Τι καινούργιο ετοιμάζεται για το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης;

Ο Ορέστης Ανδρεαδάκης είναι ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης με δεξί του χέρι τον Γιώργο Κρασσακόπουλο, στον αναβαθμισμένο του ρόλο ως επικεφαλής Προγράμματος του φεστιβάλ. Για χρόνια φίλοι και συνεργάτες σε διάφορα πόστα (περιοδικό «Σινεμά», Νύχτες Πρεμιέρας κ.ά.) έχουν φάει αμέτρητες ώρες μέσα στη σκοτεινή αίθουσα και έχουν καταξιωθεί στη συνείδηση του έλληνα σινεφίλ ως σταθερές αξίες. Εκρηκτικός ο πρώτος, περισσότερο cool ο δεύτερος, έχουν κοινή θέση όσον αφορά το σχεδιαστικό κομμάτι του φετινού φεστιβάλ το οποίο υπόσχονται να μας καταπλήξει από την πρώτη κιόλας στιγμή, οπότε και θα ανάψουν οι προβολείς του Ολύμπιον στις 3 Νοεμβρίου.

Aς πάμε κατευθείαν στο ψητό. Πώς σκέφτεστε να αντιμετωπίσετε το θέμα του μη διαγωνιστικού ελληνικού τμήματος; Ξέρουμε ότι ο νόμος σάς δένει τα χέρια, αλλά υπάρχουν κάποιες σκέψεις πάνω σε αυτό το κομμάτι που όσο να ’ναι αφαιρεί πόντους από το ίματζ του φεστιβάλ.

Γιώργος Κρασσακόπουλος Καθώς δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να αλλάξει ο νόμος, δίνουμε έμφαση στο θέμα της προώθησης της ελληνικής ταινίας μέσω του φεστιβάλ. Κυρίως ενισχύουμε το τμήμα της Αγοράς, που πάντα ήταν δυνατό, και προσθέτουμε φέτος περισσότερες οργανωτικές δραστηριότητες γύρω από την ανάδειξη της ελληνικής ταινίας. 

Ορέστης Ανδρεαδάκης Όλες αυτές οι δραστηριότητες θα βοηθήσουν εκτός από τις ίδιες τις ταινίες και τους ίδιους τους δημιουργούς τους να έρθουν σε επαφή με ξένους παραγωγούς και διοργανωτές, αλλά και αιθουσάρχες, διανομείς, με σκοπό να βρουν το δρόμο τους. Μία από τις αλλαγές που κάναμε κι είναι προς αυτή την κατεύθυνση είναι η αύξηση των ελληνικών ταινιών στο διαγωνιστικό τμήμα, που γίνονται από δύο, τρεις.

Από άποψη καινοτομίας, τι βήματα έχουν γίνει στο φετινό φεστιβάλ;

O.A. Δεν έχουμε κάνει δραματικές αλλαγές, καθώς δεν θεωρούμε ότι κάθε φορά που αλλάζει η διεύθυνση ενός φεστιβάλ πρέπει να αλλάζει η κατευθυντήρια γραμμή του. Το στιλ, το ίματζ του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης έχει φτιαχτεί με την πάροδο των χρόνων και δεν θεωρούμε σωστό να φέρουμε έτσι ξαφνικά τα πάνω-κάτω χωρίς λόγο.

Γ.Κ. Κυρίως δεν θέλουμε να άλλαξουμε τα πράγματα που δουλεύουν σωστά όλα αυτά τα χρόνια.

Κάθε φεστιβάλ όμως έχει τη στάμπα των διευθυντών του. Ποια είναι η δική σας σφραγίδα που θέλετε να έχει το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης;

Γ.Κ. Κι εγώ και ο Ορέστης συμφωνούμε στη θέση πως δεν πρέπει να υπάρχουν στεγανά, ταινίες δηλαδή που είναι κατάλληλες για ένα φεστιβάλ αλλά ακατάλληλες για κάποιο άλλο κ.ο.κ. Δεν μας ενδιαφέρει σε ποιο είδος ανήκει μια ταινία ή από πού έρχεται. Ως ένα σημείο δεν μας ενδιαφέρει τόσο το κοινωνικό προφίλ του ή το αισθητικό, όσο το να έχει κάτι να προτείνει. Να είναι κάτι που αξίζει να το δεις. Δεν φοβόμαστε να φέρουμε στη Θεσσαλονίκη ταινίες που ίσως μερικοί κρίνουν πως δεν ταιριάζουν με το προφίλ του φεστιβάλ.

Ο.Α. Και δεν μας ενδιαφέρουν οι ποσοστώσεις. Δηλαδή να είναι τόσες ασιατικές, τόσες σκανδιναβικές κ.λπ. Αν δούμε 20 ταινίες από την Ταϊλάνδη, που έχουν κάτι διαφορετικό να πουν, θα τις προβάλουμε όλες!

Κι όταν διαφωνείτε για μια ταινία τι κάνετε; 

O.A. Παίζουμε ξύλο (γέλια). Χαμός γίνεται!

Γ.Κ. Φυσικά και διαφωνούμε, αλλά προσπαθεί ο ένας να πείσει τον άλλο. Το ενδιαφέρον εδώ είναι ότι τελικά το καταφέρνουμε με κάποιο τρόπο. 

Ο.Α. Άλλωστε γνωριζόμαστε τόσα χρόνια που οι ομηρικοί καβγάδες μας γίνονται πλέον δημιουργικοί. Το θέμα είναι να πείθει ο ένας τον άλλο γιατί πρέπει μια συγκεκριμένη ταινία να παιχτεί στη Θεσσαλονίκη. Υπάρχουν και στο φετινό πρόγραμμα ταινίες που δεν θα πήγαινα καν να τις δω αλλά με έπεισε ο Γιώργος ότι αξίζουν να τις παίξουμε.

Ποιο είναι το ρίσκο του φετινού φεστιβάλ;

Ο.Α. Όλη η ζωή είναι ένα ρίσκο. Κι αν δεν παίρνουμε ρίσκα καλύτερα να καθόμαστε σπίτια μας. 

Γ.Κ. Έχει ενδιαφέρον η ερώτηση, γιατί όταν είσαι στο τιμόνι ενός φεστιβάλ κινείσαι στα σίγουρα. Όλοι το περιμένουν –η πόλη, ο κόσμος, οι διαγωνιζόμενοι–, οπότε το ρίσκο είναι ίσως να τους απογοητεύσεις ή να τους διώξεις. Αλλά επίσης ρίσκο είναι και να τους βάλεις σε ένα άλλο σημείο που δεν θα πήγαιναν διαφορετικά. Όπως είπε κι ο Ορέστης, δεν θέλουμε να αλλάξουμε τα πάντα εκ βάθρων αλλά θέλουμε να δοκιμάσουμε τις αντοχές του κοινού σε λίγο διαφορετικά πράγματα. 

Ο.Α. Έχουμε και μερικές ταινίες που χρειάζεται να πάρεις δραμαμίνες για να τις δεις. Κουνιούνται όλα σε αυτές.

Αν η δεκάδα των διεθνών φεστιβάλ παγκοσμίως είναι κατειλημμένη από Κάννες, Βενετία, Βερολίνο, Τορόντο, Σάντανς κ.ά., η Θεσσαλονίκη πού βρίσκεται και ποιο είναι το ταβάνι για το φεστιβάλ της; 

Γ.Κ. Ίσως στην επόμενη δεκάδα ή εικοσάδα.

Ο.Α. Σίγουρα βρίσκεται στα επόμενα σημαντικά 25 φεστιβάλ, καθώς τα δέκα πρώτα είναι απλησίαστα από πολλές απόψεις (μπάτζετ, χορηγίες, ενδιαφέρον κοινού κ.λπ.), οπότε το ταβάνι του είναι να βρίσκεται στις πρώτες θέσεις αυτής της 25άδας. Όμως δεν μπορεί ποτέ να γίνει Κάννες –μόνο η πόλη των Καννών έχει έσοδα στη διάρκεια του φεστιβάλ 120 εκατομμύρια ευρώ!–, αφού είναι μη συγκρίσιμα μεγέθη.

Ποιο διάσημο σκηνοθέτη θα θέλατε να φέρετε στη Θεσσαλονίκη και να του κάνετε αφιέρωμα;

Γ.Κ. Δύσκολο ερώτημα, καθώς είναι τόσοι πολλοί... 

Ο.Α. Αλλά αν ήταν να φέρναμε έναν μόνο... ξέρω ότι και ο Γιώργος θα συμφωνήσει μαζί μου, αυτός θα ήταν ο Ντέιβιντ Λιντς. Θα ήταν φοβερό αν τα καταφέρναμε να τον έχουμε στη Θεσσαλονίκη.

Γ.Κ. Καλά, θα ήταν θεϊκό κάτι τέτοιο... Ίσως να το παλέψουμε για του χρόνου! (γέλια)

Μιλούσαμε πριν για τα ανταγωνιστικά φεστιβάλ, όπως αυτό του Σεράγεβο. Οι Νύχτες Πρεμιέρας είναι ανταγωνιστικές με το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης; 

O.A. Και οι δύο προερχόμαστε από το πρώτο φεστιβάλ που έφτιαξε ο Τζιώτζιος στην Αθήνα. Ξέρεις, είναι λίγο περίεργο να το λες αυτό, αλλά δεν νομίζω ότι είναι ανταγωνιστικά. Είναι διαφορετικές πόλεις, σχεδόν διαφορετικές εποχές, άλλο ύφος έχει το ένα, άλλο το άλλο. Δεν νομίζω...

Γ.Κ. Υπάρχουν βέβαια ταινίες που θέλουμε κι οι δύο. Τις προάλλες συνάντησα τον Λουκά Κατσίκα, με τον οποίο είμαστε φίλοι, και του είπα πως μας πήρε μια ταινία που θέλαμε. Το ίδιο συνέβη και σε αυτόν, καθώς προλάβαμε να κλείσουμε μια αγαπημένη του ταινία. Τσουγκρίσαμε δύο ποτήρια κρασί και συνεχίσαμε την κουβέντα μας στα πλαίσια του «υγιή ανταγωνισμού και της ευγενούς άμιλλας»... (γέλια)

Μια που έφερε η κουβέντα τον Λουκά, Ορέστη, πώς ένιωσες όταν αναφέρθηκε στο πρόσωπό σου ως προηγούμενο διευθυντή του φεστιβάλ με το χαρακτηρισμό «μαξιμαλιστής», κάνοντας μια σύγκριση ανάμεσα στις παλιές και τις νέες Νύχτες Πρεμιέρας; Σε ενόχλησε καθόλου αυτό;

Ο.Α. Φυσικά και όχι. Γιατί να με ενοχλήσει; Έχει δίκιο ο Λουκάς. Είμαι μαξιμαλιστής και θέλω να ανοίξω τα όρια του φεστιβάλ και σε άλλες τέχνες ή νέες περιοχές που δεν υπήρχαν πριν στο χάρτη του πέραν του κέντρου της Θεσσαλονίκης. Το καλοκαίρι το δείξαμε έμπρακτα αυτό, καθώς βγάλαμε το φεστιβάλ σε ανοιχτούς χώρους.

Οι φετινές προσδοκίες σας σε πρώιμο διοργανωτικό επίπεδο επιβεβαιώθηκαν;

Γ.Κ. Με τον καλύτερο τρόπο. Μέχρι την τελευταία στιγμή, όταν έκλειναν οι χρονικές προθεσμίες, υπήρχαν σκηνοθέτες από όλο τον κόσμο που πίεζαν να έρθουν στη Θεσσαλονίκη ακόμη και με δικά τους έξοδα με την πιθανότητα και μόνο να παιχτεί κάπου η ταινία τους. Αυτό και μόνο το παράδειγμα δείχνει τη δυναμική του φεστιβάλ.  

Ο.Α. Ναι, ξέρεις τι κόσμο διώξαμε; Ήταν εντυπωσιακό να βλέπεις παραγωγούς και σκηνοθέτες από όλο τον πλανήτη να καταθέτουν 20 ευρώ για να έχουν το δικαίωμα συμμετοχής στο φεστιβάλ χωρίς κανείς να τους εγγυάται ότι θα επιλεχτεί η ταινία τους σε κάποιο πρόγραμμα. Ήταν γύρω στις 800 τέτοιες περιπτώσεις και φυσικά αποτέλεσαν ένα μεγάλο έσοδο του φεστιβάλ. 

Ξεχωρίσατε κάποια από αυτές;

Γ.Κ. Ναι, αυτό ήταν το πολύ ευχάριστο. Μέσα σε όλες αυτές ήταν η πρώτη ταινία ενός Ιάπωνα που μας κέρδισε από την πρώτη στιγμή και την επιλέξαμε για το επίσημο διαγωνιστικό. 

Ο.Α. Είναι τόσο δυνατή η περίπτωσή του που θεωρώ ότι θα μπορούσε να είναι και στο διαγωνιστικό ενός μεγάλου φεστιβάλ. Αν όχι των Καννών, σίγουρα του Λοκάρνο ή κάποιου άλλου.

Γ.Κ. Και επίσης, αφού τον ειδοποιήσαμε για τα ευχάριστα, μετά από λίγες μέρες μας είπε ότι διάλεξαν κι αλλού την ταινία του – αλλά στη Θεσσαλονίκη θα γίνει η παγκόσμια πρεμιέρα. 

Οι Θεσσαλονικείς αγαπούν το φεστιβάλ;

Γ.Κ. Φυσικά. Το περιμένουν πώς και πώς κάθε χρονιά. 

Ο.Α. Μόνο οι κάρτες διαρκείας που πωλούνται είναι πάνω από χίλιες! Το διανοείστε; Χίλιοι Θεσσαλονικείς αγοράζουν την κάρτα για να το απολαύσουν.

Όταν πηγαίνατε παλιά στο φεστιβάλ, τι σας ενοχλούσε και θα θέλατε να αλλάξετε; 

Γ.Κ. Μου φαινόταν μερικές χρονιές πιο υποτονικό. Ίσως να έφταιγε κι ο καιρός. Τα τελευταία χρόνια, όμως, φαίνεται σαν κάτι να έχει αλλάξει.

Ο.Α. Ναι, και εγώ θα το ήθελα πιο γιορτινό. Από την άποψη να γίνονται πιο πολλά events. Να γίνεται σε όλη την πόλη μια μεγάλη γιορτή με άξονα το σινεμά. 

Πώς αλλιώς το φαντάζεστε το φεστιβάλ;

Ο.Α. Θέλαμε να βάλουμε από τον Νοέμβρη άλλες δύο αίθουσες σε περιφερειακά σημεία. Θεσσαλονίκη δεν είναι μόνο ο Λευκός Πύργος και η παραλία, αλλά και η Σταυρούπολη, η Καλαμαριά, ο Εύοσμος. Περιοχές που δεν έχουν καν αίθουσα. Για τεχνικούς και μόνο λόγους δεν έγινε κάτι τέτοιο φέτος, αλλά τον Μάρτη στο ντοκιμαντέρ θα είναι όλα έτοιμα.

Καθρέφτης της ελληνικής κοινωνίας είναι και το σινεμά της...

Ο.Α. Το ελληνικό σινεμά έχει τα πάντα να επιδείξει τα τελευταία χρόνια. Από τον Παπακαλιάτη μέχρι τον Μπουλμέτη, τις ταινίες του Λάνθιμου που είναι εξαιρετικές, ιστορικά φιλμ, πειραματικό σινεμά, κομεντί, δράματα, ακόμη και cult ταινίες. Φέτος στη Θεσσαλονίκη θα δούμε πολλά διαφορετικά και σημαντικά φιλμ στο ελληνικό τμήμα.  

Κάποια νέα αλλαγή της τελευταίας στιγμής που θα γίνει για πρώτη φορά φέτος;

O.A. Ναι, είμαστε ικανοποιημένοι που πετύχαμε την προσβασιμότητα για άτομα με αναπηρίες χάρη στη χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση και της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση. 

Info: Αναλυτικά το πρόγραμμα του 57ου κινηματογραφικού Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης στη διεύθυνση:  www.filmfestival.gr/