Να είσαι και να έχεις

Η Στέλλα Θεοδωράκη μιλάει στην ATHENS VOICE με αφορμή την καινούργια της ταινία “Ricordi mi”.

Τοποθετήσατε την ιστορία σας στις μέρες των χριστουγεννιάτικων εορτών, ενώ παράλληλα ως αντίστιξη η ηρωίδα σας κάνει μια έρευνα για την ανέχεια. Πού πιστεύετε ότι συναντιούνται οι δύο αυτοί κόσμοι των όσων «έχουν» και όσων δεν «έχουν»;

Η αντίστιξη βρίσκεται περισσότερο στο ότι η ηρωίδα «έχει» (είναι μια μεσοαστή), ενώ ταυτόχρονα κάνει μια έρευνα για την ανέχεια. Η συνάντηση γίνεται μόνο όταν υπάρχει διάθεση να δεις, να εισπράξεις τους παλμούς του περιβάλλοντος χώρου. Ακόμη περισσότερο η συνάντηση γίνεται όταν από το κοινωνικό πρόβλημα περάσουμε στο αέναο, άλυτο πρόβλημα της θνητότητάς μας, άρα και της απώλειας. «Τελικά όλοι μάς μοιάζουν» λέει η ηρωίδα στο φίλο της, όταν αρχίζει να συνειδητοποιεί την έλλειψή του, «όλοι συνθέτουν την ίδια ιστορία».

Αν θέλουμε όμως να ορίσουμε μια άλλη κοινωνικού τύπου συνάντηση, ή ακόμη και χριστιανικού, των όσων «έχουν» και των όσων δεν «έχουν» τις μέρες των Χριστουγέννων, απλώς δεν υπάρχει.

Η γυναίκα στην ιστορία σας μοιάζει να συνδυάζει και τα δύο. Έχει βιώσει μια μεγάλη απώλεια, αλλά μοιάζει να την έχει ξεπεράσει. Τι θα λέγατε ότι αφήνει μια απώλεια; Τι διδάσκει;

Δεν έχει ξεπεράσει τίποτε. Τη φέρει στην καθημερινότητά της, την επαναφέρει συνεχώς μέσα από την επανάκτηση της μνήμης του γεγονότος. Η αληθινή απώλεια δεν φωνάζει, απλώς υπάρχει στις σύγχρονες κοινωνίες. Δεν υποδύεται, είναι. Το μοιρολόι μετατρέπεται σε βωβή αποδοχή της φύσης της ύπαρξής μας. Αν διδάσκει κάτι, είναι η ένταξη στη ζωή και πως ο θάνατος είναι αναπόσπαστο κομμάτι. Αυτό είναι αρκετό για ν’ αλλάξει ο «φακός» που βλέπουμε τα πράγματα.

Η φόρμα, όπως και στην προηγούμενη ταινία  σας «Παρά λίγο, παρά πόντο, παρά τρίχα», φλερτάρει με το πειραματικό σινεμά. Δεδομένου ότι η ιστορία εδώ κουβαλά μεγάλη συναισθηματική φόρτιση, σκεφτήκατε να την αφηγηθείτε με έναν τρόπο πιο «προσβάσιμο»; Για μένα φόρμα και αφήγηση είναι το ίδιο πράγμα. Στο “Ricordi mi” προσπαθήσαμε να παρακολουθήσουμε τους χαρακτήρες «σωματοποιώντας» την κάμερα και το φως. Η αφήγηση ακολουθεί τον τρόπο που μπαινοβγαίνει κάποιος στην πραγματικότητα, όταν προσπαθεί να χειριστεί ένα θέμα που τον πονάει. Το «προσβάσιμο» σε αυτές τις περιπτώσεις έχει να κάνει με το «προσβάσιμο» του θεατή όταν βρίσκεται αντιμέτωπος με εσωτερικές του αναζητήσεις. Αν αναζητάει στη ζωή του, αναζητάει και στο θέαμα. Δεν το σκέφτηκα γιατί η αφήγηση ακολούθησε ένα βιωματικό - συναισθηματικό ρυθμό. Αν το σκεφτόμουν, θα ήταν απλώς για να τον διαστρεβλώσω.

Η ταινία σας μοιάζει να βρίσκεται στον αντίποδα αυτού που έχουμε συνηθίσει να ονομάζουμε «γυναικείο σινεμά», ακόμη κι αν έχει κάποια από τα χαρακτηριστικά του. Πώς θα ορίζατε εσείς το φιλμ αν έπρεπε να το περιγράψετε;

Δυσκολεύομαι να το ορίσω, επειδή ασχολήθηκα αρκετό καιρό μαζί του. Συνήθως μπορώ να το κάνω όταν έχει περάσει χρόνος. Εκεί, εκτός από τα λάθη, βλέπεις και πράγματα που δεν έχεις καταλάβει πως έκανες. Γυναικείο, έχετε δίκιο, σίγουρα όχι. Φτιαγμένο από γυναίκα, ναι. Αλλά κάθε γυναίκα είναι πάνω απ’ όλα απλώς άνθρωπος.

Ο τίτλος μεταφράζεται «Θυμήσου με». Μήπως μερικές φορές είναι προτιμότερο να ξεχνάς;

Ίσως είναι προτιμότερο, σίγουρα είναι ευκολότερο. Όμως, αυτή τη φορά, όλοι που συμμετείχαμε σε αυτή την ταινία είπαμε να πάμε κόντρα στις ευκολίες μας. Κάπως να «ξυπνήσουμε».