Αντώνης Φαρμακόπουλος: Ο αστροφωτογράφος που δαμάζει τον ουρανό

Χρωματιστοί κομήτες, συμπλέγματα μοριακών νεφών, καθηλωτικά ουράνια σώματα, εντυπωσιακές εκλείψεις είναι μόνο μερικά από τα στιγμιότυπα που έχει αποτυπώσει με τον φακό του ο Αστροφωτογράφος Αντώνης Φαρμακόπουλος. Λάτρης της αστρονομίας από μικρός, με μια φυσική έλξη για τα μυστήρια του ουρανού, ο Αντώνης Φαρμακόπουλος αγαπούσε τη γνώση γύρω από τους πλανήτες, τα νεφελώματα και τα αστρικά σμήνη. Πριν 20 χρόνια απέκτησε το πρώτο του τηλεσκόπιο, με το οποίο μόνος ξεκίνησε να παρατηρεί και να φωτογραφίζει τον νυχτερινό ουρανό. Σε σύντομο χρονικό διάστημα ένιωσε την ανάγκη να έρθει σε επαφή και με άλλους ερασιτέχνες αστρονόμους για να ανταλλάξει γνώσεις και εμπειρίες ενώ σήμερα είναι μεταξύ άλλων Πρόεδρος της Αστρονομικής Ένωσης Σπάρτης, σύλλογος ερασιτεχνικής αστρονομίας με έδρα την Σπάρτη, και ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Ομάδας Αστροφωτογραφίας Α.V.A.T. (Astro-Vox Astrophotography Team). Έχει ταξίδεψε σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης ως κυνηγός εκλείψεων, από τη Ρωσία και την Κίνα, μέχρι την Αυστραλία, την Ινδονησία και τις ΗΠΑ, έχει καταφέρει να διακριθεί σε διαγωνισμούς Αστροφωτογραφίας ενώ αυτή την περίοδο βρίσκεται στην προετοιμασία για την παρατήρηση της επόμενης ολικής έκλειψης στο Exmouth της δυτικής Αυστραλίας. Ο Αντώνης Φαρμακόπουλος μιλά στην ATHENS VOICE για τα αστρονομικά γεγονότα που έχουν φωτογραφικό ενδιαφέρον αλλά και για την ενασχόλησή του με την ερασιτεχνική αστρονομία και την αστροφωτογραφία.

Τι μπορεί να φωτογραφήσει ένας αστροφωτογράφος; Ποια φαινόμενα και ουράνια σώματα μπορεί να καταγράψει ένας καλλιτέχνης που ασχολείται με το συγκεκριμένο αντικείμενο;
Κατ’ αρχάς ένας αστροφωτογράφος συνήθως είναι και ερασιτέχνης αστρονόμος. Στην ερασιτεχνική αστρονομία οι δύο βασικές ενασχολήσεις είναι η παρατήρηση και φωτογράφιση των ουράνιων αντικειμένων και αστρονομικών φαινομένων.
Τα θέματα στην αστροφωτογραφία ποικίλουν, από την αποτύπωση αντικειμένων από το ηλιακό μας σύστημα όπως τον Ήλιο, τη Σελήνη, πλανήτες και κομήτες, αλλά κυρίως έξω από αυτό όπως νεφελώματα, αστρικά Σμήνη, γαλαξίες κ.ά. Τα αντικείμενα αυτά βρίσκονται σε τεράστιες για τα καθημερινά μας δεδομένα αποστάσεις, που κυμαίνονται από μερικά εκατομμύρια χιλιόμετρα για το ηλιακό μας σύστημα έως και δισεκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη για τα αντικείμενα βαθέως ουρανού.
Μεγάλο φωτογραφικό ενδιαφέρον έχουν και διάφορα αστρονομικά γεγονότα όπως εκλείψεις ηλίου, σελήνης, το βόρειο και νότιο σέλας, διαβάσεις πλανητών από τον Ήλιο, αποκρύψεις αστέρων από αστεροειδής και εμφανίσεις κομητών κ.ά.

Σε ποια μέρη του πλανήτη έχετε βρεθεί προκειμένου να φωτογραφίσετε εκλείψεις ηλίου; Τι το ξεχωριστό έχει το συγκεκριμένο φαινόμενο για εσάς;
Οι ολικές ηλιακές εκλείψεις είναι το σημαντικότερο αστρονομικό φυσικό φαινόμενο που έχει την δυνατότητα να παρακολουθήσει στην ζωή του ένας ερασιτέχνης αστρονόμος. Δυστυχώς, το φαινόμενο των ολικών ηλιακών εκλείψεων γίνεται μία ή δύο φορές τον χρόνο αλλά σε διαφορετικά μέρη. Για να τις δεις θα πρέπει να είσαι διατεθειμένος να ταξιδέψεις από το ένα άκρο του κόσμου στο άλλο. Στα χρόνια που ασχολούμαι με την Αστρονομία έχω παρακολουθήσει επτά ολικές εκλείψεις ηλίου, στο Novosibirsk της Σιβηρίας στη Ρωσία, στην Shanghai στην Κίνα,  στο Cairns της Αυστραλίας, στις νήσους Φερόε, στο Ternate της Ινδονησίας, στο Wyoming των ΗΠΑ, στην La Serena στην Χιλή, και τώρα είμαστε στην προετοιμασία για την παρατήρηση της επόμενης ολικής έκλειψης στο Exmouth της δυτικής Αυστραλίας.    

Τι είναι αυτό που σας προσέλκυσε αρχικά στην ενασχόληση με την αστρονομία αλλά και την αστροφωτογραφία;
Το ενδιαφέρον μου για το σύμπαν ξεκινάει από την παιδική ηλικία. Πάντα φρόντιζα να διαβάζω βιβλία, να παρακολουθώ ντοκιμαντέρ σχετικά με το σύμπαν που μας περιβάλει και πριν 20 χρόνια περίπου απόκτησα το πρώτο μου τηλεσκόπιο. Αμέσως μετά θέλησα να μεταφέρω τον ενθουσιασμό μου στους γύρω μου από αυτά που παρατηρούσα και απόκτησα την 1η μου DSLR φωτογραφική και την σύνδεσα με το τηλεσκόπιο. Από τότε αφιερώνω μεγάλο μέρος του ελευθέρου χρόνου μου φωτογραφίζοντας τα ουράνια αντικείμενα και φαινόμενα.  

Το κοινό πώς ανταποκρίνεται σε αυτές τις εικόνες; Ενθουσιάζεται; Θέλει να μάθει λεπτομέρειες για τα φαινόμενα που βρίσκονται πίσω από τις φωτογραφίες;
Το κοινό ενθουσιάζεται με τις αστροφωτογραφίες παρόλο που οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν τι ακριβώς είναι αυτό που βλέπουν. Όσο γνωρίζουν περισσότερα και για τα αντικείμενα αλλά και για τον βαθμό δυσκολίας που έχει η αστροφωτογραφία τόσο πιο μεγάλο ενδιαφέρον δείχνουν. Πολλές φωτογραφίες μου έχουν διακριθεί και έχουν δημοσιευτεί σε αστρονομικά περιοδικά και ιστοσελίδες κυρίως στο εξωτερικό και έχουν διακριθεί σε διαγωνισμούς αστροφωτογραφίας. Η Ελλάδα έχει ακόμα αρκετές σκοτεινές περιοχές και μεγάλα διαστήματα ανέφελων ημερών, που είναι οι βασικές προϋποθέσεις  για να ασχοληθείς με την αστροφωτογραφία. 

Τι είδους γνώσεις και ικανότητες  χρειάζεται κατά τη γνώμη σας κανείς για να ασχοληθεί με την αστροφωτογραφία;
Κατ’ αρχάς θα πρέπει να έχει μεγάλη υπομονή και επιμονή, μιας και η αστροφωτογραφία είναι από τους δυσκολότερους τύπους φωτογραφίας. Η αστροφωτογράφιση κυρίως βαθέως ουρανού απαιτεί βασικές αστρονομικές γνώσεις και εξειδικευμένο εξοπλισμό όπως τηλεσκόπια, ισημερινές στηρίξεις που αντισταθμίζουν την κίνηση της Γης, ψυχόμενες αστρονομικές κάμερες, χρήση υπολογιστή και πάρα πολλά άλλα απαραίτητα εξαρτήματα. Βασικές γνώσεις φωτογραφίας είναι απαραίτητες κυρίως για την φωτογράφιση εκλείψεων, Σελήνης και αστροφωτογραφία τοπίου.
Η συμβουλή μου σε όποιον ενδιαφέρεται να ασχοληθεί είναι να έρθει πρώτα σε επαφή με άλλους αστροφωτογράφους και να παραβρεθεί μαζί τους σε κάποιες από τις φωτογραφικές του εξορμήσεις ώστε να δει την διαδικασία από κοντά και να του λυθούν οι όποιες απορίες για την διαδικασία και τον απαραίτητο εξοπλισμό. Ευτυχώς σήμερα υπάρχουν σχεδόν σε όλη την Ελλάδα ερασιτεχνικοί αστρονομικοί σύλλογοι που μπορείς εύκολα να τους βρεις στο διαδίκτυο και να τους συμβουλευτείς ώστε να κάνεις πιο εύκολα τα πρώτα βήματα στον χώρο της Αστρονομίας και της αστροφωτογραφίας.

Εκτός από τις εκλείψεις, ποια άλλα ουράνια φαινόμενα και σώματα αποτελούν για εσάς πολύ ενδιαφέρον θέμα φωτογράφισης;
Πέρα από την φωτογράφιση ηλιακών εκλείψεων ασχολούμαι με την φωτογραφία βαθέως ουρανού για φωτογράφιση νεφελωμάτων, αστρικών σμηνών και γαλαξιών αλλά και με την αστροφωτογραφία τοπίου που περιλαμβάνει επίγεια θέματα σε συνδυασμό με τον γαλαξία μας, τη Σελήνη, βροχές μετεώρων και κομήτες.