Κυνόδοντας goes to Hollywood

Το SOUL ήταν το πρώτο ελληνικό περιοδικό που λίγο μετά την πρεμιέρα του «Κυνόδοντα» στις Κάννες, το 2009, στοιχημάτισε πως θα σαρώσει. Στο τεύχος εκείνου του Ιούνη, η Αγγελική Παπούλια, η Μαίρη Τσώνη και η Άννα Καλαϊτζίδου, πρωταγωνίστριες της ταινίας του Γιώργου Λάνθιμου, μίλησαν για τη σημασία του να κάνεις τα πράγματα με τον τρόπο σου.

Συνέντευξη: Σοφία Αγγελίδου Φωτογραφία: Δημήτρης Μυλωνάς

Το βράδυ της πρεμιέρας της βραβευμένης ταινίας «Κυνόδοντας» του Γιώργου Λάνθιμου στις Κάννες όλοι είχαμε αγωνία να δούμε την ταινία που επέλεξαν στο επίσημο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Un Certain Regard. Ο διευθυντής του φεστιβάλ, Thierry Frémaux, ανήγγειλε την ταινία καλώντας τον σκηνοθέτη και τους πρωταγωνιστές στη σκηνή, λέγοντας ότι «θα δούμε μια ταινία από την Ελλάδα, πράγμα σπάνιο», τονίζοντας ότι ο «Κυνόδοντας» επιλέχθηκε για τη σκηνοθεσία του, και τελειώνοντας με την ευχή να έχουν την ευκαιρία στο μέλλον να προβάλουν και άλλες ελληνικές ταινίες. Πέρα από τη διαπίστωση ότι η χώρα μας ακούγεται ιδιαίτερα εξωτική στην Croisette (αν εξαιρέσεις τις ταινίες του Αγγελόπουλου) και την ελπίδα ότι επιτέλους έρχεται μια νέα γενιά που θα μας βάλει στον παγκόσμιο κινηματογραφικό χάρτη, αρχίσαμε να σκεφτόμαστε την επισήμανση του Frémaux για τη σκηνοθεσία. Η μετάφραση του «un certain regard» ως «ένα κάποιο βλέμμα» είναι μάλλον λανθασμένη, γιατί «certain» στα γαλλικά σημαίνει «σίγουρος», «βέβαιος». Βγαίνοντας από την αίθουσα, ήμασταν βέβαιοι για τη σίγουρη σκηνοθεσία του Γιώργου Λάνθιμου.

Μικρό σπίτι στο πηγάδι

Μια οικογένεια ζει απομονωμένη σε ένα μεγάλο σπίτι με πισίνα και κήπο. Τα παιδιά δεν έχουν βγει ποτέ από το σπίτι και δεν έχουν καμιά επαφή με την κοινωνία. Ο πατέρας και η μητέρα τούς έχουν πείσει ότι έξω εγκυμονούν κίνδυνοι και η έξοδος απαγορεύεται. Θα μπορέσουν να βγουν μόνο όταν πέσουν οι κυνόδοντές τους, πράγμα αδύνατο να συμβεί. Πόσο καιρό μπορεί να συνεχιστεί αυτός ο τρόπος ζωής; Ο σκηνοθέτης δημιουργεί ένα αληθοφανές όσο και σουρεαλιστικό περιβάλλον, ασκώντας κριτική στους αστούς και στο θεσμό της οικογένειας.

Αγγελική Παπούλια: Χθες, σήμερα, αύριο

Μαζί με τον Χρήστο Πασσαλή και τον Γιώργο Βαλαή έχουν δημιουργήσει τη θεατρική ομάδα blitz. Συμμετείχε και στο «Σπιρτόκουτο» του Γιάννη Οικονομίδη κι έχει συνεργαστεί με τον Γιάννη Χουβαρδά στην παράσταση «Ιστορίες από το Δάσος της Βιέννης». «Τα τελευταία 9 χρόνια δουλεύω συνεχώς στο θέατρο και πολύ λιγότερο στον κινηματογράφο. Σπάνια διαβάζω ένα κινηματογραφικό σενάριο που να μου φαίνεται πολύ ενδιαφέρον. Γι’ αυτό και δέχτηκα κατευθείαν να παίξω στον “Κυνόδοντα”. Μόλις διάβασα το σενάριο, ενθουσιάστηκα, είναι εξαιρετικό. Ήθελα επίσης να δουλέψω πολύ με τον Λάνθιμο και χάρηκα πολύ τον τρόπο με τον οποίο συνεργαστήκαμε. Με τον Γιώργο δε δουλέψαμε τους χαρακτήρες με ψυχολογικούς όρους ούτε με τη ρολική διαδρομή που βλέπουμε στις αμερικάνικες ταινίες. Δεν συζητήσαμε πολύ στις πρόβες. Προσπαθήσαμε να μην είμαστε παραπάνω εκφραστικοί από ό,τι χρειάζεται και να είμαστε έτοιμοι να αντιδρούμε στις συνθήκες. Οπότε δεν είχε σημασία για μας ούτε η πόλη ούτε η εποχή, δεν ασχοληθήκαμε καθόλου με αυτά.

»Αυτό που με χαροποίησε ιδιαίτερα στις Κάννες ήταν ο τρόπος που αντιδρούσε το κοινό κατά την προβολή της ταινίας. Οι αντιδράσεις τους ήταν έντονες και αντιφατικές. Όσο προχωρούσε, η ταινία δεν ήξερα αν θα γελάσουν, αν θα τρομάξουν, αν θα αρχίσουν τα επιφωνήματα, αν θα φύγουν· συνέβαιναν όλα αυτά μαζί. Αυτό που μου έκανε επίσης μεγάλη εντύπωση είναι ο σεβασμός με τον οποίο μας μιλούσαν την επόμενη ημέρα οι ξένοι δημοσιογράφοι. Μας ρωτούσαν πολύ ενδιαφέρουσες ερωτήσεις για την ταινία και μας έδειχναν μια εκτίμηση που δεν είχα συναντήσει. Στην Ελλάδα η καχυποψία και η απαξίωση είναι πιο συνηθισμένες».

Μαίρη Τσώνη: Χαίρε, κεχαριτωμένη

Είναι πιο γνωστή ως Mary από τους Mary and the Boy, το ντουέτο που είχε δημιουργήσει με τον Αλέξανδρο Βούλγαρη και άφησε ως παρακαταθήκη δύο δίσκους, τον ομώνυμο και το «Timemachine» σε συνεργασία με τον Felizol. Η φωνή της είναι η φωνή που χαρακτηρίζει την ταινία και ο τόνος και η χροιά της συμβάλλουν σε αυτήν την αίσθηση απομόνωσης και παγωμένης ατμόσφαιρας που επικρατεί. Η ίδια μας είπε ότι αυτός ο τρόπος εκφοράς λόγου βγήκε αυθόρμητα, αφού διάβασε το σενάριο και κατάλαβε το χαρακτήρα που υποδύεται. Όσο κι αν πρόκειται για μια ιστορία καταπίεσης, σε καμιά περίπτωση δε θα χαρακτήριζε τα γυρίσματα βασανιστικά. «Παρόλο που υπήρξαν και δύσκολες σκηνές, η ατμόσφαιρα ήταν πολύ φιλική και άνετη μεταξύ των συνεργατών».

Της αρέσει να ασχολείται με διαφορετικές μορφές τέχνης, όπως το θέατρο, ο χορός, η μουσική και ο κινηματογράφος, όπου έχει ξαναεμφανιστεί στο «Κακό Ι» του Γιώργου Νούσια. Η εμπειρία των Καννών ήταν πολύ καλή, καθώς «το κοινό της αίθουσας Debussy ήταν δοτικό και συμμετείχε έντονα κατά τη διάρκεια της προβολής».

Άννα Καλαϊτζίδου: Η πρώτη φορά

Έχει το ρόλο-κλειδί της ταινίας, ως ο μοναδικός ήρωας εκτός της οικογένειας που εισέρχεται στο σπίτι. Ωστόσο, και εκείνη είναι υποταγμένη στο αφεντικό-πατέρα των παιδιών και ακολουθεί πιστά τις οδηγίες του, με μία εξαίρεση που θα δώσει δραματική ώθηση στην ιστορία. Ο «Κυνόδοντας» ήταν η πρώτη της ταινία.

Τι είναι πιο επικίνδυνο, ο εξωτερικός κόσμος ή το σπίτι και η οικογένεια; «Εξαρτάται από την ηλικία και τη φάση που είσαι στη ζωή σου». Πέφτει ποτέ πραγματικά ο κυνόδοντας; Πόσο μπορούμε να ανεξαρτητοποιηθούμε από την οικογένειά μας ή ακόμα και από το αφεντικό μας; «Ο κυνόδοντας δεν πέφτει, αλλά σπάει. Νομίζω πάντως πως δεν μπορούμε να ανεξαρτητοποιηθούμε από την οικογένεια, ακόμα κι αν διακόψουμε οποιαδήποτε σχέση μαζί της».

Πώς αποφάσισε να συνεργαστεί με τον Γιώργο Λάνθιμο; «Με τον Γιώργο συναντηθήκαμε στο θέατρο Αμόρε στη “Νεκρή Φύση σε Χαντάκι”. Όταν ήρθε η ταινία, ήθελα να συνεργαστώ μαζί του, γιατί κάπως λίγο πια τον ήξερα και μου άρεσε πολύ το σενάριο και η περίεργη ματιά του».