Κινηματογραφος

Ζακό Βαν Ντορμέλ,ξέρει την διεύθυνση κατοικίας του ίδιου του Θεού

Μιλήσαμε με τον σκηνοθέτη της «Ολοκαίνουργιας Καινής Διαθήκης»

Γιώργος Κρασσακόπουλος
ΤΕΥΧΟΣ 554
3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Ο Βέλγος σκηνοθέτης του «Τοτό ο Ήρωας» και της «Όγδοης Μέρας», επιστρέφει με την «Ολοκαίνουρια Καινή Διαθήκη», μια κωμωδία γεμάτη από παιδικό σουρεαλισμό, που φαντάζεται τον Θεό όχι μόνο να υπάρχει, αλλά και να ζει στις Βρυξέλλες. Αν έχετε το θεό σας! 

Τον συναντήσαμε στις Κάννες και μιλήσαμε περί ζωής και θανάτου για το αν υπάρχει παράδεισος και για το πως έπεισε την Κατρίν Ντενέβ να αγαπήσει έναν γορίλα.


Οι ταινίες σας κι αυτή εδώ περισσότερο οποιαδήποτε άλλη, κοιτάζουν τον κόσμο με μια απόλυτα ανατρεπτική ματιά. Είναι κάτι που συνηθίζετε και στην καθημερινή σας ζωή;

Όχι, ευτυχώς έχω ακόμη την ικανότητα να αναγνωρίζω τον κόσμο γι αυτό που είναι, αλλά ακόμη κι αν μπορώ να διαχωρίζω την αληθινή ζωή από έναν φανταστικό κόσμο, δεν μπορώ παρά να αφήνω την φαντασία μου να καλπάζει. Η δουλειά μου βασίζεται σε αυτό. Κι αυτή η ταινία μου είναι ίσως η πιο ανοιχτή σε αυτό το ταξίδι της φαντασίας, ήθελα να κοιτάξω την πραγματικότητα με μια εντελώς διαφορετική ματιά, σαν να αφηγούμαι ένα θεατρικό έργο, ένα παραμύθι, μια άλλη ματιά στην πραγματικότητα, είτε αυτή αφορά στην καθημερινότητα, στην οικογένεια, στην θνητότητα, στη θρησκεία.

Μιλώντας για τη θρησκεία το φιλμ προτείνει μια δική του οντολογική θεώρηση για τον άνθρωπο και τον θεό. Δημιουργεί μια σειρά από σειρά από ερωτηματικά, για τον άνθρωπο και τον κόσμο. Για τον θεό. Για την ύπαρξη του. Πιστεύετε άραγε σε αυτή;

Όχι δεν πιστεύω στο θεό. Πιστεύω στη θαυμαστή τύχη του να είσαι ζωντανός, δίχως να σου δίνει κανείς εξηγήσεις γιατί και πως. Του να έχεις την ευτυχία να μοιράζεσαι αυτή την παράδοξη εμπειρία που ονομάζουμε ζωή, για όσο χρόνο έχεις. Αλλά δεν ξέρουμε τίποτα για το γιατί και το πως. Οπότε δεν πιστεύω καμιά από τις εξηγήσεις που οποιοσδήποτε μπορεί να μου δώσει για το μυστήριο της ζωής. Τουλάχιστον όχι για παραπάνω από πέντε λεπτά. Πιστεύω στις ερωτήσεις που μπορεί η ύπαρξή σου να γεννήσει, αλλά όχι στις απαντήσεις.

Σκεφθήκατε ότι μπορεί να ενοχλήσει ο τρόπος που προσεγγίζετε κάποια βασικά σύμβολα της χριστιανικής θρησκείας;

Όχι. Δεν είχα σκοπό να ενοχλήσω κανέναν, δεν κάνω ταινίες για να σοκάρω, αλλά δεν με ενδιαφέρει να προσπαθήσω να είμαι προσεκτικός ώστε να μην ενοχλήσω. Ήταν άλλες οι προθέσεις μας. Ξεκινήσαμε από την παραδοχή ότι ο θεός υπάρχει και ζει στις Βρυξέλλες δίχως κανείς να το ξέρει. Οι Ιταλοί νομίζουν ότι ο θεός είναι ίσως στην Ρώμη, οι Έλληνες στην Ελλάδα, έι, κάποτε όλοι οι θεοί ήταν στην Ελλάδα, αλλά έφυγαν (γελά), αλλά στην ταινία μας ζει στις Βρυξέλλες. Και κάπως έτσι ξεκινήσαμε να αναρωτιόμαστε πως θα ήταν αν ο θεός υπήρχε και ήταν απαίσιος με την γυναίκα και την κόρη του. Κι αν ο Ιησούς είχε μια αδελφή γιατί στην Καινή διαθήκη δεν υπάρχουν γυναίκες. Και κάπως έτσι αποφασίσαμε να φτιάξουμε την δική μας Καινή Διαθήκη, με ένα κορίτσι που θα είναι στο κέντρο της ιστορίας. Η οποία θα είναι ίσως πιο φεμινιστική αυτή φορά.

Κι αν ξέρατε την ημέρα του θανάτου σας; Πιστεύετε ότι θα ήταν απελευθερωτικό ή βασανιστικό;

Εξαρτάται από το πόσο πολύ θα απείχε από την μέρα που θα το μάθαινα. (γελά)

Στην πραγματικότητα, αυτή είναι η καλύτερη απάντηση που θα μπορούσατε να δώσετε.

(Γελά). Ο καθένας κρίνει τη ζωή του και το χρόνο που του απομένει με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Και με τον δικό του τρόπο αποφασίζει να τον ξοδέψει. Άλλα για μένα το γεγονός ότι δεν ξέρω την ημερομηνία του θανάτου μου και νομίζω ότι είναι το ίδιο με όλους τους ανθρώπους, μας κάνει να ξεχνάμε την θνητότητά μας. Μας κάνει να σκεφτόμαστε ότι είμαστε αθάνατοι. Τουλάχιστον μέχρι την στιγμή που θα νοιώσουμε έναν πόνο κάπου ή ένας φίλος μας θα πεθάνει.

Πιστεύω αυτό που λέει η κόρη του θεού. Δεν υπάρχει παράδεισος όποτε ήρθε η ώρα να ζήσετε.

Έχετε ένα παιδί ως κεντρικό χαρακτήρα. Νιώθετε ότι βρίσκεστε ακόμη σε κοντινή επαφή με την οπτική ενός παιδιού;

Αυτό που αγαπώ στην οπτική γωνία ενός παιδιού είναι ότι ο τρόπος που βλέπουν τον κόσμο είναι σουρεαλιστικός. Αλλά μήπως εμείς καταλαβαίνουμε περισσότερα; Η παιδική ηλικία είναι επίσης η ηλικία στην οποία βιώνουμε πράγματα για πρώτη φορά. Σχεδόν κάθε εμπειρία είναι μια νέα εμπειρία. Και με αυτή την σκέψη στο μυαλό ήθελα να κάνω την ταινία. Με αυτά τα μάτια ελπίζω να την δει κι ο θεατής. Και κάτι τέτοιο ζήτησα κι από τους ηθοποιούς μου, να προσεγγίσει καθένας τον ρόλο του με μια παιδικότητα κι αθωότητα.

Και η αλήθεια είναι ότι ζητάτε από αυτούς να κάνουν μερικά αληθινά απροσδόκητα πράγματα. Όπως για παράδειγμα από την Κατρίν Ντενέβ να ερωτευτεί έναν γορίλα.

Ήξερα ότι θα το κάνει κι ότι θα ήταν υπέροχη στο ρόλο. Το ήξερε κι εκείνη. Όταν της έστειλα το σενάριο μου είπε πως είναι η ιδανική ηθοποιός για να το κάνει. Είναι κυριολεκτικά ατρόμητη. Και με μια τέτοια καριέρα πίσω της δεν έχει πολλά να φοβηθεί. Θυμάμαι να της εξηγώ ότι θα πρέπει να υποδυθεί πως κάνει έρωτα με έναν νεαρό άντρα σε μια σκηνή της ταινίας και η Κατρίν ήταν «εντάξει» και λίγο αργότερα «κι ο γορίλλας θα πιάνει στα χέρια του το στήθος σου», «κανένα πρόβλημα». Δεν βρίσκεις εύκολα ηθοποιούς σαν την Κατρίν Ντενέβ.