Εύα Μπέρλερ: «Με ενδιαφέρει να αναδείξω την ομορφιά και τη μαγεία του αθέατου»

Οι Αιωρούμενοι και απαρατήρητοι κόσμοι σου, τελικά, βγήκαν στην επιφάνεια με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Πώς αισθάνεσαι μετά από αυτήν την παγκόσμια διάκριση;
Ποτέ δεν θα μπορούσα να φανταστώ ότι το πάθος μου για τις μικρές, αθέατες λεπτομέρειες της καθημερινότητας, όπως είναι τα προσωρινά μικρά έργα τέχνης, που δημιουργούνται τυχαία από τα στοιχεία της φύσης πάνω στους κρυμμένους ιστούς αράχνης, θα με οδηγούσε πρώτα σε ένα εσωτερικό ταξίδι εξερεύνησης, όπου θα ανακάλυπτα περισσότερα για τον εαυτό μου και στη συνέχεια θα μου προσέφερε τόση χαρά, ευγνωμοσύνη και διεθνή αναγνώριση. Η αναζήτηση της μαγείας στα μικρά πράγματα με οδήγησε σε απροσδόκητα και εξαιρετικά επιτεύγματα. Αυτή η διάκριση θα μου προσφέρει τη δυνατότητα να δείξω τη δουλειά μου, τόσο αυτή που διακρίθηκε (“suspended worlds”) όσο και το σύνολο των φωτογραφιών μου σε ένα παγκόσμιο κοινό, μέσα από το υποστηρικτικό δίκτυο και τις δράσεις του World Photography Organisation, με την υποστήριξη της Sony. Θεωρώ ότι μέσα από αυτήν τη διάκριση θα έχω τη δυνατότητα να προωθήσω το έργο μου ευρύτερα τόσο στο κοινό όσο και στους επαγγελματίες του χώρου των εικαστικών τεχνών.

Μια τέτοιου βεληνεκούς διάκριση που προβάλλεται σε μία παγκόσμια φωτογραφική κοινότητα, πόσο διαχειρίσιμη είναι για εσένα που έως τώρα χαρακτηρίζεσαι ως low profile τύπος;
Σίγουρα η αναπάντεχη προβολή είναι κάτι που με ανησύχησε αρχικά, καθώς είμαι ένας πολύ χαμηλών τόνων άνθρωπος που μου αρέσει να κινούμαι αθέατα όπως και τα περισσότερα θέματα μου. Ωστόσο θεωρώ ότι η όλη εμπειρία ενίσχυσε την πεποίθηση μου ότι για να διακριθείς, χρειάζεται να κάνεις μεγάλα όνειρα, να στοχεύεις ψηλά, να εργάζεσαι σκληρά, με συνέπεια και να παραμένεις γειωμένος, να εστιάζεις σε ό,τι μπορείς να επηρεάσεις και να μην φοβάσαι να εκθέτεις τη δουλειά σου και να δοκιμάζεις την αξία της. Αυτή η διάκριση και ό,τι συνεπάγεται με κάνει να εκτιμώ ακόμα περισσότερο την αξία των μικρών, καθημερινών προσπαθειών και προσαρμογών που απαιτούνται για να εξελίσσομαι τόσο στη ζωή μου όσο και στη φωτογραφική μου πορεία.

Το μικρό χρονικό διάστημα που ασχολείσαι με την τέχνη της φωτογραφίας είναι δυσανάλογο με την παραγωγή εικόνων, εκθέσεων και βιβλίων. Ποια είναι η μεθοδολογία με την οποία εργάζεσαι;
Θυμάμαι από πάντα να φωτογραφίζω. Με την καλλιτεχνική φωτογραφία ωστόσο αποφάσισα να ασχοληθώ μετά από την προτροπή φίλων, όταν είχα περισσότερο διαθέσιμο χρόνο στην προσωπική μου ζωή μετά το 2018. Η αλήθεια είναι ότι όταν ξεκίνησα με τα πρώτα μαθήματα το φθινόπωρο του 2019, ποτέ δεν είχα σκεφτεί ότι θα ακολουθούσα αυτήν την πορεία. Το έβλεπα σαν μια από τις πολλές καλλιτεχνικές δραστηριότητες με τις οποίες είχα καταπιαστεί στο παρελθόν. Είχα την τύχη να έχω εμπνευσμένους δασκάλους σε όλη μου την πορεία, που πίστεψαν στις δυνατότητές μου και με την ενθάρρυνση και την υποστήριξη τους πίστεψα κι εγώ με τη σειρά μου ότι υπάρχει ένας νέος δρόμος δημιουργίας για μένα μέσα από τη φωτογραφία. Το μέσο της φωτογραφίας με συνεπήρε πολύ γρήγορα. Φυσικά, τίποτα δεν γίνεται χωρίς πολλή δουλειά, πολλή εξερεύνηση και πειραματισμό για να εντοπίσεις αυτό που σου ταιριάζει. Νομίζω ότι η οργανωτικότητα, η προσοχή στις λεπτομέρειες και η συστηματική εργασία είναι αυτά που με βοήθησαν σε σύντομο διάστημα να καταφέρω να εκδώσω το πρώτο μου φωτογραφικό λεύκωμα “little miracles” (Δεκέμβριος 2022, εκδόσεις iFocus) και να κάνω την πρώτη μου ατομική έκθεση “little miracles” (Μάιος 2023) στο χώρο της iFocus Photo Gallery, στην οποία πρωτοεκτέθηκε μεταξύ άλλων και η διακριθείσα δουλειά “suspended worlds”.

Ποια είναι τα κοινά στοιχεία που εντοπίζεις ανάμεσα στην διακεκριμένη φωτογραφική σου εργασία και στην ψυχοσύνθεση σου;
Όπως ήδη ανέφερα, με ενδιαφέρει να αναδείξω την ομορφιά και τη μαγεία του αθέατου. Αυτό ήταν που μου κίνησε αρχικά το ενδιαφέρον για να ασχοληθώ με το θέμα. Ήθελα να φέρω στο φως αυτούς τους κρυμμένους θησαυρούς, αυτά τα, κατά τη γνώμη, μικρά έργα τέχνης του κόσμου της φύσης, τα οποία συνήθως προσπερνάμε καθημερινά. Ωστόσο, μέσα από τη συγκεκριμένη φωτογραφική εργασία, συνειδητοποίησα ότι αυτά που μου τραβούσαν τη ματιά μέσα στους ιστούς, συνομιλούσαν με κάτι βαθύτερο μέσα μου. Σίγουρα σχετίζονται άρρηκτα με την ψυχοσύνθεση μου, την παιδεία μου, τις ανησυχίες μου, τα όνειρα μου και τους φόβους μου. Μέσα στους ιστούς, εγώ βλέπω αερικά που ακροβατούν, μαριονέτες, οντότητες που αιωρούνται και όλα αυτά δημιουργούν ένα μαγευτικό κόσμο, που αντηχεί τον εσωτερικό κόσμο μου, τον οποίο προφυλάσσω συνεχώς, ως πολύτιμο θησαυρό. Είναι ο μικρός δικός μου κόσμος, όπου μπορώ να είμαι ακριβώς όπως επιθυμώ. Θεωρώ ότι σε μια κοινωνία όπου όλοι νιώθουν συνεχώς την πίεση να εκτίθενται προς τα έξω σε ένα διασυνδεδεμένο κόσμο, οι άνθρωποι βιώνουν εν τέλει πολύ μοναχικές ζωές. Νιώθω ότι ολοένα, όπως προσπερνούμε τη φύση γύρω μας, έτσι τείνουμε να προσπερνούμε και τους ανθρώπους, δεν τους βλέπουμε πραγματικά και ουσιαστικά. Ενώ φαινομενικά έχουμε πρόσβαση σε όλα, ζούμε όλο και πιο απομονωμένες ζωές. Η ενασχόληση με τη φωτογραφία μου έδωσε μια διέξοδο σε αυτήν την κατάσταση και ένα δίαυλο για να μεταφέρω σε άλλους τις δικές μου ανησυχίες μέσα από τις εικόνες μου.

Με ποιο τρόπο αντιμετωπίζεις την κάθε φωτογραφική σου ενότητα; Προκύπτει στην πορεία ή υπάρχει οργανωμένο σχέδιο;
Τα θέματα με τα οποία ασχολούμαι είτε στη Φύση είτε αλλού προκύπτουν κυρίως μέσα από την καθημερινότητα μου, μια βόλτα στην πόλη ή στη φύση, ένα ταξίδι ή η έμπνευση μπορεί να έρθει με την επαφή με άλλες μορφές τέχνης (βιβλία, ταινίες, ζωγραφική, κλπ). Συνήθως όλα ξεκινούν από μια πρώτη εικόνα, την οποία προσπαθώ να διανθίσω με άλλες εικόνες. Αφού ανιχνεύσω την αρχική ιδέα, δουλεύω εντατικά για να δημιουργήσω μια συμπαγή ενότητα φωτογραφιών, με ένα κοινό συνδετικό κρίκο μεταξύ τους, είτε θεματικό είτε αισθητικό. Με ενδιαφέρει να δημιουργώ ολοκληρωμένες σειρές φωτογραφιών, μέσα από τις οποίες μπορώ να αναδείξω πολύπλευρα το κεντρικό θέμα. Επομένως είναι συνδυασμός τύχης, έμπνευσης και συστηματικότητας.

“Αναζητώ την ποίηση στην καθημερινότητα…” Κατα πόσο είναι εφικτό μέσα στο γκρίζο και άχαρο τοπίο της Αθήνας να “δεις” μία ποιητική εκδοχή του τοπίου;
Θεωρώ ότι η ανάγκη για την ποίηση είναι μέσα μας. Είναι όλα θέμα εστίασης. Αναζητώντας τις λεπτομέρειες, καταφέρνω να απομονώνω ό,τι με ενοχλεί από το δύσκολο τοπίο της Αθήνας. Με αυτόν τον τρόπο κινούμαι παντού, είτε στη φύση, είτε στην πόλη. Πιστεύω ότι αυτά τα μικρά ευρήματα ομορφιάς είναι αυτά που κάνουν την καθημερινότητα μου πιο ανάλαφρη και υποφερτή. Αυτές οι μικρές ανακαλύψεις μου προσφέρουν στιγμιαίες στιγμές χαράς κάθε μέρα και συγκροτούν τον μικρό καθημερινό μου κόσμο (“my little mundane world”), τον κόσμο της Εύας. Μέσα από τις φωτογραφίες μου έχω τη χαρά να τις προσφέρω ως οπτικά δώρα ανακούφισης και στους άλλους που δεν έχουν την ευκαιρία να τις διακρίνουν.

Τι εμπεριέχει μία ενδιαφέρουσα φωτογραφία κατα τη δική σου άποψη;
Πρώτα από όλα πρέπει να έχει μια αισθητική αρτιότητα και να μου δίνει τη δυνατότητα διακρίνω το φωτογράφο πίσω από την εικόνα. Είναι σημαντικό να αποπνέει μια αίσθηση ειλικρίνειας και αυθεντικότητας. Θέλω η εικόνα να με οδηγεί σε μια νέα οπτική θέασης. Η απλότητα είναι επίσης σημαντικό χαρακτηριστικό.

Επιρροές και μελέτη σπουδαίων φωτογράφων. Ποιοι και γιατί είναι οι αγαπημένοι σου; 
Νομίζω ότι οι βασικές μου αισθητικές επιρροές προέρχονται περισσότερο από τη ζωγραφική, κυρίως από τους ιμπρεσιονιστές και μετά. Αυτό διαφαίνεται και στην πιο ζωγραφική και αφαιρετική οπτική που εντάσσω σταδιακά στη φωτογραφία μου. Ωστόσο, θεωρώ ότι σημαντικές επιρροές φωτογράφων για μένα είναι η Imogen Cunningham και ο Robert Mapplethorpe, για τον τρόπο που φωτογράφισαν τα λουλούδια, ο Edward Weston για τον τρόπο που προσέγγισε το still life και ο Alfred Stieglitz για τη μελέτη του για τα σύννεφα.

Ευαισθησία και ευαλωτότητα. Τα δύο κυρίαρχα στοιχεία που διακρίνω στις φωτογραφικές σου ενότητες. Πόσο αληθινή και συνάμα πόσο πηγαία είναι η πρόθεση σου όταν δημιουργείς;
Πολλοί θεωρούν ότι είναι αδυναμία να δείχνεις αυτά τα χαρακτηριστικά. Από την πλευρά μου θεωρώ την ευαισθησία και την ευαλωτότητα, δύο από τα πιο δυνατά μου εφόδια στη ζωή και στη δουλειά μου φωτογραφικά. Δεν θα μπορούσα να λειτουργήσω χωρίς αυτά και με χαροποιεί ιδιαίτερα όταν οι άλλοι το διακρίνουν αυτό στις εικόνες μου, γιατί τα προσφέρω αβίαστα και με χαρά. Μέσα από αυτά μπορώ να μεταφέρω μια πιο ποιητική οπτική, την οποία νομίζω ότι πολλοί έχουν ανάγκη ως αντίβαρο στη δύσκολη καθημερινότητα.

Τι γνώμη έχεις για την κατασκευασμένη, εντυπωσιακή και επιτηδευμένη φωτογραφία;
Σε ένα κόσμο που έχεις πρόσβαση πλέον να δεις τα πάντα μέσα από το διαδίκτυο ή άλλα μέσα και φαίνεται ότι όλα έχουν ήδη ειπωθεί, κατανοώ την ανάγκη για τη δημιουργία μιας πιο εντυπωσιακής εικόνας που θα τραβήξει την προσοχή ή θα προβληματίσει. Ωστόσο, επειδή ο χρόνος που κάποιος αφιερώνει σε μια από τις δισεκατομμύρια εικόνες που παράγονται καθημερινά είναι ελάχιστος, θεωρώ ότι είναι σημαντικό αυτή η κατασκευή να είναι πηγαία και γνήσια, δηλαδή να σχετίζεται άμεσα με το δημιουργό και όχι να παράγεται απλώς γιατί αυτή είναι η τάση της εποχής. Προσωπικά, μέσα στη φύση μπορώ να αντλήσω όση έμπνευση θέλω. Είναι ένα ανεξάντλητο πεδίο, στο οποίο η φαντασία σου μπορεί να σε οδηγήσει σε πολύ προσωπικούς δημιουργικούς δρόμους. Θεωρώ ότι αν κάτι είναι αυθεντικό έχει τη δύναμη να συγκινήσει τους θεατές. Συχνά η απλότητα μεταφέρει το μήνυμα πιο ισχυρά.

Ποιο είναι το θέμα της φωτογραφικής δουλειάς πάνω στο οποίο εργάζεσαι αυτήν την περίοδο;
Εδώ και περίπου ένα χρόνο, δουλεύω εντατικά πάνω σε μια θεματική που σχετίζεται με το φυσικό στοιχείο του νερού, που είναι ένα γοητευτικό θέμα από μόνο του, αλλά χρειάζεται να προβληθεί η ανάγκη για τη διαφύλαξη αυτού του πολύτιμου στοιχείου για τον άνθρωπο και τον πλανήτη. Φωτογραφικά το προσεγγίζω με μια πιο ποιητική ή/και αφαιρετική αισθητική. Είναι ακόμα σε εξέλιξη, αλλά θεωρώ ότι θα μπορέσω να εκθέσω ένα μεγάλο μέρος του μέσα στο 2024, ώστε να μπορέσω να πάρω την ανατροφοδότηση που χρειάζομαι για να το εξελίξω ακόμα περισσότερο.