Η έκθεση Maria Cyber – Portraits στο ΕΜΣΤ συγκεντρώνει μια επιλογή εικόνων που καταγράφουν τη λεσβιακή ζωή στις δεκαετίες του 1990, 2000 και 2010
Οι φωτογραφίες μου ήταν κλεισμένες σε κούτες που έλεγα κάποια στιγμή θα τις ανοίξω θα τις ξαναδώ και συνέχιζα να δημιουργώ πυρετωδώς projects. Σαν να περίμενα τη μέρα του καρκίνου για να βρω χρόνο για τη δική μου τέχνη.
Θυμάμαι μια φορά στις Βρυξέλλες που ήθελα ένα ακόμα ζευγάρι αρβυλάκια Doc Martens, αλλά δεν είχα λεφτά. Σηκώνω την κάμερα τραβάω τα αρβυλάκια φωτογραφία και τα απαθανατίζω, ένα υποκατάστατο του αγοράζω. Πέρασαν μήνες μέχρι να μαζέψω τα χρήματα να τα αγοράσω.
Maria Cyber, Hungry Hearts, Lesbian performance band from Norway, Oslo, 2016
Έτσι τράβαγα με τη φωτογραφική μου μηχανή πολύ συχνά ό,τι έβλεπαν αξιοσημείωτο τα μάτια μου, ό,τι ήθελα σαν εμπειρία από τα ταξίδια μου. Έτσι τράβαγα και τράβαγα, επί το πλείστον λεσβίες! Τις έβλεπα, τις αναγνώριζα, πλημμύριζαν τα πεζοδρόμια στο Kreuzberg, δεν έβλεπα κάτι άλλο, σαν τα αρβυλάκια που από μια ολόκληρη βιτρίνα εγώ έβλεπα μόνο αυτά. Το σκοτεινό αντικείμενο του πόθου μου ήθελα να το κάνω φωτεινό.
Λάτρευα και λατρεύω την τέχνη, δεν μπορώ να ζήσω χωρίς αυτή. Έχω ανάγει την ίδια μου την ύπαρξη σε τέχνη, βιώνω τη ζωή μου ως τέχνη, είναι η ζωή του καθενός μας τέχνη. Ρώτησε ένας καθηγητής που μας έκανε ιστορία της τέχνης «τι είναι τέχνη;». Εγώ φώναξα «η γιαγιά μου κάνει τέχνη» και του το ανέλυσα πώς το βιώνω. Αυτό ακριβώς ήθελε να μας πει και να μας εξηγήσει και αυτός! Το 1988.
Maria Cyber, Oui, Tel Aviv, 2011
Θυμάμαι ήμουν σχεδόν 19 χρονών στη σχολή φωτογραφίας Focus, τέλος του 1988, όταν μας είπαν να κάνουμε ένα πορτραίτο μας. Πήγα τότε σε ένα παρκάκι με δέντρα και προσπάθησα να κάνω κατακόρυφο, να υποδηλώσω έτσι την αντίθεσή μου στην κοινωνία. Κατέληξα στο τέλος να πάρω μια μεγάλη γλάστρα, να τη γυρίσω ανάποδα και να τη βάλω δίπλα στο πρόσωπό μου. Δεν κατάφερα ποτέ να κάνω κατακόρυφο.
Από μικρή ένιωθα στις σάρκες μου την κοινωνία περίεργη απέναντί μου, καταπιεστική. Βασικά τους θεσμούς της ένιωθα έτσι, όχι τόσο τους ανθρώπους της. Αυτοί ενίοτε μαλάκωναν με τον καιρό. Ήμουν «επαναστάτρια». Το βλέμμα των ανθρώπων που αντικατόπτριζε τους θεσμούς της το μισούσα. Κι ένιωθα παράμερη, έτσι όπως με περιεργάζονταν. Είχα γεννηθεί και με αυτή τη χοντρή αντρική φωνή, το αγοροκόριτσο στιλ. Οτιδήποτε θηλυκό αποτελούσε δείγμα ευαλωτότητας για μένα, κι έτσι επιμελώς το έκρυβα. Ακόμα και αν ένα ψήγμα του έβγαινε στην επιφάνεια, εγώ φρόντιζα να το κουκουλώνω με τσαμπουκά.
Maria Cyber, More than a Smile, Berlin, 1992
Πολλά χρόνια -σχεδόν όλη μου τη ζωή- τα πέρασα κρύβοντας τις αδυναμίες μου, τις φοβίες μου, το κράμα που ήμουν κορίτσι και «αγόρι» μαζί. Έδειχνα μόνο την αρρενωπή μου πλευρά. Τα υπόλοιπα τα ονόμαζα ανεπίτρεπτα συναισθήματα. Τρελό τραύμα! Τα κορίτσια είναι αδύναμα, εγώ όχι. Έτσι έλεγε ο μπαμπάς μου σε στιγμές κατά λάθος ειλικρίνειάς του που με αντιμετώπιζε σαν αγόρι. Έπρεπε να βγω θαρραλέα ή να ντρέπομαι για την ύπαρξή μου. Πολύ παίδεμα και μπέρδεμα μέσα μου, από 5 ετών που με θυμάμαι.
Όπως με περιεργάζονταν αυτοί, άρχισα να τους φωτογραφίζω εγώ. Πήρα το «ανάποδό» τους και το ξανά-αναποδογύρισα στα μούτρα τους υπό το πρίσμα του ανθρώπου που βλέπει ότι τον κοιτούν «ανάποδα» και θέλει διακαώς να τον δουν ίσα σαν όλους τους άλλους. Όλοι ίσοι, όλοι διαφορετικοί!
Στην πορεία αυτή συνάντησα αμέτρητους ανθρώπους με το μέρος μου, δεν φοβήθηκα, στάθηκα με θάρρος. Οι θεσμοί στέκονταν εμπόδιο στις αγνές ψυχές μας!
Αυτά τα πορτραίτα που θα δείτε στο ΕΜΣΤ είναι καθημερινά πορτραίτα γυναικών λεσβιών που εμένα μου φαίνονται εναρμονισμένες με την κοινωνία σήμερα. Ίσως σε κάποιους να φαίνονται «ανώμαλες». Πιστεύω όμως ότι έφτασε η εποχή που οι μη φυσιολογικοί «άνθρωποι» είναι όσοι ξεχωρίζουν τους ανθρώπους με βάση το φύλο, τη σεξουαλική τους ταυτότητα, το χρώμα, τη θρησκεία, τα κιλά, την ηλικία και ό,τι άλλο τους κατέβει.
Βρίσκουμε με αγώνα την ίση θέση μας στην κοινωνία που ανήκει σε όλους μας!
11°
