Η ταινία του «Ο νόμος της αγοράς» κέρδισε δύο βραβεία στις Κάννες και βγαίνει τώρα στις αίθουσες με την αίσθηση του απόλυτα επείγοντος. Μια ταινία για την «εποχή της κρίσης», που κρατάει τον άνθρωπο σε πρώτο πλάνο και αναγνωρίζει πως το πρώτο θύμα σε μέρες δύσκολες για όλους είναι η συμπόνια, η κατανόηση, η «αγάπη για τον πλησίον». Το φιλμ του έχει την ακαταμάχητη δύναμη ενός σινεμά βαθιά πολιτικού, αλλά την ίδια στιγμή ανθρώπινου και ανθρωπιστικού. Μια ταινία που ξεχωρίζει στη φιλμογραφία του και στην κινηματογραφική παραγωγή της χρονιάς ως ένα απόλυτα σημαντικό και επίκαιρο φιλμ.
Μια ηθική απόφαση
Τίποτα δεν γίνεται στη ζωή κατά τύχη, χρειάζεται μια απόφαση για να κάνεις μια τέτοια ταινία. Μια προσωπική, ηθική απόφαση. Και φυσικά δεν λέω ότι μια ταινία σαν τη δική μου είναι καλύτερη από μια ταινία που στοχεύει μόνο στη διασκέδαση, αυτό που ήθελα είναι να κινηματογραφήσω τη δυσλειτουργία της κοινωνίας μας σήμερα αλλά και τη δυσλειτουργία των ίδιων των ανθρώπων. Μια ανάγκη που για μένα προέκυψε από τη βαθιά αηδία που νιώθω για τον κόσμο μας, για τα πράγματα που συμβαίνουν στη Γαλλία αλλά και σε χώρες σαν την Ελλάδα. Κι αν αυτά είναι τα πράγματα τα οποία ακούμε, τα οποία μαθαίνουμε, μπορεί κανείς μόνο να φανταστεί πόσα άλλα αγνοούμε, πόσα δεν γνωρίζουμε. Υπάρχουν τόσα φρικτά πράγματα που συμβαίνουν στον κόσμο ώστε ένιωθα ότι είχα υποχρέωση να προχωρήσω πέρα από τις διερωτήσεις των προηγούμενων ταινιών μου. Έπρεπε να μιλήσω για τον άνθρωπο στο πλαίσιο της κοινωνίας μας και των όσων αληθινά σκληρών πραγμάτων συμβαίνουν γύρω μας.
Lost in the supermarket
Αυτό που με ενδιέφερε πολύ ήταν να μπω στο εσωτερικό ενός συστήματος. Όλοι έχουμε πάει στο σούπερ μάρκετ και μπορεί να μην το έχουμε παρατηρήσει, αλλά βλέπουμε τους πλούσιους ανθρώπους (όχι τους υπερβολικά πλούσιους, μα σίγουρα τους ευκατάστατους) να συνυπάρχουν με ανθρώπους εξαιρετικά αδύναμους οικονομικά. Ανθρώπους σαν τους ταμίες ή τους ανθρώπους της ασφάλειας, που σίγουρα δεν βγάζουν όσα χρήματα χρειάζονται. Κι αμέσως αυτή η συνύπαρξη δημιουργεί ένα ηθικό ερώτημα που, αν το σκεφτείς, δεν μπορείς να το αγνοήσεις. Αυτό που ήθελα ήταν να κινηματογραφήσω τους αόρατους ανθρώπους. Αυτούς που είναι εκεί για να υπηρετήσουν τους πελάτες, που δεν τους προσέχεις τις περισσότερες φορές γιατί είσαι πολύ απασχολημένος να διαλέξεις το σωστό τυρί ή να βάλεις τα ψώνια στη σακούλα. Κι όμως αυτοί οι άνθρωποι μπορεί να κρύβουν ιστορίες συναρπαστικές κι ένα βάθος που πολύ απλά αγνοούμε. Σκεφτείτε, ένα μικροσκοπικό χαλίκι. Δεν μοιάζει με τίποτα σπουδαίο, μα αν το κοιτάξεις στο μικροσκόπιο ανακαλύπτεις εκεί έναν απίθανο πλανήτη, έναν ολόκληρο κόσμο. Και πιστεύω ότι η ομορφιά μπορεί να βρεθεί μέσα σε αυτό το «τίποτα», στους ανθρώπους που προσπερνάμε. Το μεγαλείο της ζωής βρίσκεται μέσα σε κάθε άνθρωπο.
O νόμος της ζούγκλας
Ο νόμος της αγοράς θα μπορούσε να είναι ο νόμος της ζούγκλας. Συνήθως όταν γράφω ή όταν πια έχω φτάσει στα γυρίσματα, έχω πάντα βρει τον τίτλο της ταινίας μου, τις περισσότερες φορές έρχεται φυσικά και άμεσα. Όμως, τώρα, ακόμη κι αφού είχα γράψει το σενάριο, ακόμη κι αφού γυρίσαμε την ταινία, δεν είχα βρει τον τίτλο που ένιωθα ότι ήταν σωστός. Χρειάστηκε να φτάσουμε στο μοντάζ για να καταλήξω σε αυτόν. Αυτό που βρίσκω πολύ ενδιαφέρον είναι ο συσχετισμός που κάνουν οι λέξεις της έννοιας του «νόμου» και της έννοιας της «αγοράς». Ο νόμος είναι κάτι που έχει να κάνει με τη δικαιοσύνη και το σύμβολο της δικαιοσύνης είναι η ζυγαριά. Η αγορά, από την άλλη, ακόμη κι αν δεν είναι μια βρώμικη λέξη, μέσα στα χρόνια έχει μεταμορφωθεί σε κάτι που χαρακτηρίζεται από σκληρότητα, ανισορροπία. Κι έτσι έχεις το συνδυασμό μιας λέξης που δοξάζει την ακρίβεια και τη δικαιοσύνη με μια άλλη που περιγράφει την ανισορροπία. Και το γεγονός ότι η φράση «ο νόμος της αγοράς» έχει μπει στο λεξιλόγιό μας πλέον δεν σημαίνει τίποτα άλλο από το γεγονός ότι οι τραπεζίτες έχουν νικήσει. Ανήκει στη γλώσσα μας και σηματοδοτεί ότι είναι πλέον αποδεκτό να βάζεις το χρήμα πάνω από το νόμο...
9°
