Οι πρώτες εντυπώσεις από την καινούργια ταινία του Λάνθιμου

Αν ποτέ ο Stanley Kubrick αποφάσιζε να πειραματιστεί με την αρχαία τραγωδία, θα γύριζε κάτι σαν το «The Killing of a Saced Deer». Η νέα ταινία του Γιώργου Λάνθιμου, που μόλις προβλήθηκε στο πλαίσιο του Διαγωνιστικού τμήματος του 70ού Φεστιβάλ των Καννών, προκάλεσε αναμενόμενα γιουχαρίσματα και χειροκροτήματα, κυρίως όμως συνοδεύτηκε από μια παγωμάρα μέσα στην αίθουσα και προβληματισμένα βλέμματα στην έξοδο από αυτή.

Είδαμε τον επόμενο Χρυσό Φοίνικα; Είδαμε μια αποτυχημένη σε αυτό που ήθελε να πει ταινία; Είδαμε την πιο άβολη δουλειά του πιο προκλητικού για σκέψη κι εγκεφαλικού νέου σκηνοθέτη παγκοσμίως; Από όλα αυτά τα ερωτήματα, μπορούμε να πούμε με σιγουριά ναι μόνο στο τρίτο.

Το «Killing of a Sacred Deer» ξεκινά με το κοντινό πλάνο μιας καρδιάς που χτυπάει και πάλλεται στο τραπέζι ενός χειρουργείου κι αυτό είναι το πρώτο ειρωνικό κλείσιμο του ματιού σε μια ταινία η οποία στερείται οποιουδήποτε συναισθήματος, αλλά είναι ένα καθαρό νοητικό κατασκεύασμα βγαλμένο από τον (ας το παραδεχτούμε) μάλλον νοσηρό εγκέφαλο του Ευθύμη Φιλίππου (σε συνεργασία πάντα με τον σκηνοθέτη). Η ιστορία του γιατρού που θα κληθεί να κάνει την υπέρτατη θυσία και θα πρέπει να επιλέξει ποιο από τα μέλη της οικογένειάς του θα οδηγήσει στο θάνατο προκειμένου να γλιτώσουν τα υπόλοιπα, είναι ένα θέμα που παραπέμπει ευθέως στον Αγαμέμνονα και την Ιφιγένεια, μόνο που στο λανθιμικό σύμπαν το πάθος και η τραγικότητα αποδίδονται με μια αδυσώπητη κλινικότητα, αποστασιοποιημένα πλάνα που θυμίζουν (για τους haters: αντιγράφουν) τον Kubrick κι ένα νοσηρό χιούμορ που προκαλεί ανατριχίλες.

Ο Collin Farrell, στη δεύτερη συνεργασία του με τον Έλληνα σκηνοθέτη μετά το «Lobster», αποδεικνύεται ιδανικός ερμηνευτής για όλη αυτή τη deadpan αισθητική και κοσμοαντίληψη, και η Nicole Kidman στην καλύτερη σε επίπεδο υποκριτικής χρονιά της ζωής της είναι συγκλονιστική στο ρόλο της συζύγου που βλέπει την οικογένειά της να καταρρέει και που πρέπει να σταθεί στο ύψος περιστάσεων που την ξεπερνούν, όπως κάθε τραγική ηρωίδα. Είναι όμως ο νεαρός Barry Keoghan που κλέβει την παράσταση στο ρόλο του νεαρού αγγελιοφόρου του κακού, ο οποίος θα πυροδοτήσει τον τρόμο που θα ακολουθήσει.

Η αποδραματοποιημένη τελευταία σκηνή, αμέσως μετά την κορύφωση, στερεί από την ταινία κάθε έννοια κάθαρσης και δείχνει ότι η ζωή συνεχίζεται το ίδιο αμείλικτη κι αδιάφορη. Το ιερό ελάφι έχει θυσιαστεί και το μόνο που μπορούν να κάνουν οι τραγικοί ήρωες είναι να το υπομείνουν. Και κάπως έτσι η ταινία αποκτά την ξεχωριστή θέση της στη φιλμογραφία ενός σκηνοθέτη προορισμένου να προκαλεί αντιδράσεις με κάθε δημιουργία του. Σίγουρα απαιτεί πολλαπλή θέαση προκειμένου να αποκωδικοποιηθεί πλήρως και σίγουρα είναι υπερβολικά νωρίς για την τελική ετυμηγορία, που συνήθως απαιτεί μια αποστασιοποίηση ανάλογη με αυτή της ταινίας. Το μόνο σίγουρο πάντως είναι ότι για άλλη μια χρονιά ο Γιώργος Λάνθιμος κάθε άλλο παρά πέρασε απαρατήρητος από τις Κάννες.