Φωτογραφια

Ελένη Μεσάδου: Φωτογραφίζουμε νοήματα

«Ο ψυχισμός και η ματιά του καλλιτέχνη φανερώνουν τη ματιά του για τη ζωή»

villycalliga.jpg
Villy Calliga
ΤΕΥΧΟΣ 885
7’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
Ελένη Μεσάδου: Φωτογραφίζουμε νοήματα
© Villy Calliga

Προτζέκτορας: Μια συζήτηση με την Ελένη Μεσάδου για τη φωτογραφία και το project της, «Σοφίτα».

Γεννήθηκε στον Χολαργό από πατέρα Έλληνα και μητέρα Νοτιοαφρικανή. Η μητέρα της τής μετέδωσε την αγάπη για την τέχνη. Παρ’ όλα αυτά η τέχνη της φωτογραφίας άργησε να κερδίσει το ενδιαφέρον της. Οι σπουδές της αφορούσαν το πατρόν και την κατασκευή ενδυμάτων, και για πολλά χρόνια δούλεψε στο συγκεκριμένο χώρο. Κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού λόγω κόβιντ, ένιωσε έντονα την ανάγκη του επαναπροσδιορισμού. Και ήταν τότε που στράφηκε στη φωτογραφική της κάμερα. Για την Ελένη Μεσάδου η αρχή της ενασχόλησής της με τη φωτογραφία ήταν η αρχή ενός νέου εαυτού.

Η φωτογραφική της προσέγγιση δεν στέκεται στο δίπτυχο τεχνική-αισθητική, είναι βαθιά ψυχαναλυτική και μια τέτοια προσέγγιση σε οδηγεί νομοτελειακά στο πορτρέτο. Αφού μαθήτευσε δίπλα στον φωτογράφο Θάνο Παπαδόπουλο, αφοσιώθηκε στο project «Σοφίτα» που θα αποτελέσει την εργασία της στα πλαίσια των μεταπτυχιακών σπουδών της στο πεδίο της Έρευνας και Μεθοδολογίας στη Φωτογραφία, με επιβλέποντα καθηγητή τον Κωστή Αντωνιάδη.

Τι είναι η «Σοφίτα», Ελένη;
Η «Σοφίτα» είναι ένας χώρος που μου παραχωρήθηκε από το Τρανζίστορ στου Ψυρρή για να φωτογραφίζω. Όμως είναι κάτι περισσότερο από κάποια τετραγωνικά μέτρα που λειτουργούν σαν στούντιο. Είναι ένας χώρος συμβολικός, ένας κόσμος παράλληλος με τον πραγματικό. «Σοφίτα» είναι και ο τίτλος του φωτογραφικού project που θα αποτελέσει το θέμα της εργασίας μου στα πλαίσια των μεταπτυχιακών μου σπουδών στη φωτογραφία.

Η φωτογράφος Ελένη Μεσάδου στη σοφίτα του «Τρανζίστορ» © Villy Calliga
Η φωτογράφος Ελένη Μεσάδου στη σοφίτα του «Τρανζίστορ» © Villy Calliga

Το πορτρέτο είναι απαιτητικό είδος φωτογραφίας, έχει να κάνει με την ανθρώπινη σχέση και αλληλεπίδραση. Γιατί το επέλεξες;
Με το που το ξεκίνησα ήξερα ότι ήταν ένας κόσμος δικός μου. Όταν σηκώνω τη μηχανή για να απαθανατίσω ένα πρόσωπο, νιώθω ένα είδος έκστασης. Μέσα από τη φωτογραφική διαδικασία φωτογράφος και φωτογραφιζόμενος εξερευνούν τον εαυτό τους, ανακαλύπτουν πλευρές του που δεν αναγνωρίζουν.

© Ελένη Μεσάδου
© Ελένη Μεσάδου

Υπήρξαν φορές που αισθάνθηκες ανασφάλεια κατά τη διάρκεια αυτής της εξερεύνησης;
Όχι όσον αφορά το αποτέλεσμα. Ακόμα κι ένα αποτυχημένο πορτραίτο είναι μια εξερεύνηση. Ομολογώ ότι όταν πρωτοξεκίνησα το project είχα ανησυχία. Όμως στην πορεία είδα ότι όλα έπαιρναν τη θέση τους σιγά σιγά.

© Ελένη Μεσάδου
© Ελένη Μεσάδου

Έχεις φωτογραφίσει πάνω από εκατό άτομα μέχρι σήμερα. Πώς επιλέγεις αυτούς που θα φωτογραφηθούν;
Συνήθως βλέπω φωτογραφίες τους στο διαδίκτυο και το πρόσωπό τους έχει κάτι που με τραβάει. Μετά έρχομαι σε επικοινωνία μαζί τους.

Σου έχουν αρνηθεί να φωτογραφηθούν;
Φυσικά. Το πορτρέτο είναι δύσκολο για τον φωτογραφιζόμενο. Άλλοι δεν έχουν εμπιστοσύνη σε μια φωτογράφο που δεν γνωρίζουν, άλλοι δεν είναι εξοικειωμένοι με τη φωτογραφική τους εικόνα, άλλοι νιώθουν αμηχανία απέναντι στο βλέμμα του άλλου – ασχέτως αν παρεμβάλλεται ο φωτογραφικός φακός.

Για κάποιους όμως η φωτογραφική διαδικασία είναι εθιστική.
Ισχύει. Υπάρχουν άνθρωποι που μετά από τις πρώτες επαφές με τον φακό αρχίζουν να τον αποζητούν. Συνήθως είναι αυτοί που δεν νιώθουν άβολα όταν έχουν τα βλέμματα επάνω τους.

Πώς διαχειρίζεσαι την αμηχανία των φωτογραφιζόμενων;
Είναι αμήχανοι στην αρχή, μετά ξεκινάει ένα «εσωτερικό» παιχνίδι. Εγώ τους δίνω κάποιες οδηγίες στο ξεκίνημα και δεν ξαναμιλάω. Μετά από κάποια κλικ, ο φακός γίνεται ο συμβολικός μου καθρέφτης και ο φωτογραφιζόμενος κάνει τη δική του «performance». Γι’ αυτό και δεν θέλω να τον κατευθύνω. Είναι το δικό του ταξίδι και θέλω να τον αφήσω να το κάνει ελεύθερος. Είναι το επίκεντρο, κατευθύνει ο ίδιος τη διαδικασία της φωτογράφισης. Δεν θέλω να εισβάλω στην πραγματικότητά του.

Ελένη Μεσάδου
© Villy Calliga

Η φωτογραφία είναι η αποτύπωση της πραγματικότητας ή ψευδαίσθηση;
Πατάει μεν στην πραγματικότητα αλλά δεν έχει καμία σχέση με αυτήν. Έχει σχέση με το φαντασιακό-συμβολικό. Ακόμα και η πραγματικότητα που έχει στήσει ο καθένας μας διαφέρει και νοηματοδοτεί με τον δικό της τρόπο τη ζωή και την τέχνη του. Φωτογραφίζουμε νοήματα. Η φωτογραφία είναι ο παράλληλος συμβολικός μας κόσμος. Προσωπικά τον έχω ανάγκη, δεν με καλύπτει μόνο η πραγματικότητα.

© Ελένη Μεσάδου
© Ελένη Μεσάδου

Έχεις ασχοληθεί και με την επιμέλεια εκθέσεων. Πρόσφατα μάλιστα επιμελήθηκες την έκθεση «La Petite Mort» στα πλαίσια του Back to Athens.
Η πρώτη έκθεση που επιμελήθηκα, με τη συμμετοχή πέντε καλλιτεχνών, είχε τίτλο «Κoto-ba-Local infection of the cosmopolitan». Αφορούσε μια διακλαδωτή έκθεση με σκοπό την ανάδειξη του εμπορικού τριγώνου στα πλαίσια του Athens City Festival και μας είχε παραχωρηθεί το Vasi Hotel. Αμέσως μετά μου δόθηκε η ευκαιρία από την Cheap Αrt και τον Γιώργο Γεωργακόπουλο να επιμεληθώ την παρουσίαση της έκθεσης «La Petite Mort» με τη συμμετοχή πέντε φωτογράφων σε ένα πρώην δωμάτιο υπηρεσίας στο Μέγαρο Ησαΐα, στα πλαίσια του Back to Athens. Mου αρέσουν οι εκθέσεις που παρουσιάζονται σε έναν χώρο παράλληλα. Αγαπώ την πολυφωνία της εικόνας.

«La Petite Mort», Back to Athens 2023
«La Petite Mort», Back to Athens 2023

Φωτογραφία ή επιμέλεια;
Φωτογραφία! Μέσω της φωτογραφίας, της τέχνης γενικά, μπορείς να εκφράσεις, να επικοινωνήσεις επιθυμίες, άγχη, προβληματισμούς που επιφυλλάσεσαι να επικοινωνήσεις με τον λόγο. Γιατί ο λόγος πολλές φορές παρανοείται.

«Κoto- ba - Local infection of the cosmopolitan», Vasi Hotel
«Κoto- ba - Local infection of the cosmopolitan», Vasi Hotel

Η τέχνη δεν παρανοείται;
Παρανοείται όταν δεν υπάρχει προηγούμενη ή ουσιαστική επαφή με αυτή. Πέρα από αυτό, η τέχνη αγγίζει διαφορετικά τον καθένα και αυτός ερμηνεύει με τον δικό του τρόπο ένα έργο. 

Τα επεξηγηματικά κείμενα που συνοδεύουν τις εκθέσεις, δεν κατευθύνουν το κοινό στην ερμηνεία της εικόνας;
Ιδανικό θα ήταν να μην υπήρχαν κείμενα στις εκθέσεις φωτογραφίας. Να μην υπήρχε το εννοιολογικό κομμάτι που «δουλεύει» τόσο έντονα στην Ελλάδα. Έχουμε να κάνουμε με εικόνα, πέρα από το φιλοσοφικό κομμάτι μιλάει από μόνη της. Από την άλλη, σε ένα φωτογραφικό project οφείλεις να εξηγήσεις με ένα κείμενο τις σκέψεις που ήθελες να επικοινωνήσεις και οδήγησαν στη δημιουργία του.

Έχεις κάτι στο μυαλό σου που θα ήθελες να κάνεις στο μέλλον;
Ένα μελλοντικό project είναι η εξερεύνηση εαυτού μέσα από αυτοπορτρέτα. Είχα κάνει ήδη κάποια την περίοδο του εγκλεισμού. Μου δημιουργεί ένα συναίσθημα που δεν μπορώ να το προσδιορίσω με λέξεις. Και πορτρέτα δρόμου θα ήθελα να κάνω, αλλά πολύ αργότερα.

Ελένη Μεσάδου, Αυτοπορτραίτο
Ελένη Μεσάδου, Αυτοπορτραίτο

Ετοιμάζεις κάτι αυτή την περίοδο, εκτός της «Σοφίτας»;
Θα συμμετάσχω σε μια έκθεση στη Γερμανία με άλλους δεκαεπτά καλλιτέχνες. Ξεκινάμε στις 30 Σεπτεμβρίου. Επίσης θα επιμεληθώ, μετά από πρόταση της Cheap Art, μία έκθεση που θα παρουσιαστεί σε ένα εμβληματικό κτίριο, χτισμένο τη δεκαετία του ’20, δίπλα στο Αρχαιολογικό Μουσείο.

Η «Σοφίτα» θα παρουσιαστεί στο κοινό;
Σίγουρα θα παρουσιαστεί, αλλά ακόμα δεν έχω σκεφτεί τα πλαίσια μέσα στα οποία θα γίνει αυτό.

Ελένη Μεσάδου
© Villy Calliga

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.