Κριτική για τις νέες ταινίες της εβδομάδας

Moonlight (*** ½ )

Σκηνοθεσία: Μπάρι Τζένκινς

Παίζουν: Άστον Σάντερς, Μαχερσάλα Άλι, Ναόμι Χάρις,

Ανεξίτηλο, άρτιο και υποβλητικό πορτρέτο ενός μαύρου ομοφυλόφιλου από το Μαϊάμι μέσω τριών κομβικών στάσεων στη ζωή του, σε μια χρονική διαδρομή διάρκειας 16 ετών.

Η εποχή Ομπάμα ταυτίστηκε κινηματογραφικά με δύο φιλμ. Στην αρχή της θητείας του πρώτου μαύρου αμερικανού προέδρου, το «Milk» του Γκας Βαν Σαντ αντιπροσώπευε την ελπίδα που ανέτειλε  σε ένα σκοτεινό κόσμο. Οχτώ χρόνια αργότερα το κλίμα αισιοδοξίας έχει κλονιστεί επικίνδυνα μετά από την εκλογή Τραμπ και το «Moonlight» έρχεται να τονίσει τον κίνδυνο επιστροφής στο παρελθόν. Αντίθετα πάντως με ό,τι θα φανταζόταν κάποιος, το «Μoonlight» δεν είναι το τυπικό πολιτικό ακτιβιστικό μελό με την προβλέψιμη πορεία. Ο Τζένκινς έχοντας μια μόλις ταινία στο βιογραφικό του –το παρεμφερές «Medicine for Melancholy» του 2008 είχε πάντως περιορισμένη καριέρα και αποκλειστικά καλλιτεχνικό προσανατολισμό– έκανε προσεκτική μελέτη για το επόμενο μεγάλο βήμα του καθώς γνώριζε ότι θα ήταν το κρίσιμο όσον αφορά το επαγγελματικό μέλλον του. Το 2013 είχε την τύχη να διαβάσει το διήγημα «In moonlight black boys look blue» του θεατρικού συγγραφέα Ταρέλ Άλβιν ΜακΚράνεϊ και να βρει στην ιστορία του γκέι ήρωα που μεγαλώνει στο Μαϊάμι κοινά στοιχεία (παρότι ο ίδιος είναι στρέιτ) με τη δική του ζωή. Στην ταινία που μοιράζει την πλοκή σε τρία μέρη, αρχικά συναντάμε τον Σαϊρόν 10 ετών με το βάρος της οικογενειακής κατάρας (με την καταλυτική παρουσία της εξαρτημένης από ουσίες μητέρα του που υποδύεται μια θαυμάσια Ναόμι Χάρις) να τον σημαδεύει. Κατόπιν παρακολουθούμε την μπερδεμένη αλλά και βίαιη εφηβεία του, όπου ο ήρωας αποφασίζει να επαναστατήσει με ακραία δυναμικό τρόπο, και στο τρίτο επεισόδιο με τίτλο «black» ο Σαϊρόν έχει κατασταλάξει σε έναν τρόπο ζωής (είναι έμπορος ναρκωτικών) που του προσφέρει μεν οικονομική άνεση και σεβασμό –αν όχι φόβο– από τον περίγυρό του αλλά σε καμιά περίπτωση δεν εκφράζει τον αληθινό εαυτό του. Ώσπου συναντά τον άνθρωπο που τον συνδέει όχι απλώς με την πιο έντονη ανάμνησή του αλλά με το ίδιο το πεπρωμένο του. Η ταινία είναι πανέμορφη και μελαγχολική σαν ένα ποίημα φτιαγμένο με σκηνοθετική δύναμη που ξαφνιάζει: είναι σαν ο Τζένκινς να φιλμάρει έναν κόσμο μοναδικής βίας με κριτήρια το εικαστικό θέαμα και τη φιλμική μεγαλοπρέπεια, μακριά από το καταγγελτική μανία του Σπάικ Λι ή την ακτιβιστική θεώρηση του Τσαρλς Μπερνέτ. Η επιλογή του όμως δεν έχει να κάνει τόσο ούτε με τη τη δική του ικανότητα –σαν να λέει «δείτε τι γαμάτος σκηνοθέτης είμαι»– ούτε με την πρόκληση της εύκολης συγκίνησης λόγω θέματος (μαύρος, ομοφυλόφιλος τραβάει τα πάνδεινα στον αμερικανικό νότο). Το φιλμ περισσότερο κι από τις ιδεολογικές αποχρώσεις του είναι ένας ύμνος στην ελευθερία, την ταυτότητα και το τίμημα της μοναξιάς.

Jackie (***)

Σκηνοθεσία: Πάμπλο Λορέιν

Παίζουν: Νάταλι Πόρτμαν, Πίτερ Σάρσγκααρντ, Γκρέτα Γκέργουικ, Μπίλι Κρούνταπ, Τζον Χερτ

Μέσα από μια συνέντευξη της Τζάκι Κένεντι, λίγο καιρό μετά από το φόνο του JFK, σκιαγραφείται το πορτρέτο του απόλυτου icon symbol.

Το ροζ ταγέρ που βάφτηκε στο αίμα κι αρνήθηκε να βγάλει η Jackie «για να δουν όλοι τι ακριβώς συνέβη στον Κένεντι». Μια μονομαχία ευφυΐας μεταξύ εκείνης και του δημοσιογράφου που τόλμησε να αναζητήσει την ανθρώπινη φιγούρα πίσω από την εικόνα της Πρώτης Κυρίας. Η ανάλυση μέσω μιας περίεργης αλλά πειστικής μείξης θλίψης - μυστηρίου - δύναμης (αλλά και της ανάδειξής του όπως εκφράζεται μέσα από το βλέμμα της Ζακλίν Κένεντι) του ιστορικού γεγονότος, σε σύμβολο όχι απλώς μιας εποχής αλλά ολόκληρου του 20ού αιώνα. Πολλές ενδιαφέρουσες ιδέες σε ένα ανεπιτήδευτο βιογραφικό δράμα από το χιλιανό σκηνοθέτη του «Νο», που έχει ως κερασάκι στην τούρτα τη θαραλλέα ερμηνεία της Πόρτμαν στο ρόλο της χαρισματικής cold queen που ήξερε να χειρίζεται άψογα τη δημόσια εικόνα της.

Διχασμένος (** ½ ) (Split)

Σκηνοθεσία: Μ. Νάιτ Σιάμαλαν

Παίζουν: Τζέιμς ΜακΑβόι, Ανια Τέιλορ-Τζόι, Μπέτι Μπάκλεϊ

Τρεις κοπέλες απάγονται από άντρα που πάσχει από διασχιστική διαταραχή προσωπικότητας.

Το ζουμί στη δημιουργία του Σιάμαλαν, που έχει να σταυρώσει καλή ταινία από την «Έκτη αίσθηση» (άντε και τον «Άφθαρτο» γιατί είμαστε καλοπροαίρετοι), είναι να δέσουν καλά ο πρωτότυπος κεντρικός χαρακτήρας με την... κοινότοπη πλοκή. Η συνήθης ιστορία του ψυχάκια που απάγει γυναίκες έχει ξεπεράσει προ πολλού τη χιλιοστή κινηματογραφική εκδοχή του, αλλά εδώ έχουμε για πρώτη φορά μια ψαγμένη ως ένα βαθμό ψυχολογική επιστημονική προσέγγιση και τη δυνατή κινηματογραφική απόδοσή της. Το θέμα της πολλαπλής προσωπικότητας ίσως σε άλλα χέρια να γινόταν κωμωδία αλλά ο δαιμόνιος Σιάμαλαν έχει το χάρισμα να αποφεύγει τις μπανανόφλουδες και να προσδίδει στην ταινία πρωτοφανή ένταση διεισδύοντας ταυτόχρονα στην ουσία του θέματος. Επιπλέον ευστοχεί στην επιλογή των πρωταγωνιστών: ο Τζέιμς ΜακΑβόι και η εξαιρετική Άνια Τέιλορ-Τζόι συνθέτουν ένα δυναμικό δίδυμο που πείθει διαρκώς το θεατή πως εδώ κάτι σημαντικό γίνεται. Με την απαραίτητα ανατροπή φυσικά στο φινάλε.

Σιωπηλός μάρτυρας (**)

Σκηνοθεσία: Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος

Σενάριο: Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος, Γλυκερία Πατραμάνη

Ντοκιμαντέρ που δεν γεμίζει το μάτι με την πρώτη αλλά όσο εξελίσσεται, ο σκηνοθέτης του βγάζει λαγούς από το καπέλο του.

TEASER - Σιωπηλός Μάρτυρας from Christos Giannakopoulos on Vimeo.

Το 2010 ο Δήμος Τρικάλων αποφάσισε να αξιοποιήσει ένα από τα χαρακτηριστικότερα μνημεία της πόλης. Η φυλακή Τρικάλων χτίστηκε το 1895 κι ήταν ένα από τα πρώτα έργα που χρηματοδότησε το ελληνικό κράτος στη Θεσσαλία, ύστερα από την απελευθέρωσή της από τους Τούρκους το 1881. Χτίστηκε στις όχθες του ποταμού Ληθαίου, δίπλα σε ένα από τα μεγαλύτερα τεμένη της Ελλάδας που χρονολογείται από τον 16ο αιώνα, το τζαμί του Οσμάν Σαχ, αλλά και την εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου. Στο φιλμ παρακολουθούμε τις μαρτυρίες παλιών κρατουμένων και υπαλλήλων της φυλακής που το 2006 έβαλε λουκέτο. Η διατήρηση και διαχείριση της ιστορικής μνήμης μέσα από ένα μυστικό κρυμμένο στην φυλακή των Τρικάλων είναι το θέμα του βραβευμένου στο Φεστιβάλ Χαλκίδας ντοκιμαντέρ του Κουτσιαμπασάκου, ο οποίος προβαίνει σε μια εύστοχη παραβολή γύρω από το σκηνικό παρακμής (θυμίζει σκουπιδότοπο) που παρουσιάζει ο εγκατελειμένος χώρος της φυλακής, με την αίσθηση της κρίσης και του αδιεξόδου που κυριαρχεί σήμερα.