Ο Bill T. Jones κάνει τα όνειρα των νέων χορευτών πραγματικότητα

«Είμαι Αφροαμερικανός κι εμείς στο σπίτι χορεύαμε συνέχεια. Κάποια στιγμή, αποκτήσαμε και ένα τζουκμπόξ στο σαλόνι μας». Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να μάθουμε ποιος είναι ο Bill T. Jones, είναι να τον αφήσουμε να αυτοσυστηθεί μέσα από τη σχέση του με το χορό. Πριν ωστόσο συμβεί αυτό, ίσως αξίζει να αναφέρουμε ότι αυτόν τον εξαιρετικά ενδιαφέροντα «τύπο» οι πιστοί του χορού αλλά και των ωραίων, ουσιαστικών λόγων, θα έχουν τη δυνατότητα να τον παρακολουθήσουν κατά τη διάρκεια του 8ου Συνεδρίου «ΙΣΝ: [Untitled]» στο πλαίσιο του Summer Nostos Festival, 24 και 25 Ιουνίου 2019 στο ΚΠΙΣΝ.

Αλλά πριν από όλα αυτά, ας τον γνωρίσουμε: «Οι γονείς μου ήταν μετανάστες εργάτες που μετέφεραν ομάδες ανθρώπων από τον Νότο στο Βορρά για να μαζέψουν πατάτες, φρούτα και λαχανικά. Αυτοί οι άνθρωποι έπρεπε κάπως να διασκεδάσουν.  Εξαιτίας της ρατσιστικής πολιτικής, οι μαύροι δεν ένιωθαν άνετα να πηγαίνουν στα τοπικά μπαρ μαζί με τους λευκούς κι έτσι έπρεπε να 'διασκεδάζουμε' οι ίδιοι τους εαυτούς μας. Επομένως, το τζουκμπόξ απέκτησε μεγάλη σημασία κι αυτή ήταν η πρώτη φορά που είδα ανθρώπους, πράγματι, να χορεύουν. Κάποιοι από αυτούς μπορεί κάποτε να είχαν βρεθεί στο θέατρο, αλλά, πιθανότατα, να ήταν άνθρωποι που δεν υπήρξαν τόσο «τυχεροί» και τώρα προσπαθούσαν να επιβιώσουν δουλεύοντας ως εργάτες στα χωράφια. Έτσι, λοιπόν, παρατήρησα τους ανθρώπους να χορεύουν με διαφορετικούς τρόπους. Τον μοντέρνο χορό ως επάγγελμα τον ανακάλυψα μόνο όταν έφτασα στο πανεπιστήμιο, βλέποντας τη δουλειά της Martha Graham, και την ομάδα του Alvin Ailey. Αυτά συνέβησαν όταν ήμουν περίπου 19-20 και τότε αποφάσισα ότι ήθελα να γίνω χορευτής».

Η κινησιολογία της ευτυχίας 
Συνιδρυτής του Bill T. Jones/Arnie Zane Company, Ιδρυτής και Καλλιτεχνικός Διευθυντής του New York Live Arts, πολυβραβευμένος για τη δουλειά σας, με μεγάλη συμβολή σε Broadway και Off-Broadway παραγωγές καθώς και πολύ σημαντικές συνεργασίες. Ωστόσο ο ίδιος θεωρεί ότι «θα πρέπει κανείς να είναι πολύ προσεκτικός μιλώντας τον ‘μύθο’ της ζωής κάποιου». Και εξηγείται: «Κάθε νέα δουλειά αποτελεί μία νέα πρόκληση και, προσωπικά, συχνά αμφισβητώ όλες μου τις ικανότητες και την αλήθεια των όσων κάνω. Είναι μία μάχη, είναι μία συναισθηματική και ψυχολογική μάχη την οποία αντιμετωπίζουμε ως καλλιτέχνες. Δεν πρέπει να αποδεχόμαστε απλώς ότι είμαστε σπουδαίοι και να κρατήσουμε απόσταση από τα πράγματα. Το δημιουργικό κομμάτι της ζωής μου καθοδηγείται από μία σειρά ερωτημάτων, τις απαντήσεις των οποίων αναζητώ εδώ και 14-15 χρόνια: ‘ποια είναι η σχέση του ατόμου με τους πολλούς’, ‘τι είναι ομορφιά’, ‘τι είναι ιστορία’ και ‘τι αφήγημα της εξουσίας’, τι επίδραση έχει το τελευταίο στον δικό μου κόσμο, στη δική μου αντίληψη για την ομορφιά και τι πιστεύω ότι έχει να συνεισφέρει η δουλειά μου.  Ελπίζω αυτό να μην ακούγεται πολύπλοκο, όμως, η εύκολη απάντηση είναι ότι πρέπει κάποιος να παραμένει ταπεινός και να ισότητα, την ιστορία και την εξουσία, ενώ, κάποια από αυτά δεν είναι δυνατό να προσδιοριστούν. Όμως, αυτό που αναζητούμε εκεί, με εμένα ως Καλλιτεχνικό Διευθυντή και τη Janet Wong ως Καλλιτεχνική Διευθύντρια μαζί μου, είναι η συνεχής εμπλοκή σε νέα σύνολα ερωτημάτων και πρακτικών».

Μία συμβουλή στους νέους χορευτές
«Παίρνει λίγο χρόνο να κατανοήσεις την καλλιτεχνική δημιουργία ως έναν συχνά επώδυνο τρόπο να ζεις σ’ αυτόν τον κόσμο.  Όσον αφορά τις χορευτικές τεχνικές, όταν έχω μπροστά μου νέους ανθρώπους ή όταν παρακολουθώ μία οντισιόν, αναζητώ αυτό το ανθρώπινο πλάσμα που να φαίνεται ότι έχει μία πολύ έντονη όρεξη για κίνηση και, παράλληλα, να σκέπτεται ενώ κινείται. Συνήθως, όταν βρίσκω ένα τέτοιο άτομο δεν μπορώ να σταματήσω να το κοιτάζω. Ακόμα κι αν, σε επίπεδο τεχνικής, δεν είναι οι καλύτεροι, έχουν κάτι το καθηλωτικό κι αυτό έχει να κάνει με την 'πείνα' τους, την πείνα του σώματός τους και του μυαλού τους.  Πρέπει να είσαι αρκετό καιρό κοντά σε αυτό το άτομο, σε καθημερινή βάση, για να κατανοήσεις την κινητήριο δύναμή του, ποια είναι αυτή η πείνα του».

Μερικές σκέψεις για την Ελλάδα
«Νιώθω πραγματικά άσχημα που δεν γνωρίζω πολλά για τη χορευτική σκηνή στην Ελλάδα. Ανυπομονώ να δω όσα περισσότερα μπορώ στο σύντομο χρονικό διάστημα που θα βρεθώ εκεί. Ζηλεύω πολύ που η Ελλάδα έχει τους ανθρώπους του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, που φαίνεται να τολμούν και να είναι ανοιχτοί στη σκληρή δουλειά που χρειάζεται να γίνει και στα κοινά τα οποία θα πρέπει να αναγνωριστούν και να αναπτυχθούν. Αυτό που εξελίσσεται στην Ελλάδα είναι κάτι πολύ όμορφο για το μέλλον. Ελπίζω, φυσικά, να συναντήσω όσο περισσότερους Έλληνες καλλιτέχνες γίνεται, από όλες τις τάσεις».

Η συμμετοχή στο συνέδριο του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος με τον τίτλο «:Untitled:»
«Νομίζω ότι το θέμα αποτελεί ένα πολύ ουσιαστικό και σημαντικό κύκλο ερωτημάτων. Ελπίζω να μην τα εξαντλήσουμε και να μην κάνουμε μία κενή διανοητική άσκηση. Θα είμαι εκεί για να ακούσω, για να προκαλέσω και να δεχτώ προκλήσεις και πιστεύω ότι θα καταφέρουμε να μοιραστούμε τις ελπίδες και την αισιοδοξία μας. Δεν τρέφω πάντοτε ελπίδες και δεν είμαι πάντα αισιόδοξος, όμως, αισιοδοξώ πως αυτή η ευκαιρία να γνωρίσω και άλλους σκεπτόμενους ανθρώπους που εργάζονται για τον πολιτισμό, μπορεί να οδηγήσει σε κάτι καθώς πάρα πολύ μεγάλο μέρος του παγκόσμιου διαλόγου φαίνεται να εξαντλείται με έναν ολοένα και περισσότερο αμφιλεγόμενο και καθηλωμένο στο έδαφος τρόπο. Μπορεί αυτή η συζήτηση να απογειωθεί όπως μία καλή παράσταση, όπως ένα καλό έργο;  Μπορεί να κινητοποιήσει τους ανθρώπους που είναι εκεί για να μιλήσουν μεταξύ τους, μπορεί να κινητοποιήσει το κοινό, τα ΜΜΕ; Μπορεί να κινητοποιήσει κι άλλους ανθρώπους να αισθανθούν ότι μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά ή να κάνουμε κάτι ουσιαστικό; Αυτά προσδοκώ από αυτό το συνέδριο».

So you think you can dance
«Αντιλαμβάνομαι όλες τις μορφές τέχνης ως μία πνευματική δραστηριότητα και θα έλεγα πως ο χορός είναι μία ιδιαιτέρως ευγενής μορφή, γιατί μέσω αυτού χρησιμοποιούμε το βασικότερο ανθρώπινο στοιχείο, το σώμα μας, για να εκφράσουμε πολύ βαθιά συναισθήματα και ιδέες.  Και αυτό δεν είναι το μόνο του χαρακτηριστικό. Για μένα, ο χορός μπορεί, επίσης, να είναι μία πολιτιστική, πιο σύνθετη, οπτική εμπειρία. Μου αρέσει, όμως, να τα συνδυάζει όλα, και τα στοιχεία που αφορούν τα συναισθήματα και το ανθρώπινο πνεύμα και τα πιο σύνθετα στοιχεία, που σχετίζονται με τις φόρμες, τον χώρο και τον χρόνο».

New York Live Arts, μια εισαγωγή
«Το Νew York Live Arts είναι η πιο πρόσφατη έκφανση της συγχώνευσης των Bill T. Jones/Arnie Zane Company και ενός ιστορικού, θρυλικού χώρου - κοιτίδας ιδεών, που ονομάζεται Dance Theater Workshop. Συγχωνευθήκαμε πριν από οκτώ χρόνια, το 2011, για να ενώσουμε όλες μας τις δυνάμεις και, με τον τρόπο αυτόν, να συνεχίσω να αναπτύσσω το έργο μου, αλλά, επίσης, να υποστηρίξουμε τον κόσμο των δημιουργών που αναζητούν τη δημιουργία ενός ρεύματος στη Νέα Υόρκη και γύρω από αυτήν, εντός και εκτός Η.Π.Α. Αυτή τη στιγμή εστιάζουμε περισσότερο στη Νέα Υόρκη και στις ΗΠΑ. Υποστηρίζουμε καλλιτέχνες σε όλα τα στάδια της καριέρας τους, συνεργαζόμαστε με πολύ νέους καλλιτέχνες, κάποιοι από αυτούς κάνουν μόλις την πρώτη τους δουλειά, καθώς επίσης με καλλιτέχνες που εργάζονται τα τελευταία 30-40 χρόνια. Το έργο μας βασίζεται στην εξερεύνηση του σώματος και οι χορογράφοι που με τους οποίους συνεργαζόμαστε και στους οποίους αναθέτουμε project, ασχολούνται με το σώμα με πάρα πολλούς διαφορετικούς τρόπους, προσεγγίζοντας το ερώτημα του σώματος ως τρόπο για να δώσουν απαντήσεις σε πολλά άλλα ερωτήματα. Κάποια απ’ αυτά είναι φορμαλιστικά και αφορούν τον χώρο, τον χρόνο, το ύφος, άλλα κοινωνικού περιεχομένου σχετικά με την ισότητα, την ιστορία και την εξουσία, ενώ, κάποια από αυτά δεν είναι δυνατό να προσδιοριστούν. Όμως, αυτό που αναζητούμε εκεί, με εμένα ως Καλλιτεχνικό Διευθυντή και τη Janet Wong ως Καλλιτεχνική Διευθύντρια μαζί μου, είναι η συνεχής εμπλοκή σε νέα σύνολα ερωτημάτων και πρακτικών».

Info: Το Summer Nostos Festival διοργανώνεται και υλοποιείται με την αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), σε συνεργασία με το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ). Περισσότερες πληροφορίες για το Συνέδριο. Η είσοδος στην ομιλία του Bill T. Jones είναι ελεύθερη με προεγγραφή.