Αθήνας, που επιμελείται εδώ και 37 χρόνια ο κριτικός κινηματογράφου Νίνος Φένεκ Μικελίδης, συνεχίζει να αποτελεί πόλο έλξης για όλους τους κινηματογραφόφιλους
