Costas Picadas: Ο Έλληνας καλλιτέχνης που φωτογράφισε τον Τραμπ

Ένας ποιητής της φύσης, ο Costas Picadas, γιος γιατρού, μεγάλωσε στην Ελλάδα, αλλά σπούδασε Τέχνη στο Παρίσι για να καταλήξει στη Νέα Υόρκη, όπου ζει και εργάζεται από το 1994 κάνοντας μια  σημαντική καριέρα. Ξεκινώντας από το φωτορεπορτάζ και δημοσιεύοντας εικαστικές φωτογραφίες του σε πολλά ελληνικά και ξένα περιοδικά ο Κώστας Πηγαδάς οδηγήθηκε σταδιακά μέσω της φωτογραφίας και του video-art να εξερευνήσει τη σχέση Επιστήμης και Τέχνης. Στα έργα του εμπνέεται από τον εξωτερικό κόσμο, τη φύση, τα δάση και από την επιστήμη, μέσω της μικροσκοπικής απεικόνισης των κυττάρων.

Ο Costas Picadas δημιουργεί μεγάλης κλίμακας εντυπωσιακές εικόνες και βίντεο από δικές του προσωπικές συνθέσεις εικαστικά επεξεργασμένες. Στην τελευταία του δουλειά επιχειρεί να δείξει με λυρικό τρόπο τον άμεσο συσχετισμό των δασών με τις κυτταρικές μορφές. Τα βίντεο του, που συχνά συνοδεύονται από μουσική, παρουσιάζουν μια ουτοπία που υπονομεύεται όλο και περισσότερο από την καταστροφή των δασών μας. Ο θεατής έχει την αίσθηση παρακολουθώντας τα, ότι έρχεται σε επαφή τόσο με τη μαγεία ενός δάσους όσο και με την ίδια την οργανική ύπαρξή του. Ακολουθώντας την τεχνική αναπνοής του δρoς Weil 4-7-8 που βασίζεται στην αρχαία  παράδοση της yoga, η τελευταία συλλογή των «Breathing Images», με τίτλο «Bιοφιλία» (Biomes) αποτελείται από εικόνες με έντονα χρωματισμένα κύτταρα γεμάτα με φθορίζουσες πρωτεΐνες που «χορεύουν» πάνω σε φόντο φυσικών δομών κάτω από τη μελωδία μάντρα. Οι εικόνες αυτές είναι επεξεργασμένες από τον καλλιτέχνη με τέτοιον τρόπο ώστε να υποδηλώνουν την επέκταση και συστολή και δεν στοχεύουν μόνο στην οπτική ευχαρίστηση, όπως μας είπε, αλλά και στο να διαφωτίσουν και να θεραπεύσουν. Το 2019 η έκθεση «Mitosis» του Costas Picadas στο Lytehouse Studios συγκέντρωσε την προσοχή των ανοσολόγων ενώ προσκλήθηκε στο θεραπευτήριο ανοσολογίας Mount Sinai, με το οποίο τον έφερε σε επαφή η επιμελήτρια Cecilia Dupire. Επίσης συνεργάστηκε με το Roadmaps Festival, που ασχολείται με το μέλλον της πολιτικής για την κλιματική αλλαγή. Μιλήσαμε μαζί του για την καλλιτεχνική του πορεία, την ιδέα πίσω από την τελευταία του δουλειά «Βιοφιλία» αλλά και τον Ντόναλντ Τραμπ που έχει φωτογραφίσει πολλές φορές.

Πότε και γιατί ξεκινήσατε να φωτογραφίζετε;
Αφού τελείωσα το γυμνάσιο στην Ελλάδα, πήγα στο Παρίσι να σπουδάσω Ιστορία της Τέχνης. Εκείνη την εποχή δεν ήμουν ακόμα 19 χρονών, κατάφερα να δημοσιεύσω το πρώτο μου φωτορεπορτάζ στο περιοδικό Ταχυδρόμος. Μετά από αυτό ξεκίνησα, παράλληλα με τις σπουδές, μια πορεία σαν καλλιτέχνης κάνοντας φωτορεπορτάζ για διάφορα ελληνικά και γαλλικά περιοδικά και σταδιακά για περιοδικά σε όλο τον κόσμο. Μόλις τελείωσα τις σπουδές μου, άρχισα να επικεντρώνομαι όλο και περισσότερο σε εκθέσεις τέχνης στο Παρίσι και σε όλο τον κόσμο.

Ποιοι καλλιτέχνες σας έχουν επηρεάσει;
Θα έλεγα ότι η λίστα των καλλιτεχνών που μου αρέσει και θαυμάζω είναι σχεδόν ατελείωτη. Μου αρέσουν πολλές εκφράσεις της ιστορίας της τέχνης, ιδιαίτερα η κυκλαδική τέχνη για τον μινιμαλισμό της και φυσικά μερικοί από τους μεγάλους όπως ο Μιχαήλ Άγγελος που είναι εξαιρετικά εμπνευσμένος, όχι μόνο ως καλλιτέχνης αλλά και ως προσωπικότητα της εποχής του. Συγχρόνως, σέβομαι μινιμαλιστές καλλιτέχνες όπως ο Richard Serra και εκείνους που έχουν την αυτοπεποίθηση να αγκαλιάσουν πρωτότυπα  μέσα όπως ο James Turell.

Θεωρείτε τη φωτογραφία τέχνη;
Στην τέχνη η φωτογραφία είναι ένα σχετικά νέο μέσο, αλλά τόσο θεμελιώδες όσο η γλυπτική ή η ζωγραφική. Δεν υπάρχουν όρια στον τρόπο που μπορεί κανείς να εκφραστεί με ένα μέσο. Νομίζω ότι το τοπίο εξελίσσεται γρήγορα και θα τα ενσωματώσει όλα. Σήμερα, μια δράση, μια παράσταση, χρησιμοποιώντας απλώς φως, η επικοινωνία ενός μηνύματος μέσω του Διαδικτύου μπορεί να είναι εξίσου, όπως και η φωτογραφία, μέσο έκφρασης για έναν καλλιτέχνη.

Πόσο σας επηρεάζουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως για παράδειγμα το Instagram;
Τα κοινωνικά μέσα σήμερα είναι εξαιρετικά εργαλεία επικοινωνίας και έκφρασης. Δεν νομίζω ότι έχουν αναπτυχθεί αρκετά ώστε να αποτελούν καλλιτεχνική έκφραση, αλλά είναι ιδανικά για επικοινωνία. Είναι πολύτιμο και σημαντικό να διαβάζω το πώς εκφράζονται οι άνθρωποι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά επηρεάζομαι περισσότερο με την παρουσία μιας ζωγραφικής του Raphael παρά από μια ανάρτηση κάποιου στο Instagram. Δεν είναι πολύ μεγάλη έμπνευση για τη δουλειά μου, τουλάχιστον όχι ακόμα.

Τι θέλετε να «βλέπουν» οι θεατές στα έργα σας;
Η δουλειά μου έχει ως στόχο να προκαλέσει ένα είδος σωματικής και ψυχολογικής θεραπείας μέσω της δράσης της «Βιοφιλίας» και της ελεγχόμενης αναπνοής. Έχει αποδειχθεί ότι οι «βιοφιλικές εικόνες» μειώνουν το άγχος του ασθενούς σε κλινικές συνθήκες, ακόμη μπορεί να μειώσουν και τη διάρκεια παραμονής του ασθενούς σε κλινική. Αυτό συνδυάζεται με ελεγχόμενη αναπνοή που έχει, εκτός από την ανακούφιση από το άγχος το πρόσθετο αποτέλεσμα της υποστήριξης της ανοσολογικής λειτουργίας.

Είναι πιο εύκολο ή πιο δύσκολο να κάνεις «καριέρα» στην Νέα Υόρκη απ' ό,τι στην Ελλάδα;
Οι ΗΠΑ είναι προφανώς ένας απεριόριστος χώρος ευκαιριών, αλλά ταυτόχρονα ο ανταγωνισμός είναι έντονος και καθιστά πιο δύσκολο να ξεπεράσει κανείς τα εμπόδια και να φτάσει στην επιτυχία. Όπως λέει το παλιό τραγούδι «Αν μπορείτε να το κάνετε εκεί, μπορείτε να το κάνετε οπουδήποτε». Η επιτυχία είναι ευκολότερο να επιτευχθεί στην Ελλάδα, αλλά θα είναι σε τοπικό επίπεδο, σε αντίθεση με τη Νέα Υόρκη, όπου εάν πετύχεις, η επιτυχία σου θα «ακτινοβολήσει» σε όλο τον κόσμο.

Μιλήστε μας για το «Βιοφιλία»;
Μια μοναδική πτυχή του νέου μου έργου είναι ότι στοχεύει να είναι κάτι περισσότερο από οπτικά ευχάριστη. Διαποτίζεται από μια αίσθηση σκοπού και προσπαθεί να επεκτείνει την ευαισθητοποίηση του θεατή ώστε να φροντίζει τη γη σαν κάποιο αγαπημένο του πρόσωπο. Η σειρά «Βιοφιλίας» παρουσιάζει διαστολή και συστολή, σε επικαλύψεις δασικών υποβάθρων πάνω σε ανθρώπινες κυτταρικές δομές, που μιμούνται ανθρώπινα αναπνευστικά σχήματα. Με αυτόν τον τρόπο το έργο επικεντρώνεται στην κοινή ζωή μεταξύ αυτών των δύο θεμάτων, αναδεικνύοντας το πόσο ανθρώπινα είναι όλα, από το μικρότερα κύτταρα μέχρι τα ψηλότερα δέντρα.

Πού θα παρουσιάσετε τη νέα σας δουλειά; Θα τη δούμε και στην Ελλάδα;
Προγραμματίζω εκθέσεις στην Ελλάδα, εκτός από αυτές στο Mount Sinai, όπου μπορώ να χρησιμοποιήσω τις προβολές μου για να δημιουργήσω αίθουσες που «μεταφέρουν» μια αίσθηση θεραπείας. Νομίζω, λόγω της πανδημίας, ο κόσμος της τέχνης αλλάζει πολύ γρήγορα και ριζικά. Οι εκθέσεις και οι αγορές τέχνης θα προσαρμοστούν με έναν εντελώς νέο τρόπο που μπορεί να μην απαιτεί τη φυσική παρουσία των θεατών. Συμμετείχα σε ορισμένες ψηφιακές εκθέσεις, όπως το φεστιβάλ Roadmaps, οι οποίες διαμορφώνουν αυτήν την μεταβαλλόμενη δυναμική. Προετοιμάζω μια άλλη ψηφιακή έκθεση και εργάζομαι επίσης και για μια έκθεση σε μουσείο στην Ελλάδα μαζί με την επιμελήτρια Κατερίνα Κοσκινά, για την οποία μπορώ να πω περισσότερα όταν παγιωθούν οι λεπτομέρειες.

Τι σας λείπει από την Ελλάδα;
Η Ελλάδα είναι και θα είναι πάντα μια μεγάλη έμπνευση για μένα. Είναι ένα μοναδικό μέρος που με γεμίζει συναισθήματα και έμπνευση. Η φύση και οι θάλασσές της έχουν χαρακτήρα και η ζεστασιά και η φιλοξενία των ανθρώπων της είναι κάτι που δεν θα σταματήσω ποτέ να λαχταρά. Νιώθω πολύ ευλογημένος που γεννήθηκα σε αυτό το μοναδικό μέρος.

Πώς βιώσατε την περίοδο της διακυβέρνησης Τραμπ;
Είχα την ευκαιρία να συναντήσω τον Ντόναλντ Τραμπ πριν γίνει πρόεδρος. Ήταν στενός συνεργάτης του Έλληνα αρχιτέκτονα Κώστα Κονδύλη που σχεδίασε πολλούς από τους ουρανοξύστες του. Φωτογράφισα πολλά από τα κτίρια που σχεδίασε ο Κονδύλης και τελικά συνάντησα τον Τραμπ καθώς τον φωτογράφιζα για διάφορα εξώφυλλα περιοδικών. Ποτέ δεν ταυτίστηκα με την αισθητική του, την προσωπικότητά του ούτε με τον τρόπο που πρόβαλε τον εαυτό του ως το «χρυσό ιδανικό» του Αμερικάνικου ονείρου. Αυτό που πιστεύω ότι τον έκανε να κερδίσει τις προηγούμενες εκλογές και να γίνει πρόεδρος ήταν η τηλεοπτική του φήμη, όχι η πολιτική του ικανότητα, και το απέδειξε κατά τη διάρκεια της προεδρίας του με τις αποτυχίες των πολιτικών που προωθούσε και την αναστάτωση που έφερε στον αμερικανικό λαό στην πορεία. Τα σκάνδαλα και ο διχαστικός λόγος είναι και τα δύο αποτελεσματικά τέχνασμα για να συγκεντρώνει εντυπωσιακές τηλεοπτικές βαθμολογίες, κάτι που έχει εκπαιδευτεί να κάνει, αλλά ως επικοινωνιακή στρατηγική του υψηλότερου εκλεγμένου αξιωματούχου στη χώρα, είναι καταστροφικό - μια τέτοια στρατηγική είναι καλή μόνο για δημιουργεί διχασμό και αστάθεια μεταξύ των πολιτών. Ένας εγωκεντρικός χαρακτήρας όπως ο αυτός, λειτουργεί αδιαφορώντας για την αποτυχία και αλαζονικά απέναντι στην αλήθεια, κάτι πολύ επικίνδυνο για τη δημοκρατία, όπως είδαμε και κατά τη διάρκεια αυτής της εκλογικής περιόδου.

Θαυμάζω τους ανιδιοτελείς ηγέτες, όπως ο Γκάντι, των οποίων οι στόχοι αφορούν στο συμφέρον του λαού, αντί να διαιωνίζουν ατελείωτες σειρές «νικών». Ο στόχος της πολιτικής δεν πρέπει να είναι να δημιουργεί μια ομάδα πλούσιων εκλεκτόρων από τις  ανώτερες τάξεις, όταν το 90% του κόσμου λιμοκτονεί. Ο κύριος ισχυρισμός του Trump για την επιτυχία κατά τη διάρκεια της θητείας του ήταν η απόδοση του χρηματιστηρίου, μια μέτρηση που δεν έχει καμία σχέση με την οικονομική πραγματικότητα των περισσότερων Αμερικανών. Οι Νεοϋορκέζοι το έζησαν αυτό ως εφιάλτη, ο οποίος ελπίζουμε να τελειώσει για πάντα.