Πήγαμε στο Dance Days Chania 2024 και μπήκαμε στον… χορό

Απόγευμα Σαββάτου στην παραλία «Χονολουλού» των Χανίων ένα αναπάντεχο χορευτικό δίδυμο διασχίζει τη βοτσαλωτή ακτή μπροστά στα μάτια των μεσήλικων λουόμενων. Πιασμένες χέρι χέρι ή σε πορείες αυτόνομες η Μυρτώ Δελημιχάλη και η Χρυσάνθη Φύτιζα με το «LocaTropica», που παρουσιάζεται στο πλαίσιο του φεστιβάλ σύγχρονου χορού Dance Days Chania, μας παρασύρουν σε μια βιωματική ξενάγηση στην ιστορία ενός χώρου που υπήρξε τοπόσημο διασκέδασης στην κρητική πόλη.

Καθώς ο ήλιος πέφτει το ραντεβού με το Dance Days Chania μετακομίζει στον προμαχώνα του Αγίου Νικολάου στο παλιό λιμάνι όπου οι Ισπανίδες περφόρμερ της Compañía X ελίσσονται, συμπλέκονται και λούζονται κομφετί με μουσική υπόκρουση τονική αλλά και house και ρέγγε. Μια παράσταση εστιασμένη στην αυτοεξέλιξη ως πρόταση συμπόρευσης προς ένα άγνωστο και αβέβαιο μέλλον.

Και να μην είχες σκοπό να παρακολουθήσεις περφόρμανς αυτές τις μέρες στα Χανιά, οι δράσεις του φεστιβάλ που οργανώνει για 14η χρονιά ο Σύλλογος Εκφραστικού Χορού «Συν-Κίνηση», έρχονται να σε βάλουν στον… χορό εκεί που δεν το περιμένεις.

Στην πλατεία Γιαλί τζαμί, στην πιο δημοφιλή περαντζάδα των Χανίων, όπου ο Alvaro Silva ξετύλιξε μια προσωπική διαδρομή από τους λαϊκούς χορούς της Ανδαλουσίας ως το break dance και τα σύγχρονα κινησιολογικά λεξιλόγια. Στην πλατεία Κατεχάκη όπου οι Ιουλία Ζαχαράκη, Πολένα Κόλια, Κάρμεν Αντωνίου, Λητώ Λαζαρίδη, Αφροδίτη Μανάκου, Αριάδνη Βακάλη και Μάγδα Πατεράκη έπλεξαν ένα δίκτυο κινήσεων και διαδράσεων που μας οδήγησε λίγο αργότερα μέσα στο θέατρο Μίκης Θεοδωράκης στον παράξενα απομονωμένο κόσμο από πλαστικό του «The Others» από την Anton Lachky co. Αλλά και πιο περιφερειακά, στην πλατεία Γηροκομείου όπου στις 26 Ιουλίου η ομάδα Tasi dance co. ετοιμάζεται να ξετυλίξει μια ενσώματη αφήγηση για την ιστορική γειτονιά των Ταμπακαριών, σε διάλογο με ηχογραφημένες αφηγήσεις ανθρώπων της περιοχής.

Dance Days Chania 2024: το ανοιχτό πρόγραμμα στον δημόσιο χώρο

«Αποφασίσαμε εδώ και χρόνια να βγούμε στον δημόσιο χώρο με παραστάσεις για να συναντήσουμε εκεί το κοινό που δεν θα ερχόταν να μας βρει» μου λέει η καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ Σοφία Φαλιέρου και επισημαίνει: «Παράλληλα, όμως, μέσα από αυτή τη δράση υπενθυμίζουμε στην πόλη κομμάτια της. Δίνουμε μια νέα προοπτική σε σχέση με σημεία που μπορεί να βρίσκονται σε παρακμή ή σε φάση μετάβασης και το πώς μπορεί πέρα από την καλλιτεχνική τους ενεργοποίηση να υπάρχει και λειτουργική. Είναι κι αυτό μέρος της συμπερίληψης, σε χωρικό επίπεδο αυτή τη φορά, που πρεσβεύει το φεστιβάλ. Πώς δουλεύει ένας καλλιτέχνης σε τέτοιους χώρους; Πώς τους προσεγγίζει; Και τι παίρνει μέσα από τη συνθήκη της έκθεσης στον δημόσιο χώρο, όταν δεν έχει την προστασία του θεάτρου όπου όλα είναι πιο εύκολα; Εκεί αναδεικνύεται η γενναιότητα της περφόρμανς, η δυσκολία αλλά και η μαγεία του να εκτίθεσαι στον δημόσιο χώρο μπροστά σε ανθρώπους που μπορεί να μην έχουν ξαναδεί χορό. Για μας είναι σημαντικό ο κόσμος να αρχίσει να βλέπει τέχνη και να την αντικρύζει και με άλλα μάτια. Πλέον μας περιμένουν αυτοί οι άνθρωποι, κάτι που αποτελεί μεγάλη κατάκτηση του φεστιβάλ».

Παρακολουθώντας το πρόγραμμα της ενότητας «Νέοι δημιουργοί και δημόσιος χώρος» μπορούσες να διαπιστώσεις τη σημασία αυτής της πρωτοβουλίας. Γιατί πέρα από τους συνήθεις υπόπτους τέτοιων διοργανώσεων (καλλιτέχνες και λάτρεις του χορού), έβλεπες να στέκονται για να παρακολουθήσουν με προσοχή τις δράσεις περαστικοί, γονείς με τα παιδιά τους –ανάμεσά τους και αυτά που συμμετείχαν στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του φεστιβάλ «Το σώμα μου μιλά» σε 15 σχολεία ακόμα σε απομακρυσμένες γωνιές του νομού– αλλά και οι γυναίκες άνω των 65 ετών από την τοπική κοινότητα που στις 28 Ιουλίου θα παρουσιάσουν το χορευτικό πρότζεκτ που επεξεργάζονται με την δημιουργό Πολένα Κόλια Πέτερσεν. Γιαγιάδες, Χανιώτισσες που έχουν διαγράψει κάθεμιά τις δικές τους ξεχωριστές πορείες στη ζωή, αντιμετωπίζοντας συχνά τις πιο μεγάλες απώλειες και προκλήσεις («έχω περάσει καρκίνο και δύο εμφράγματα, το ένα πριν από λίγο καιρό, και τους είπα στο καλό» μου δήλωνε με χαμόγελο η κυρία Ελένη Δρακάκη) συναντιούνται τα πρωινά στο πλάτωμα του υδραγωγείου για να κάνουν τις πρόβες τους και να μετουσιώσουν μνήμες και την αίσθηση του ώριμου σώματος σε κίνηση.

Dance Days Chania 2024: οι στόχοι, οι επιλογές, οι δυσκολίες, το μέλλον

«Στόχος της φετινής διοργάνωσης είναι η ενίσχυση της σχέσης της τέχνης του σώματος με την κοινότητα, η ανάδειξη διαφορετικών καλλιτεχνικών προσεγγίσεων της σύγχρονης χορευτικής τέχνης και η διάθεση χώρου για έρευνα και επαφή του κοινού με όλα τα στάδια της δημιουργικής διαδικασίας» ξεκαθαρίζει η Σοφία Φαλιέρου.

«Πιστεύω πολύ στην τέχνη της σωματικότητας γιατί μπορεί να κρατήσει ζωντανές τις μνήμες κι έτσι παραμένει ενεργή και η διάθεση και η επιθυμία για ζωή. Η τέχνη του χορού έχει τη διεύρυνση, την ομορφιά και δεν πρέπει να είναι πολυτέλεια. Είναι σημαντικό να δίνεται, να κινητοποιεί, να αφυπνίζει, να ενεργοποιεί, να δημιουργεί ζυμώσεις ανάμεσα στους καλλιτέχνες και την κοινότητα».

«Παιδί» μιας ομάδας δραστήριων και επίμονων εθελοντών, με πρωτεργάτρια και ψυχή της διοργάνωσης την ίδια, το φεστιβάλ ξεκίνησε το 2011 μετά από την πρόταση που είχε πέσει σε μια μεγάλη συνέλευση του Σωματείου Ελλήνων Χορογράφων να δημιουργηθούν μικρές εστίες για τη παρουσίαση έργων σύγχρονου χορού. Το πρώτο εκείνο τετραήμερο, με επιχορήγηση μόλις 700 ευρώ από τον δήμο Χανίων, εξελίχθηκε την επόμενη χρονιά στις Ημέρες Σύγχρονου Χορού με οκταήμερη διάρκεια και γρήγορα σχηματοποιήθηκε το Dance Days Chania, που δέχεται πλέον κάθε χρόνο γύρω στις 500 αιτήσεις για συμμετοχή από την Ελλάδα και το εξωτερικό ενώ εξαρχής φιλοξενούσε και σχετικά σεμινάρια.

Κι, όμως, φέτος, μπήκε πολύ σοβαρά το ενδεχόμενο της παύσης λόγω μειωμένης χρηματοδότησης. «Δεν αντέχαμε, όμως, να μην το κάνουμε. Με την Χρύσα Γεωργίου, το “μυαλό του φεστιβάλ”, δουλεύουμε όλο τον χρόνο γι’ αυτό και δεν θέλαμε να προδώσουμε τον κόσμο που το πιστεύει και το έχει αγκαλιάσει. Μπήκε ένα θέμα συνέπειας και ασυνέχειας. Είναι κάτι μεγαλύτερο από εμάς έτσι όπως έχει εξελιχθεί, σε σχέση με την επαφή του με την κοινότητα, και την τοπική και του χορού. Υπήρξε απίστευτα συγκινητική η συμπαράσταση των καλλιτεχνών, όταν τους εξηγήσαμε τη συνθήκη και τους ζητήσαμε μια παράταση χρόνου για την απάντησή μας».

Χάρη σ’ αυτή την επιμονή έως τις 31 Ιουλίου, Χανιώτες αλλά και οι επισκέπτες της πόλης θα έχουν την ευκαιρία να δουν γνωστούς αλλά και νεότερους δημιουργούς να ξεδιπλώνουν τις χορογραφικές τους αναζητήσεις στο Θέατρο «Μίκης Θεοδωράκης» και στον δημόσιο χώρο. Ανάμεσά τους το «Hot House» των νεοϋορκέζων Baye & Asa (που έρχεται να μιλήσει για το τραύμα του εγκλεισμού και της απομόνωσης), τη γερμανική ομάδα Sita Ostheimer με το «The Inevitable and You» (που εξετάζει πώς οι πολύπλοκες, διαπροσωπικές σχέσεις εξελίσσονται μέσα στην πυκνότητα της ζωής), το BODHI project dance co. με τη χορογραφία της Λενιώς Κακλέα «Chemical Joy» (μια δυναμική χορογραφική παρτιτούρα για το τι σημαίνει να είσαι, να αισθάνεσαι, να δείχνεις νέος σήμερα).

Όταν ζητώ στη Σοφία Φαλιέρου να μοιραστεί τους στόχους τους για το μέλλον, μου λέει πως δεν το σκέφτεται. «Θέλω να μπορεί να είναι υγιές το παρόν του. Να είναι οι μέρες του τίμιες, να υπάρχει ήθος –αυτό που οφείλει για μένα να διέπει και τον καλλιτέχνη– και να συνεχίσει να είναι συνεπές στις αρχές και στις αξίες του. Για μένα είναι συγκλονιστικό να φτάνει ο χορός παντού, η αγάπη για το σώμα, το νοιάξιμο, η φροντίδα, η ενσυναίσθηση, η εγγύτητα, η μη βία. Όταν αυτά συμβούν, οι ποιότητές μας γίνονται λιγότερο αιχμηρές, πιο ανθρώπινες, πιο ζεστές. Βλέπουμε αλλιώς την τέχνη γιατί βλέπουμε αλλιώς τη ζωή, τον άνθρωπο».

3 εθελοντές μιλούν για το Dance Days Chania

Χρύσα Γεωργίου: το... μυαλό της διοργάνωσης

Ήρθα στα Χανιά ως φοιτήτρια στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης. Θέλοντας να κάνω κάτι διαφορετικό, παράλληλα με τις σπουδές, παρακολούθησα μαθήματα σύγχρονου χορού και τη δουλειά που κάνει η Σοφία Φαλιέρου στο στούντιο Συν-Κίνηση. Ήταν το 2013, την τρίτη χρονιά υλοποίησης του φεστιβάλ και ανοίχτηκε ένας καινούργιος κόσμος μπροστά μου. Θεώρησα δεδομένο ότι με οποιοδήποτε τρόπο μπορώ να βοηθήσω θα το κάνω.

Το φεστιβάλ με έχει σμιλεύσει. Θα ήμουν άλλος άνθρωπος χωρίς αυτό. Μπήκα στα 20 χρόνια μου σ’ αυτόν τον κόσμο. Ο πλούτος που αποκτάς βλέποντας τη δουλειά τόσων καλλιτεχνών, με τη συναναστροφή μαζί τους και με την ομάδα, οι σχέσεις που χτίζονται και οι επαφές με τοπικούς και διεθνείς φορείς. Η πρόκληση της διοργάνωσης και η έμπνευση της δημιουργίας και των ανθρώπων που έρχονται. Είναι σαν να διεύρυνε τα όρια στον τρόπο που αντιλαμβάνομαι τον κόσμο. Δεν γινόταν να μην αγαπήσω το φεστιβάλ γιατί σε συνεπαίρνει.

Μαζί με τη Σοφία, καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς, κάνουμε από κοινού όλα τα βήματα για να ξαναγυρίσει αυτή η κλεψύδρα. Αφήνω τον ελεύθερο χρόνο μου 360 μέρες και επιστρέφω κάθε καλοκαίρι από την Αθήνα για 20 μέρες τουλάχιστον. Έχω αρνηθεί δουλειές για να είμαι στο φεστιβάλ, ακόμα και ως άνεργη.

Μαρία Μποτωνάκη: η εκπαιδευτικός που συντονίζει την έκθεση «Το σώμα μου μιλά»

Γνώρισα το φεστιβάλ πριν από περίπου 10 χρόνια όταν ήρθα για τις διακοπές μου στα Χανιά από την Αμερική. Παρακολουθούσα παραστάσεις στο εξωτερικό, έβλεπα όμως ότι και εδώ έρχονται αντάξιες παραγωγές. Αποφάσισα αμέσως να εμπλακώ ως εθελόντρια. Με ενέπνευσε το ήθος της διοργάνωσης, η ισοτιμία και η ενότητα στις σχέσεις των εθελοντών.

Όσο ζούσα ακόμα στο εξωτερικό, συντόνιζα τις διακοπές μου στην Ελλάδα ώστε να συμπίπτουν με τις ημέρες του φεστιβάλ. Αρχικά οι δικοί που απορούσαν με αυτή την αφοσίωση. Στη συνέχεια, όμως, έγιναν θεατές του φεστιβάλ και μάλιστα ο Αμερικανός σύζυγός μου έγινε και ο ίδιος εθελοντής. Για μένα το φεστιβάλ είναι το καλοκαίρι στην Κρήτη. Οξυγόνο, μια ανάσα σύγχρονης τέχνης στα Χανιά. Πλέον δεν μπορώ να διανοηθώ την πόλη χωρίς αυτό.

Με συναρπάζει η δημιουργική του ένταση κατά την προετοιμασία και την οργάνωση. Η διαφορετικότητα των συντελεστών. Το πολυπολιτισμικό περιβάλλον και οι σχέσεις που αναπτύσσονται με τους καλλιτέχνες, οι οποίες αποκτούν και μια προσωπική χροιά και μια ζεστασιά. Το Dance Days Chania με πλουτίζει ως θεατή αλλά και ως επαγγελματία της εκπαίδευσης καθώς διδάσκω σε δημοτικό σχολείο στα Χανιά. Μου δίνει ερεθίσματα για να παρατηρήσω πιο πολύ τη σωματικότητα των μαθητών μου.

Από πέρσι ασχολούμαι με τη διοργάνωση της έκθεσης «Το σώμα μου μιλά» που δίνει τη δυνατότητα σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα σωματικής αντίληψης, να αποκτήσουν εργαλεία αυτορύθμισης, αποσυμπίεσης, να συνδεθούν με τους συμμαθητές τους. Στο φουαγιέ του θεάτρου «Μίκης Θεοδωράκης» μπορεί να δει κανείς εικαστικά έργα τους στα οποία εξωτερικεύουν τη σχέση τους με τη σωματική έκφραση, συναισθήματα, τη σημασία της κίνησης. Είναι απόρροια του σχετικού εκπαιδευτικού προγράμματος στο οποίο συμμετείχαν πάνω από 500 παιδιά από 15 σχολεία στην περιφερειακή ενότητα Χανίων.

Κάρμεν Αντωνίου: η χορεύτρια-εθελόντρια που σπουδάζει Σάλτσμπουργκ

Ήμουν 12 ετών όταν η μαμά μου με πήγε σε μια παράσταση σύγχρονου χορού του DDC στο ανοιχτό θέατρο στην Ανατολική Τάφρο. Ως παιδί είχα κάνει μπαλέτο και ρυθμική αλλά δεν ήξερα ακόμα τι είναι ο σύγχρονος χορός. Βλέποντας τον «Ερωτόκριτο» της ομάδας «Κι όμΩς κινείται», με ζωντανή μουσική από τους Χαϊνηδες, έμεινε στο νου μου το πώς οι χορευτές κινούνταν μαζί με τη μουσική και αφηγούνταν την ιστορία. Μαγεύτηκα μεμιάς και ζήτησα να ξεκινήσω μαθήματα σύγχρονου χορού. Έκτοτε, κάθε χρόνο ήμουν εθελόντρια στο φεστιβάλ. Μοίραζα flyer και προγράμματα, κόλλαγα αφίσες, ό,τι μπορούσα να κάνω γιατί ήθελα να νιώθω κομμάτι αυτής της εμπειρίας. Παράλληλα τα πρωινά παρακολουθούσα σεμινάρια από τους προσκεκλημένους χορευτές και χορογράφους. Πλέον ως εθελόντρια ασχολούμαι με την οργανωτική υποστήριξη στα σεμινάρια και στις παραστάσεις.

Σπουδάζω σύγχρονο χορό στο SEAD, την πειραματική ακαδημία χορού του Σάλτσμπουργκ, έχοντας περάσει έναν χρόνο και στο PERA στην Κύπρο. Είμαι ευγνώμων στο φεστιβάλ γιατί μου έδειξε τον επαγγελματικό δρόμο που θέλω να ακολουθήσω στη ζωή μου.

Αγαπώ το Dance Days Chania διότι φέρνει έναν ξεχωριστό αέρα στην πόλη, φέρνει πολιτισμό, καλλιτέχνες και ανθρώπους που αγαπούν την τέχνη του χορού. Και γίνεται μια πάρα πολύ όμορφη σύνδεση με τους κατοίκους. Το φεστιβάλ βοηθά πολύ στην έναρξη μιας συζήτησης με τους ντόπιους σε σχέση με τον σύγχρονο χορό που τον υπόλοιπο χρόνο δεν έχει τόσο μεγάλη παρουσία στην καθημερινότητα των Χανίων.