Κάθε νέος κόσμος του «δημιουργού» Γιώργου Λάνθιμου διέπεται από τους δικούς του κανόνες. Στον «Αστακό» (2015) ένας άνθρωπος εξαναγκάζεται να βάλει το χέρι του πάνω σε καυτή τοστιέρα. Στον «Κυνόδοντα» (2009) ένας πατέρας ξεσπά και δέρνει την κόρη του για μια βιντεοκασέτα. Όπου υπάρχει ανυπακοή, υπάρχει και τιμωρία. Ο Τζέικομπ Στολγουόρθι του βρετανικού Independent συζητά με τον βραβευμένο Έλληνα σκηνοθέτη για το «πρόβλημα» με τα κινηματογραφικά είδη και την πηγή έμπνευσης, την προέλευση των ευφάνταστων ιδεών και κόνσεπτ.
«Όταν υπάρχουν κανόνες υπάρχουν και οι άνθρωποι που τους παραβαίνουν. Και αυτό σημαίνει τιμωρία», λέει ο Έλληνας σκηνοθέτης και συμπληρώνει, «το ό,τι η τιμωρία είναι σημαντικό κομμάτι των ταινιών μου δεν ήταν μια συνειδητή απόφαση. Είναι το αποτέλεσμα της δομής των ταινιών».
Ο Βρετανός δημοσιογράφος γράφει: Ο Λάνθιμος δεν είναι από τους σκηνοθέτες που βάζει τον θεατή εύκολα στον κόσμο του. Στο ψυχολογικό θρίλερ «Θάνατος του Ιερού Ελαφιού» η υπόθεση περιστρέφεται γύρω από τη ζωή ενός χαρισματικού καρδιοχειρουργού, του Στίβεν Μέρφι (Κόλιν Φάρελ), ο οποίος αναγκάζεται να κάνει μία μεγάλη θυσία, εξαιτίας ενός νεαρού, του Μάρτιν (Μπάρι Κιόγκαν), που έχει πάρει υπό την προστασία του, του οποίου η συμπεριφορά ξαφνικά αλλάζει και γίνεται σατανική. Το άνοιγμα της ταινίας είναι ίσως το πιο σοκαριστικό καρέ της χρονιάς σύμφωνα με τον Βρετανό δημοσιογράφο.
«Ο Λάνθιμος ανοίγει με το κοντινό πλάνο μιας καρδιάς που χτυπάει με τον ίδιο τρόπο που ένας πατέρας προσπαθεί να ταΐσει με το ζόρι το παιδί του», σχολιάζει. «Στο σενάριο περιγράφεται μια ολόκληρη χειρουργική επέμβαση, βλέπεις γιατρούς, τα εργαλεία τους, τον ασθενή. Το κοντινό καρέ της καρδιάς που χτυπάει ήταν το πρώτο που γυρίσαμε. Όταν το είδα αμέσως συνειδητοποίησα ότι δεν χρειαζόμασταν άλλο πλάνο. Αυτός ήταν μια καλή αρχή ταινίας».
Για τη σχέση με το κοινό ο Γιώργος Λάνθιμος είπε: «Προσωπικά θέλω να μπορεί ο κόσμος να συμμετέχει ενεργά στις ταινίες. Μου αρέσει οι ταινίες να έχουν μια δομή που να κάνει τον θεατή να αισθάνεται λίγο άβολα, αλλά και ταυτόχρονα να απολαμβάνει αυτό που βλέπει, να τον ιντριγκάρει, να προβληματιστεί κατά τη διάρκεια και ακόμη καλύτερα και μετά την ταινία».
Γεννηθείς το 1973 στην Αθήνα ο Λάνθιμος ανατράφηκε από τη μητέρα του. Την έχασε σε ηλικία 17 ετών. «Δεν ήμουν σινεφίλ», σχολιάζει ο σκηνοθέτης. «Έβλεπα Μπρους Λι, Ιντιάνα Τζόουνς και οι ταινίες του Τζον Χιουζ». Ο Αντρέι Ταρκόφκσι και ο Ρομπέρ Μπρεσόν «άλλαξαν» τον Λάνθιμο σταδιακά και τον οδήγησαν να γραφτεί σε σχολή κινηματογράφου στα 19. Κάπως έτσι ξεκίνησε το ταξίδι στην έβδομη Τέχνη. Ο Λάνθιμος έχει σκηνοθετήσει έξι ταινίες μεγάλου μήκους από το 2001. Γράφει τα σενάριά του μαζί με τον Ευθύμη Φιλίππου και μας εξηγεί πως προκύπτουν οι ιδέες και τα κόνσεπτ: «Δεν υπάρχει μία αρχή. Είναι ένα κομμάτι μιας ιστορίας ή μιας κατάστασης που έχουμε παρατηρήσει. Ξεκινούμε από εκεί το δουλεύουμε το χτίζουμε σιγά σιγά . Δύο χρόνια μετά έχω ξεχάσει από πού και πώς ξεκίνησαν όλα;».
Στην ερώτηση πώς θα κατηγοριοποιήσουμε τις ταινίες του ο Γιώργος Λάνθιμος απαντά: «Εννοείς από άποψη είδους. Το κόνσεπτ είναι ότι δεν ανήκουν κάπου. Θέλουμε οι ταινίες μας να είναι αυτόνομες και να μην ανήκουν σε κάποιο είδος. Δεν ξέρουμε να γυρίζουμε μια 'κανονική' κωμωδία με αρχή μέση και τέλος. Δεν ξέρουμε να δημιουργούμε κανονικά θρίλερ και ταινίες τρόμου. Αυτό που ξέρουμε να κάνουμε».
Το φεστιβάλ της Αθήνας, που επιμελείται εδώ και 37 χρόνια ο κριτικός κινηματογράφου Νίνος Φένεκ Μικελίδης, συνεχίζει να αποτελεί πόλο έλξης για όλους τους κινηματογραφόφιλους
«Είναι δύσκολο να ζεις με εμφύσημα. Δυσκολεύομαι ακόμα και να πάω από τη μία άκρη του δωματίου στην άλλη. Είναι λες και περπατάς με μια πλαστική σακούλα γύρω από το κεφάλι σου»
12°
