Κριτική για τις νέες ταινίες της εβδομάδας

Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ (I, Daniel Blake) ****

Σκηνοθεσία: Κεν Λόουτς

Παίζουν: Ντέιβ Τζόουνς, Χέιλι Σκουάιρς, Σάρον Πέρσι 

59χρονος ξυλουργός που παθαίνει καρδιακό επεισόδιο, κινδυνεύει να χάσει το κρατικό επίδομα εξαιτίας της άκαμπτης και παράλογης γραφειοκρατίας που τον αναγκάζει να βρει δουλειά παρά την ιατρική γνωμάτευση που απαγορεύει ρητά κάτι τέτοιο.

Και τι δεν του καταλόγισαν του Κεν Λόουτς οι αντίθετοι με τις «προλεταριακές» του ιδέες κριτικοί: δημαγωγικός, ξεπερασμένος, διδακτικός, προβλέψιμος. Ε, λοιπόν όλα αυτά είναι λόγια του αέρα! Χωρίς να ανήκουμε στους μόνιμους υποστηρικτές του σινεμά του –ναι, υπάρχουν ταινίες του που δεν μας άρεσαν όπως το «Τραγούδι της Κάρλα» κ.ά.– αναγνωρίζουμε σε αυτό μια συνέπεια. Όχι μόνο ιδεολογική αλλά και καλλιτεχνική. Ο «Ντάνιελ Μπλέικ» είναι από πολλές απόψεις μια σημαντική ταινία που βρίσκεται μακριά από ρηχές πολιτικές αναλύσεις και επιπόλαιους αφορισμούς. Είναι μια διευσδυτική ταινία για τον άνθρωπο της εποχής μας (η σύχρονη κρίση, η αδιάλλακτη στάση ενός κράτους τιμωρού προς τους μη έχοντες, ο καπιταλισμός ως ρίζα του κακού για ό,τι συμβαίνει σήμερα κ.ά.) χτισμένη όμως σε διαχρονικές αδιαπραγμάτευτες αξίες, που εκτιμήθηκε από τον Τζορτζ Μίλερ και τα υπόλοιπα μέλη της επιτροπής στις Κάννες, τιμώντας την δίκαια με τον Χρυσό Φοίνικα. Ναι, το βραβείο κάλλιστα θα μπορούσε να πάει και στο «Τόνι Έρντμαν», αλλά προφανώς στα μέλη της κριτικής επιτροπής μέτρησε περισσότερο η «αλήθεια» της ταινίας του Λόουτς. Η ειδοποιός διαφορά με παλιές ταινίες του 80χρονου Βρετανού είναι πως εδώ το λιτό και ψύχραιμο –όσο γίνεται– ανθρωποκεντρικό δράμα του, γεφυρώνει το χάσμα μεταξύ ρεαλισμού και... σουρεαλιστικής πραγματικότητας (η εικόνα της παράλογης βρετανικής γραφειοκρατίας είναι τόσο οικεία και σε μας τους Έλληνες) με μια σχεδόν ποιητική πινελιά που έχει τα στοιχεία της αλληγορίας. Ο Λόουτς όμως κάνει αυστηρά ρεαλιστικό σινεμά με κύριο αίτημα την κοινωνική δικαιοσύνη. Αλλά είναι τέτοιας έντασης η γκροτέσκα κρατική «τυραννία» για τον ανυπεράσπιστο πολίτη, ώστε στο διαρκή εξευτελισμό των βασικών χαρακτήρων του (κάποια στιγμή ο Μπλέιν γίνεται φίλος μιας ανύπαντρης μητέρας και των δύο ανήλικων παιδιών της, που παλεύουν για την επιβίωση) ο σκηνοθέτης αναγκάζεται να στραφεί και σε άλλους διαύλους έκφρασης. Η ακραία κωμική σκηνή της αρχής με τις παράλογες ερωτήσεις της κοινωνικής λειτουργού, το αναπάντεχο ξέσπασμα της ηρωίδας στο συσσίτιο, η «σεξπιρική» σεκάνς του γκράφιτι, η διαρκής υπενθύμιση της ανθρώπινης μυστηριώδους φύσης μέσω των σκαλιστών ξύλινων ψαριών, είναι μερικές μόνο από τις λεπτομέρειες μιας ταινίας σπάνιας ωριμότητας και αφοπλιστικής ανθρωπιάς.  

7 λεπτά μετά τα μεσάνυχτα (A monster Calls) ***

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Χουάν Αντόνιο Μπαγιόνα.

ΠΑΙΖΟΥΝ: Σιγκούρνι Γουίβερ, Φελίσιτι Τζόουνς

Ο 12χρονος Κόνορ αδυνατεί να συμβιβαστεί με την εικόνα της άρρωστης μητέρας του, την ελάχιστα συμπαθή γιαγιά του και το μόνιμα απόντα πατέρα του. Ένα τέρας που εμφανίζεται κάποιο βράδυ στο παράθυρό του τον βοηθάει.

Από το διαρκώς επαναλαμβανόμενο και αγχωτικό όνειρο της αρχικής σεκάνς, όπου η μητέρα γλιστράει από το χέρι του Κόνορ προς το κενό, το στίγμα της ταινίας που βασίζεται στο best seller του Πάτρικ Νες, δίνεται με υποβλητικό τρόπο. Ο Μπαγιόνα (δημιουργός του «Ορφανοτροφείου») φτιάχνει μια αλλιώτικη ιστορία ενηλικίωσης. Η επίκλιση του φανταστικού (οι τρεις παραμυθένιες ιστορίες του δέντρου-τέρατος είναι δοσμένες με καταπληκτικά γραφιστικά) και η συνύπαρξή του με τη σκληρή καθημερινότητα του Κόνορ, συνθέτουν ένα σπάνιο και συγκινητικό κράμα φαντασίας και πραγματικότητας. Μέσα σε αυτό ο Κόνορ ψάχνει να βρει το νόημα για όσα του συμβαίνουν. Η εξομολόγηση στο τέρας της δικής του ζοφερής αλήθειας προσδίδει στο φιλμ στοιχεία μιας ψυχολογικά επώδυνης μελοδραματικής προσέγγισης, που δύσκολα πάντως θα αντέξει ο μέσος θεατής. 

Σκηνοθεσία: Όλιβερ Στόουν 

Παίζουν: Τζόζεφ Γκόρντον Λέβιτ, Ζάκαρι Κουίντο, Μελίσα Λίο, Σαϊλίν Γούντλι

Ο Έντουαρντ Σνόουντεν, πρώην τεχνικός της CIA, βγάζει στη δημοσιότητα απόρρητα έγγραφα των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών προκαλώντας σάλο και γίνεται ο νο1 καταζητούμενος των ΗΠΑ.

«Παλιά του τέχνη κόσκινο» είναι για τον Όλιβερ Στόουν η πραγματική ιστορία του Σνόουντεν, που εξαφανίστηκε από προσώπου γης μόλις ολοκλήρωσε το αποκαλυπτικό σχέδιό του και βρήκε καταφύγιο στη Μόσχα για να μην υποστεί τις κυρώσεις των πρώην εργοδοτών του. Ο λάτρης της συνωμοσιολογίας Στόουν ξέρει καλά να κλιμακώνει το σασπένς στο θρίλερ του, μπολιάζοντάς το με λεπτομέρειες που αφήνουν γυμνό το βασιλιά (ΗΠΑ), δίνοντας λαβές για αιχμηρά σχόλια όσον αφορά το ρόλο της CIA και των λοιπών μυστικών υπηρεσιών που παρακολουθούν την καθημερινότητα των πάντων. Ο σκηνοθέτης πάντως ατύχησε στο ρόλο του πρωταγωνιστή (άχρωμος και υπερβολικά soft ο Τζόζεφ Γκόρντον Λέβιτ), ενώ δεν αποφεύγει τις γνωστές... αδυναμίες του (αφελείς συμβολισμοί, σεναριακές ατασθαλίες) οδηγώντας το φιλμ σε ένα σκοτεινό, αδιέξοδο λαβύρινθο, από όπου δεν μπορεί να ξεφύγει κανείς. Ούτε καν ο ίδιος.   

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Βίνσεντ Πέρεζ

ΠΑΙΖΟΥΝ: Μπρένταν Γκλίζον, Έμα Τόμσον, Ντάνιελ Μπριλ 

Όταν ο  Ότο και η Άννα Κουάνγκελ χάνουν το μοναχογιό τους στο μέτωπο αποφασίζουν να δράσουν κατά της ναζιστικής κυβέρνησης, πραγματοποιώντας τη δική τους επανάσταση...

Στον απλό γερμανικό λαό του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου έχουν αναφερθεί ελάχιστοι δημιουργοί στο σινεμά. Με αφορμή το βιβλίο του Χανς Φαλάντα, ο Πέρεζ καλύπτει αυτό το κενό αφηγούμενος μια ιστορία θάρρους (το μεσήλικο ζευγάρι που ζει φτωχικά στο διαμέρισμά του γράφει την αλήθεια για το ρωσικό μέτωπο και την εξέλιξη του πολέμου σε κάρτες τις οποίες  αφήνει σε δημόσιους χώρους) που βασίζεται σε πραγματικό γεγονός. Η αξία της ταινίας εντοπίζεται στους χαρακτήρες, καθώς τίποτα το ηρωικό δεν έχει πάνω του το απλό ζευγάρι (εξαίρετοι ο Μπρένταν Γκλίζον και η Έμα Τόμσον, αν και θα τους προτιμούσαμε να μιλούν... γερμανικά), ενώ ακόμη και ο αστυνομικός του μαϊντανού Ντάνιελ Μπριλ, που ερευνά την υπόθεση, έχει βάθος και δραματουργική υπόσταση. Ο σκηνοθέτης σχεδιάζει μεθοδικά και έντεχνα το καλοκουρδισμένο, χαμηλόφωνο θρίλερ του, αποφεύγοντας τις μεγαλοστομίες και την επιδειξιομανία. 

Ακόμη...

>>> Οι αφελείς και απευθυνόμενοι στις πολύ μικρές ηλικίες «Ευχούληδες» είναι κάποια trolls, κουκλάκια-ξωτικά με χρωματιστά όρθια μαλλιά, που τα βάζουν κατά των κακών Μπέργκεν που εισβάλλουν στο χωριό τους. >>> Στη νέα του τανία «Invisible» ο Δημήτρης Αθανίτης φτιάχνει το πορτρέτο ενός απολυμένου πατέρα (Γιάννης Στάνκογλου) στην Ελλάδα της κρίσης που σχεδιάζει την εκδίκησή του. >>> Στο ρουμανικό ασπρόμαυρο γουέστερν «Aφερίμ», δύο χωροφύλακες αναζητούν ένα φυγά τσιγγάνο στη ρουμανική ύπαιθρο του 1835. >>> Στο ιρανικό «Στη σκιά του φόβου» του Μπαμπάκ Ανβάρι, μια μητέρα και η κόρη της προσπαθούν να επιβιώσουν στην Τεχεράνη του 1988 κι ενώ ο πόλεμος Ιράν-Ιράκ συνεχίζεται για όγδοη χρονιά. >>> Στο «Blood father: Βίαιη εκδίκηση», ο Μελ Γκίμπσον πρωταγωνιστεί σε μια καταιγιστική ταινία δράσης.