Ήταν ψώνιο τελικά ο Ζακ Μαγιόλ; Ένα ντοκιμαντέρ για τον θρύλο του απέραντου γαλάζιου

«Δεν απαντιέται αν ήταν ψώνιο ή βαθιά ιδεολόγος», θα μου πει λίγο πριν το τέλος της συνέντευξης ο σκηνοθέτης του «Dolphin Man», Λευτέρης Χαρίτος. «Ο Ζακ Μαγιόλ ήταν άλλος άνθρωπος πάνω απ’ τη θάλασσα και άλλος στο βυθό. Δεν είναι περίεργο. Όλοι είμαστε διαφορετικοί στον δικό μας χώρο, μόνο που εκείνος επέλεξε τον βυθό, ένα πολύ απαιτητικό και συνεχές παιχνίδι με το θάνατο». «Προτιμώ να χαθώ μέσα στο πάθος μου, παρά να χάσω το πάθος μου», είπε κάποτε ο ίδιος.  Έγινε σύμβολο μιας ολόκληρης γενιάς συνδέοντας την ελεύθερη κατάδυση με ένα εσωτερικό ταξίδι στον βαθύτερο εαυτό μας, εξερευνώντας κυρίως τη φιλοσοφία του ζεν παρά τις κολυμβητικές τεχνικές. Χάρη σε αυτή την εσωτερική του δύναμη έσπασε το ρεκόρ των 50μ., φτάνοντας στα 100μ. το 1976.

Ο σκηνοθέτης Λευτέρης Χαρίτος σε γυρίσματα στην βαθύτερη πισίνα του κόσμου Υ40 στην Παντοβα,  με τον πρωταθλητή άπνοιας Ουμπέρτο Πελιτζάρι

Στο άκουσμα του ονόματός του λίγοι γνωρίζουν ποιος ήταν ο Ζακ Μαγιόλ, όλοι έχουν όμως ακούσει για το «Απέραντο γαλάζιο». Αν όντως προσπαθήσει κανείς να καταλάβει ποιος ήταν τελικά αυτός ο ακούραστος άνθρωπος, θα ψάξει  την απάντηση στη γαλήνη του θαλάσσιου βυθού. Στο απέραντο μπλε που πλημυρίζει τα πλάνα του «Dolphin Man» ή σ’ εκείνα τα διάσημα νερά της Αμοργού που το 1988 μάγεψαν τον κόσμο. Κι όμως, το «Απέραντο γαλάζιο» δεν άρεσε στον Ζακ Μαγιόλ, κυρίως γιατί ήθελε να υποδυθεί ο ίδιος τον εαυτό του στο φιλμ του Λικ Μπεσόν, αν και μεγάλος τότε σε ηλικία. «Νομίζω ότι τον ενόχλησε επίσης το γεγονός ότι πολύς κόσμος ταύτισε τον ηθοποιό της ταινίας, Ζαν-Μαρκ Μπαρ, με τον ίδιο. Μάλιστα ο Μπαρ λέει πάντα μια ιστορία με έναν διάσημο σκηνοθέτη που του είπε κάποτε: πάλι καλά σε βρήκα, νόμιζα ότι είχες πεθάνει γιατί είχα δει τη φωτογραφία σου στην εφημερίδα με τίτλο ο Ζακ Μαγιόλ πέθανε», αφηγείται ο Λευτέρης Χαρίτος.
[[{"fid":"489583","view_mode":"default","fields":{"format":"default","alignment":""},"type":"media","field_deltas":{"1":{"format":"default","alignment":""}},"link_text":null,"attributes":{"class":"media-element file-default","data-delta":"1"}}]]

Βλέποντας πάντως το «Dolphin Man» συνειδητοποιείς ότι ο Μαγιόλ δεν είναι μόνο το «Απέραντο γαλάζιο». «Η δική μας ταινία πιστεύω ότι δεν θα τον ευχαριστούσε στα σημεία που γίνεται αναφορά στα ελαττώματα του, γιατί δεν παραδεχόταν τις αδυναμίες του χαρακτήρα του», καταλήγει ο σκηνοθέτης. Ήταν θα λέγαμε μπερμπάντης, γυναικάς, πεισματάρης, ένας άνθρωπος με ακόρεστο πάθος για τη θάλασσα και τον ανεξερεύνητο κόσμο της. Την αγάπησε τόσο, που αφιέρωσε όλη τη ζωή του σε μία προσπάθεια να αποδείξει ότι ο άνθρωπος μπορεί να φτάσει σε πολύ μεγαλύτερα βάθη απ’ ότι υπολόγιζε η ανθρωπότητα, ακόμα και η ίδια επιστήμη. Εγκατέλειψε τα παιδιά και την οικογένειά του, δέχτηκε να διαθέσει τον εαυτό του ως πειραματόζωο ξεπερνώντας τα όρια της ανθρώπινης αναπνοής κάτω από το νερό, ταξίδεψε παντού, έσπασε ρεκόρ και αφιερώθηκε στη διάδοση της αγάπης του για το νερό, του μηνύματος της οικολογίας, της προστασίας της θάλασσας και της φιλοσοφίας της αναπνοής. Αυτής που για τη Δύση είναι μια ανθρώπινη λειτουργία, αλλά για την Ανατολή είναι η απόλυτη σύνδεση σώματος και πνεύματος.

Ο Jacques Mayol επιχειρεί το πρώτο του ρεκόρ ελεύθερης κατάδυσης στα 60 μέτρα, την δεκαετία του 1960 στις Μπαχάμες 

Η βουτιά στον υδάτινο κόσμο του Μαγιόλ
Ο Λευτέρης Χαρίτος το ξανασκέφτεται και συμπληρώνει «εννοείται ότι ήταν και ψώνιο και εγωιστής». «Όσο μεγάλωνε, τον περιγράφουν ως φρικτό άνθρωπο. Κι ενώ ήταν μοναχικός, ήταν τρομερά επικοινωνιακός, έμπαινε σε ένα χώρο και κέρδιζε τους πάντες σε χρόνο μηδέν». Αυτός ο τρομερός και παντοδύναμος άνθρωπος, δεν κατάφερε να νικήσει την κατάθλιψη που τον κατέβαλε τόσο, ώστε να βάλει τέλος στη ζωή του στα 74. Τον βασάνιζε φαίνεται η μοναξιά, ιδίως μετά την αιφνίδια δολοφονία της Γκέρντα, του τελευταίου του μεγάλου έρωτα. Όπως τα δελφίνια που εγκαταλείπουν το κοπάδι για να πεθάνουν μόνα, αποσύρθηκε κι εκείνος όταν κατάλαβε. Το «Dolphin Man» συνδυάζοντας αρχειακά φιλμ με σύγχρονες υποβρύχιες λήψεις, ακολουθεί τα χνάρια του Μαγιόλ από την Κάρπαθο ως τις Μπαχάμες και από την Έλμπα της Ιταλίας ως την Ινδία και την Ιαπωνία, όπου συγγενείς, φίλοι και «κληρονόμοι» του, όπως παγκόσμιοι πρωταθλητές κατάδυσης, μοιράζονται το όραμα αυτού του πολυδιάστατου χαρακτήρα που έμελλε να αλλάξει ριζικά τη σχέση μας με την θάλασσα.
[[{"fid":"489585","view_mode":"default","fields":{"format":"default","alignment":""},"type":"media","field_deltas":{"2":{"format":"default","alignment":""}},"link_text":null,"attributes":{"class":"media-element file-default","data-delta":"2"}}]]

«Ερευνώντας τη ζωή του Μαγιόλ, πέρασα από διάφορα στάδια», λέει ο σκηνοθέτης. «Και τον θαύμασα, και τον μίσησα και τον κατάλαβα. Μετά το ταξίδι της Ιαπωνίας, το τελευταίο που κάναμε, κατάλαβα ότι ήταν ένας πολύπλοκος άνθρωπος που κυνήγησε με μανία το πάθος του, τη θάλασσα, που ήταν πάνω απ’ όλα. Είχε αδυναμίες, τι πιο ανθρώπινο. Αποφάσισα να μιλήσω γι’ αυτές τόσο, ώστε να καταλάβει ο θεατής γιατί ο ήρωας κατέληξε έτσι. Ξέρω πολύ περισσότερα από αυτά που υπάρχουν στην ταινία, αλλά ακόμα και κάτι γαργαλιστικό καταλήγει παραφωνία αν αντιβαίνει στην πορεία της αφήγησης», συμπληρώνει.

Το Dean's Blue Hole στις Μπαχάμες, ένα από τα σημαντικότερα σημεία για ελεύθερη κατάδυση 

«Με συγκίνησε η συνέντευξη με την κόρη του. Είναι ένας άνθρωπος που υπό μία έννοια υπέφερε από τον πατέρα της. Βασανίστηκε γιατί ο Μαγιόλ εγκατέλειψε την οικογένειά του για να γυρίσει τον πλανήτη. Υπάρχει ένα κομμάτι στην ταινία που η κόρη του μας αφηγείται πώς ενώ είχε να τον δει γύρω στα 15 χρόνια συναντήθηκαν με έναν πολύ άσχημο τρόπο. Έχω αγωνία για το τι θα πει όταν δει το ντοκιμαντέρ. Ήταν πολύ φορτισμένη τη μέρα της συνέντευξης. Σαν να περίμενε αυτή τη στιγμή όλη της τη ζωή και στο τέλος άδειασε. Ο γιος του Μαγιόλ, που μιλά επίσης στην ταινία, είναι ένας άλλος άνθρωπος. Δεν έχει λύσει τα θέματά του με τον πατέρα του και είναι επίσης κατανοητό».

Ο Jacques Mayol κάνει υποβρύχια γιόγκα με την πρωταθλήτρια ελεύθερης κατάδυσης των ΗΠΑ Mehgan Heaney-Grier

Γυρίζοντας τον πλανήτη με την κάμερα
«Είναι dream job να γυρίζεις τον πλανήτη μέσα σε τρία χρόνια. Αλλά είναι και τεράστια ευθύνη γιατί μια ακριβή παραγωγή σημαίνει και παραπάνω απαιτήσεις. Θα τη δουν πολλοί διαφορετικοί άνθρωποι και πρέπει να αρέσει σε όλους. Εκτός από αυτό, η περιπέτεια των γυρισμάτων είχε και προσωπικά έναν αντίκτυπο. Το βασικό ήταν ότι κατάλαβα ότι αυτό που θέλω να κάνω στη ζωή μου είναι να επικοινωνώ με ανθρώπους απ’ όλη τη γη, να βρίσκω κοινούς τόπους σε διαφορετικές κουλτούρες, με τελικό στόχο αυτό που θα ζήσει ο θεατής στα 80 λεπτά του φιλμ να είναι ενιαίο, να πρόκειται για την ίδια ταινία».
[[{"fid":"489587","view_mode":"default","fields":{"format":"default","alignment":""},"type":"media","field_deltas":{"3":{"format":"default","alignment":""}},"link_text":null,"attributes":{"class":"media-element file-default","data-delta":"3"}}]]

«Τα βραβεία τα αγαπώ όπως όλοι, αλλά μεταξύ κοινού και βραβείου, διαλέγω τον κόσμο, γιατί οι ταινίες γίνονται πάντα για να τις δει κάποιος. Μέχρι στιγμής το «Dolphin Man» έχει δεχτεί πολύ καλές κριτικές και νομίζω ότι οι άνθρωποι επικοινωνούν συγκινησιακά με την ταινία και όχι εγκεφαλικά. Ο βασικός μου σκοπός είναι να κάνω άρτιες καλλιτεχνικά δουλειές, αλλά προσβάσιμες από όλους. Νομίζω ότι το Dolphin Man το έχει αυτό και είμαι ικανοποιημένος. Ειλικρινά πάντως όταν μπαίνω στην αίθουσα νομίζω ότι η ταινία δεν αρέσει σε κανένα. Στη Θεσσαλονίκη που ήταν και η πιο πετυχημένη προβολή και στο τέλος χειροκροτούσαν όρθιοι, αν και δεν το περιμέναμε τίποτα, πέντε λεπτά πριν ανοίξουν τα φώτα πίστευα ότι έχουν κοιμηθεί όλοι».

Ο Jacques Mayol με την ομάδα δυτών που τον βοήθησε να σπάσει το ρεκόρ των 100 μέτρων στην Έλμπα το 1976