CINE VOICE: 61° Φεστιβάλ Βερολίνου (μέρος 2°)

• Οι δυο ντόπιες ταινίες που είδαμε μέχρι τώρα στο διαγωνιστικό του φεστιβάλ, μας άφησαν με κάτι χειρότερο από ανάμεικτα συναισθήματα. Το Sleeping Sickness του Ούρλιχ Κέλερ, είναι ένα από εκείνα τα φιλμ που μοιάζουν να έχουν νόημα μόνο στα πλαίσια ενός φεστιβάλ. Η αδιάφορη ιστορία ενός γιατρού που δουλεύει σε μια ανθρωπιστική αποστολή στο Καμερούν, μιλά θεωρητικά για την εξάρτηση της μαύρης ηπείρου από τα χρήματα της Δύσης, την διαφθορά κι από τις δυο πλευρές και την αναζήτηση ταυτότητας, αλλά στην πραγματικότητα, αναμασά ευκολίες, προβλέψιμα συμπεράσματα και στο τέλος πυροβολεί τον εαυτό της στο πόδι με ένα τέλος ...ιποποτάμειας υπερβολής. Στην συνήθως παγωμένη αίθουσα του Berlinale Palast ακούστηκαν κραυγές αποδοκιμασίας στο τέλος του φιλμ, κι αυτό προφανώς λέει κάτι.

Sleeping Sickness

• Η δεύτερη σύγκρουσή μας με το (τουρκο)γερμανικό σινεμά ήταν πολύ πιο επώδυνη. Στο Almanya: Welcome to Germany της Γιασεμίν Σαμντερελί, ένας συνταξιούχος Τούρκος μετανάστης αποφασίζει να γυρίσει πίσω στην Ανατολία, και φιλοδοξεί να πάρει μαζί όλη την οικογένεια για διακοπές. Μια οικογένεια που δεν γνωρίζει τη γεωγραφία της "πατρίδας" και που τα μέλη της δεν είναι καν σίγουρα αν είναι Τούρκοι ή Γερμανοί. Το φιλμ φιλοδοξεί να θίξει σοβαρά ζητήματα (εθνική ταυτότητα, κανείς;) μέσα από το χιούμορ, αλλά το κλίμα θυμίζει φτηνή φαρσοκωμωδία και η φωτογραφία νοσταλγικές ελληνικές ταινίες σαν το Peppermint, η ακόμη χειρότερο τις τηλεοπτικές διαφημίσεις της κινητής τηλεφωνίας με τους κρητικούς -ή μήπως είναι Μανιάτες; Κάποιοι από τους Γερμανούς θεατές στην αίθουσα πάντως γέλασαν με την ψυχή τους (είναι αυτοί που επιβεβαιώνουν το κλισέ ότι το χιούμορ δεν είναι το μεγάλο ατού των τευτόνων), ενώ κάποιοι άλλοι αποχώρησαν μαζί με την πλειοψηφία των μη Γερμανών θεατών προσβεβλημένοι από την παρέλαση κλισέ, και ανοησίας που συνεχιζόταν στην οθόνη.

Almanya:Welcome to Germany

• Αν το Precious του Λι Ντανιελς, έδωσε φωνή σε μια σιωπηρή -όχι και τόσο μειονότητα- και απεικόνισε με σκληρότητα και αλήθεια μια άβολη πλευρά της φτωχής μαύρης Αμερικής, το Yelling to the Sky της Βικτόρια Μαχόνι, κάνει κάτι παρόμοιο μόνο που το κάνει δεύτερο, και καταϊδρωμένο. Από την άλλη, αν το Precious δεν είχε προηγηθεί, πιθανότατα δεν θα βλέπαμε ποτέ αυτό το φιλμ, πόσο μάλλον στο διαγωνιστικό ενός φεστιβάλ σαν το Βερολίνο. Κι αυτό ίσως και να ήταν ένας καλός λόγος να μην είχε υπάρξει ποτέ το Precious. Οι ομοιότητες δεν σταματούν στην παρουσία της Γκαμπούρι Σιντεμπέ, που εδώ κρατά έναν δεύτερο ρόλο, αλλά διατρέχουν το φιλμ που αφηγείται μια παρόμοια ιστορία, οικογενειακής δυσλειτουργίας, κακομεταχείρισης αλλά και ελπίδας. Μπορεί να μην επιμένει τόσο στο hardcore δράμα, αλλά δυστυχώς δεν έχει ούτε την δύναμη, ούτε τη σκηνοθετική ματιά ούτε τις ερμηνείες που θα κρατήσουν το ενδιαφέρον.

Yelling to the sky

• Εικοσιπέντε χρόνια γιορτάζει φέτος το Teddy award, το βραβείο που απονέμεται κάθε χρόνο στην καλύτερη gay and lesbian ταινία από όλα τα τμήματα του φεστιβάλ. Το "αρκουδάκι" μπορεί να γεννήθηκε με διάθεση για πάρτι και ανατροπές, αλλά ένα τέταρτο του αιώνα αργότερα, έχει αποκτήσει δύναμη και ειδικό βάρος "θεσμού". Στην διαδρομή του, έδωσε φωνή σε δημιουργούς που σπάνια είχαν πρόσβαση στα μεγάλα φεστιβάλ, βοήθησε το queer cinema να ανδρωθεί και να αναγνωριστεί κι άνοιξε το δρόμο για την δημιουργία ανάλογων βραβείων και σε άλλες διοργανώσεις. Το Βερολίνο παραμένει ένα φεστιβάλ με πολλές glbt ταινίες στο πρόγραμμά του (ειδικά στο τμήμα Panorama), όμως συχνά τα τελευταία χρόνια βλέποντας τες νιώθεις ότι η θεματική τους μετρά περισσότερο από την ποιότητά τους. Για παράδειγμα το ντοκιμαντέρ του ισραηλινού Τομέρ Χέιμαν The Queen Has no Crown που είδαμε χθες, δεν ήταν παρά μια εγωκεντρική, επαναλαμβανόμενη συλλογή από home movies και αδιάφορες εξομολογήσεις ίδιας λογικής κι αισθητικής με τις δυο προηγούμενες ταινίες του, που και οι δυο είχαν προβληθεί στο παρελθόν στο φεστιβάλ. Ίσως ήρθε καιρός, τα κριτήρια για την επιλογή τους να γίνουν ξανά πιο αυστηρά, μια πού το Teddy εξακολουθεί να είναι εκτός από αξιαγάπητο και εξαιρετικά σημαντικό σε “πολιτικό” επίπεδο.

The Queen has no crown

Teddy award poster