Το ντοκιμαντέρ του Δομήνικου Ιγνατιάδη, Village Potemkin, διαγωνίζεται στο 19ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης ανάμεσα σε 12 ντοκιμαντέρ από όλο τον κόσμο. Ο σκηνοθέτης κινηματογραφεί την απεξάρτηση έξι ανθρώπων και του ίδιου από την ηρωίνη. Με ένα ποδήλατο και μία κάμερα go pro επιστρέφει σε στέκια που συνήθιζε να κάνει χρήση και συζητάει για την εμπειρία της εξάρτησης, αλλά κυρίως προβάλλει τη δύναμη που βρήκαν οι συγκεκριμένοι πρώην χρήστες για να απεξαρτηθούν.
Το ντοκιμαντέρ φέρει το όνομα του ιστορικού μύθου των «χωριών Ποτέμκιν». Τα «χαρούμενα χωριά», των οποίων αναστηλώθηκαν οι προσόψεις των κτiρίων και οι στρατιώτες ντύθηκαν «ευτυχείς χωρικοί» κατ’ εντολή του πρίγκιπα Γκρέγκορι Ποτέμκιν μόνο και μόνο για να περάσει η Αικατερίνη της Ρωσίας και να μην καταλάβει ποια ήταν η πραγματική εικόνα της ρωσικής επαρχίας.
Ο Δομήνικος Ιγνατιάδης διάλεξε τον συγκεκριμένο τίτλο για το ντοκιμαντέρ του για ευνόητους λόγους μιας και η συγκάλυψη σε θέματα που αφορούν τη χρήση ουσιών και ο τρόπος που αντιμετωπίζονται οι πρώην χρήστες αρκετά υποκριτικός. Ενίοτε έχει χρειαστεί «να κρυφτούν» οι τοξικομανείς από διάφορα στέκια που κατά καιρούς βρίσκουν, και να μεταφερθούν σε λιγότερο εμφανή μέρη. Να μεταφερθούν, όχι να βοηθηθούν.
Γεννημένος στην Γερμανία από Έλληνα πατέρα και Γερμανίδα μητέρα έρχεται στην Ελλάδα στα έξι του χρόνια. Ζει στην Αλεξάνδρεια Ημαθίας και ασχολείται με τον αθλητισμό και πιο συγκεκριμένα με το στίβο και τη μουσική. Παίζει alti corno στη μπάντα του Δήμου και απολαμβάνει διακρίσεις από τις επιδόσεις του στον αθλητισμό. «Η εικόνα ενός υγιέστατου και δραστήριου εφήβου κρύβει ένα ανασφαλές και ανήσυχο άνθρωπο» θα μου πει. «Μου έλειπε η αίσθηση ασφάλειας πάντα, στα δεκαέξι μου βρέθηκα σε ένα πάρτι όπου με σκοπό μάλλον να με προσέξουν μέθυσα πολύ. Το έκανα συνειδητά, άλλοι σε αυτές τις ηλικίες κάνουν άλλα ακραία πράγματα εγώ θέλησα να γίνω λιώμα. Το παράξενο δεν είναι ότι μέθυσα αλλά ότι ένιωσα μια ανεξήγητη δύναμη που παραδόξως με καθησύχαζε»
Από ένα εφηβικό μεθύσι, σύνηθες κατά τη γνώμη μου, πώς φτάνει κάποιος στη χρήση ηρωίνης;
Θα σου πω έναν ορισμό που έχω διαβάσει και με καλύπτει απόλυτα, είναι του Γάλλου ψυχιάτρου Cl. Olievenstein που λέει ότι η τοξικομανία είναι το αποτέλεσμα μιας συνάντησης της προσωπικότητας με την ουσία σε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Η χρονική στιγμή έχει μεγάλη σημασία γιατί η συνάντηση ως μεμονωμένο γεγονός δεν οδηγεί στην τοξικομανία.
Άρα η συνάντηση για κάποιους είναι αποτρεπτική και για κάποιους είναι μοιραία;
Ναι, ή θα κολλήσεις ή δεν θα κολλήσεις. Το παρομοιάζω μέσα στο μυαλό μου με ένα ραντεβού. Εγώ ερωτεύτηκα την πρέζα.
Σου έκανε μεγάλη, μέτρια ή μικρή ζημιά;
Ήταν ο πνευματικός μου θάνατος. Σε κάποιους η ζημιά είναι νομικές συνέπειες, σε άλλους σοβαρά θέματα υγείας, σε κάποιους κόστισε να χάσουν την οικογένειά τους και άλλοι συνεχίζουν τη ζωή τους με τον ιό HIV. Σε μένα η σοβαρότερη συνέπεια ήταν ο πνευματικός θάνατος.
Δηλαδή ένα πρωί βγήκα από το σπίτι μου και είδα την ηλικιωμένη μου γειτόνισσα να σκουπίζει την αυλή της και τη ζήλεψα. Ήμουν είκοσι τριών ετών, εκείνη γύρω στα οδόντα και τη ζήλεψα! Αναρωτήθηκα πώς μπορεί και το κάνει αυτό. Όσο καιρό ήμουν στη χρήση δεν υπήρχε τίποτα γύρω μου, σταμάτησε ο χρόνος. Χριστούγεννα, Πάσχα, εποχές, περνούσαν έτσι. Καμία αλλαγή για εμένα. Ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο σαν την Ημέρα της Μαρμότας. Με ένοιαζε μόνο να βρω λεφτά, να πιω. Αυτό.
Έχασες φίλους σου στην πορεία;
Συνειδητοποιημένοι άνθρωποι με έκαναν πέρα γιατί είδαν ότι δεν μπορούσαν να κάνουν κάτι. Απογοητεύτηκαν από τα ψέματα ή τους πλήγωνα. Έχασα τέτοιους φίλους. Έχασα κι άλλους που τους νίκησαν τα ναρκωτικά. Κάποιοι δε βγαίνουν από τη χρήση ζωντανοί.
Πες μου για την απεξάρτησή σου.
Ακολούθησα «στεγνό πρόγραμμα», έτσι ονομάζεται το πρόγραμμα χωρίς λήψη υποκατάστατου, το οποίο αποσκοπεί στην αποδόμηση και ανοικοδόμηση του εαυτού με αρχές. Ειλικρίνεια, προθυμία, ανοιχτό μυαλό. Πήγα σε ένα στεγνό πρόγραμμα στη Γερμανία, στα πρότυπα εργασιοθεραπείας. Δεν βοηθήθηκα. Τελικά εκεί που μπόρεσα να προσαρμοστώ και να απεξαρτηθώ ήταν οι ανώνυμοι ναρκομανείς. Ενστερνίστηκα τη φιλοσοφία που λέει πως η αρρώστια που είχα δεν θεραπεύεται με κάποιο φάρμακο αλλά με ένα διαρκή αγώνα να μείνεις καθαρός. Η υποτροπή καραδοκεί πάντα, το θέμα είναι να μην την αφήσεις να συμβεί.
ΤΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ
Είσαι «καθαρός» όταν αποφάσισες να κάνεις το ντοκιμαντέρ;
Είμαι «καθαρός» σε όλη τη διάρκεια των γυρισμάτων. Τέσσερα χρόνια κράτησαν τα γυρίσματα.
Και πηγαίνεις σε στέκια τοξικομανών ή συναντάς χρήστες ενώ απέχεις;
Όσοι συμμετέχουν στο ντοκιμαντέρ έχουν επίσης βγει από τα ναρκωτικά. Δεν υπάρχουν στο ντοκιμαντέρ χρήστες εν ενεργεία. Υπάρχουν δύο παιδιά που έκαναν υποτροπή αλλά τα πλάνα αυτά δεν τα έβαλα μέσα. Δεν ήθελα κάτι τέτοιο. Οι υποτροπές, τα πισωγυρίσματα υπήρχαν αλλά το ντοκιμαντέρ δεν είναι αυτό.
Τι είναι;
Είναι η αλήθεια μου, μοιράζομαι μαζί με συνοδοιπόρους τον αγώνα μου ενάντια στον εθισμό. Η αλήθεια είναι απλή. Μας άρεσε να πίνουμε αλλά αυτό θα είχε συνέπειες, ή θα πεθαίναμε ή θα μέναμε καθαροί. Δεν υπήρχε άλλη επιλογή.
«Διάλεξε τη ζωή» (choose life) είναι η κεντρική ατάκα από το Trainspotting. Διάλεξες τη ζωή ή αυτό είναι απλά ένα αισιόδοξο μότο;
Είναι πολύ γενικευμένο αυτό για τη δική μου περίπτωση. Ποια ζωή να διαλέξεις; Να δουλεύεις σαν τρελός για να πληρώνεις λογαριασμούς; Θα σου πω τη δική μου αλήθεια. Αν δεν υπάρχει έρωτας με κάτι, είτε πρόσωπο, είτε την τέχνη, είτε κάτι που θες πάρα πολύ, τότε θα γυρίσεις πίσω κατά πάσα πιθανότητα. Στη δική μου περίπτωση ήταν ο έρωτάς μου με μια κοπέλα και η εμμονή μου με το ντοκιμαντέρ.
Και ξαφνικά διαγωνίζεσαι στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για το Χρυσό Αλέξανδρο, δε συμμετέχεις απλώς.
Ναι, η ταινία μου επιλέχθηκε στις τρεις ελληνικές που διαγωνίζονται. Συνολικά οι ταινίες είναι δώδεκα.
Ενώ δεν είχες κάτι τέτοιο σαν στόχο, πώς πιστεύεις ότι έφτασε εκεί;
Δε φανταζόμουν κανένα φεστιβάλ, είναι η αλήθεια, ήθελα να παίζεται σε σχολεία και σε φυλακές αλλά δεν το ξεκίνησα ποτέ σαν μια πρόχειρη δουλειά ή σαν κάτι γρήγορο. Από την αρχή ήταν ένα project με το οποίο ασχολήθηκα πολύ σοβαρά. Είναι μια αληθινή δουλειά, δείχνουμε όλοι το πρόσωπό μας στην κάμερα και λέμε τα πράγματα ως έχουν. Αποβάλαμε από μόνοι μας το στίγμα. Εφόσον εμείς δε νιώθουμε στιγματισμένοι, δεν μπορεί κανείς να μας πει ότι είμαστε.
Θα σου ευχηθώ ολόψυχα καλή επιτυχία και για το τέλος θα σε ρωτήσω αν είναι αλήθεια πως ό,τι δε σε σκοτώνει σε κάνει δυνατότερο ή αν τελικά ό,τι δε σε σκοτώνει σου αλλάζει τα φώτα.
Ένας θεραπευτής μού είπε κάποτε πως αν χρησιμοποιήσω το 1/10 της ενέργειας που ανάλωνα για να βρω τη δόση μου τώρα, θα πετύχω πολλά σημαντικά πράγματα. Μάλλον λοιπόν έγινα δυνατότερος.
Info: Στο πλαίσιο του 19ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, θα γίνουν δύο προβολές της ταινίας του Δομήνικου Ιγνατιάδη "Village Potemkin". 1η Προβολή: Πέμπτη 9/3/2017, 18:00 (Κιν/φος Ολύμπιον, Πλ.Αριστοτέλους) 2η Προβολή: Παρασκευή 10/3/2017, 22:30 (Αίθουσα Τόνια Μαρκετάκη, Αποθήκη Δ, Λιμάνι)
12°
