Είναι λιγομίλητοι άνθρωποι οι φωτογράφοι;

Ο Τάκης Παπαγιαννίδης, διακεκριμένος σκηνοθέτης κινηματογραφικών ταινιών και ντοκιμαντέρ (Η ηλικία της θάλασσας, Γενέθλια πόλη, Λεηλατώντας μια ματωμένη χώρα) σκηνοθετεί μία νέα σειρά που ξεκίνησε στις αρχές του Ιουνίου, αφιερωμένη σε σπουδαίους Έλληνες φωτογράφους, που διέπρεψαν εντός και εκτός ελληνικών συνόρων, απαθανατίζοντας με τον φακό τους ιστορικά γεγονότα και στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής και της φύσης. Τη σειρά ντύνει με πρωτότυπη μουσική ο διεθνούς φήμης συνθέτης Δημήτρης Παπαδημητρίου.

Τίτλος «Οι κυνηγοί της αιωνιότητας». Πρόκειται για 6 επεισόδια που φωτίζουν την προσωπικότητα, τον ιδιωτικό χώρο και το ευρύτερο περιβάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε και αναπτύχθηκε το πλούσιο έργο αυτών των 6, διεθνώς αναγνωρισμένων Ελλήνων φωτογράφων: του Τάκη Τλούπα, του πολυβραβευμένου Γιάννη Κόντου, της ταλαντούχας οικογένειας Ζημέρη, του διακεκριμένου διδύμου Λεωνίδα Δημακόπουλου-Ορέστη Παναγιώτου, του μινιμαλιστή Γιώργου Διγαλάκη και της «ιέρειας» της αρχιτεκτονικής φωτογραφίας και τοπίου, Εριέτας Αττάλη.

Ο Τάκης Παπαγιαννίδης μιλά για τη νέα σειρά ντοκιμαντέρ «Οι κυνηγοί της αιωνιότητας»

Πώς ξεκίνησε η ιστορία με τη σειρά αυτή των ντοκιμαντέρ; Ποιo ήταν το σκεπτικό σας;
Η σειρά ντοκιμαντέρ «Κυνηγοί της αιωνιότητας» προσεγγίζει και αναδεικνύει την προσωπικότητα, τον ιδιωτικό χώρο και το ευρύτερο περιβάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε και αναπτύχθηκε το πλούσιο έργο σημαντικών φωτογράφων. Κατέχοντας τα μυστικά της τέχνης τους, απαθανατίσανε χαρακτηριστικές απόψεις της νεότερης Ελλάδας και της παγκόσμιας κοινότητας, εικόνες από πολεμικές ζώνες, την ειρηνική καθημερινή ζωή, το φυσικό κάλλος και την αστική έξέλιξη, τα ήθη και τα έθιμα περιοχών, δραστηριότητες που πλέον έχουν αλλοιωθεί ή εξαφανιστεί. Αποτύπωσαν και αποθησαύρισαν στοιχεία της σύγχρονης ζωής που θα αποτελέσουν την παράδοση των επόμενων γενιών. Είναι οι κυνηγοί της αιωνιότητας.

Θα μπορούσατε να μας παρουσιάσετε τα πρόσωπα της σειράς με μία φράση για τον καθένα;
Τάκης Τλούπας, ευαίσθητος καλλιτέχνης, φυσιολάτρης, αρχαιολόγος, διασώστης της αγροτικής ζωής του Θεσσαλικού κάμπου τον 20ό αιώνα. Γιάννης Κόντος, παγκόσμιος πρωταθλητής κωπηλασίας και πολυβραβευμένος ριψοκίνδυνος πολεμικός φωτορεπόρτερ στα τέσσερα σημεία του πλανήτη. Κωνσταντίνος Ζημέρης και τα παιδιά του Ιπποκράτης και Θάλεια με το φωτογραφικό τους έργο διασώσανε την κοινωνική, εμπορική και βιομηχανική πορεία της πόλης του Βόλου σε ολόκληρο τον 20ό αιώνα. Ο Λεωνίδας Δημακόπουλος με τον Ορέστη Παναγιώτου συνομίλησαν με την ιστορία αποτυπώνοντας τα κτίρια στους τόπους εξορίας δημιουργώντας πεδίο προβληματισμού για τα δύσκολα χρόνια της νεώτερης Ελλάδας. Γιώργος Διγαλάκης, ο γιατρός- φωτογράφος που απελευθέρωσε τη φαντασία του δημιουργώντας ονειρικά τοπία μέσα στο φυσικό περιβάλλον ικανά να διεισδύσουν και να εγκατασταθούν στο υποσυνείδητο του θεατή. Η Εριέττα Αττάλη παγκοσμίου φήμης φωτογράφος αρχιτεκτονικού τοπίου διέτρεξε την υφήλιο από την Ιαπωνία, την Αυστραλία, μέχρι τις ΗΠΑ, την Χιλή, το Μεξικό, την Γαλλία, την Σκανδιναβία, συνεργαζόμενη με τους σπουδαιότερους αρχιτέκτονες, αποκτώντας μέσω της φωτογραφίας την πατρίδα που δεν είχε ποτέ.

Φἐρατε στο φως ιστορίες πίσω από τις φωτογραφίες ή επικεντρωθήκατε κυρίως στα πρόσωπα και το συνολικό τους έργο;
Ο τρόπος προσέγγισης κάθε θέματος είναι πολύπλευρος. Εξετάζει το είδος και την αξία του έργου παράλληλα με την προσωπικότητα και το περιβάλλον του καλλιτέχνη αλλά και τις κοινωνικές συνθήκες που επηρέασαν την κατεύθυνσή του. Το πορτρέτο μιας αγρότισσας της δεκαετία 1940 ή ’50, οι αγροτικές συνθήκες εργασίας, οι διαφορετικές πλευρές της καθημερινής ζωής, μας οδηγούν στην καταγραφή της μικροϊστορίας των περιοχών αυτών. Οι φρικαλεότητες των εμπόλεμων περιοχών που αποτυπώνει ο φωτογραφικός φακός μας αναγκάζουν να διερευνήσουμε, με την βοήθεια ειδικών επιστημόνων, τις αιτίες που τις γεννούν κ.ο.κ.

Τι είναι πιο συναρπαστικό στη φωτογραφία; Τα ιστορικά γεγονότα ή η καθημερινότητα;
Η κληρονομιά. Ένα γεγονός σημαντικό ή ασήμαντο, ένα τοπίο, ένα πρόσωπο, μια οικογενειακή εκδήλωση, αποτελούν μια δωρεά στον χρόνο.

Πώς αντιμετωπίσατε, σαν σκηνοθέτης, το ότι θα έπρεπε να «μιλήσετε» για μία, καταρχάς, ακίνητη εικόνα – μία φωτογραφία;
Νομίζω πως απάντησα. Κάθε εικόνα που παγιώνει μια κατάσταση ή μια συνθήκη που δεν μπορεί να αναπαραχθεί στον παρόντα χρόνο σου δημιουργεί μεγάλα περιθώρια έρευνας, για τον άνθρωπο, την εποχή του κλπ.

Υπήρξε κάποια δυσκολία που αντιμετωπίσατε στη σειρά;
Κάθε εργασία παρουσιάζει μεγαλύτερες ή μικρότερες δυσκολίες τις οποίες αντιμετωπίζουμε με τη βοήθεια και τη συμβολή όλων των εμπλεκόμενων μερών. Είχα την τύχη να συνεργαστώ με καταξιωμένους καλλιτέχνες τον Διονύση Πετρουτσόπουλο στη φωτογραφία, τον Δημήτρη Παπαδημητρίου στη μουσική, τον Κώστα Στοφόρο στην έρευνα, εξαιρετικούς τεχνικούς στα γυρίσματα και στο μοντάζ. Επίσης, πρέπει να αναφέρω την άψογη συνεργασία με την ομάδα του Cosmote History HD, που μας συμπαραστάθηκε σε όλα τα στάδια, ώστε να ολοκληρωθεί η σειρά με τον καλύτερο τρόπο.

Οι φωτογράφοι είναι λιγομίλητοι άνθρωποι;
Αναλόγως. Όταν δημιουργείς είσαι δοσμένος ολοκληρωτικά στο έργο. Οι κουβέντες, οι αναλύσεις έπονται. Συχνά δεν είναι δική σου δουλειά, αλλά των «ειδικών» και μη.

Τι είναι αυτό που κάνει έναν καλό φωτογράφο;
Το αποτέλεσμα. Ένας συνδυασμός έμπνευσης, καλλιέργειας, γνώσης και αξιοποίησης των τεχνικών μέσων.

Υπάρχει «αιωνιότητα» στις φωτογραφίες των social media;
Εξαρτάται. Αν υπονοείτε τους instangramers που κατά εκατοντάδες χιλιάδες αποτυπώνουν την σωματική αυταρέσκεια και την πνευματική ανεπάρκειά τους η «αιωνιότητα» έχει τη διάρκεια ενός βλέμματος. Αν όμως αποτυπώνει ένα γεγονός που να έχει ερμηνευτική ή αισθητική πληρότητα τότε μπαίνει στην κατηγορία των κληροδοτημάτων.

Οι φωτογράφοι της σειράς, διακρίνατε εάν είχαν φετίχ με τη μηχανή τους;
Κάθε συνεπής επαγγελματίας οφείλει να ενημερώνεται και να αξιοποιεί τις τεχνικές και τεχνολογικές εξελίξεις. Αγαπάς τα μέσα που σε βοηθάνε να κάνεις καλύτερα την δουλειά σου. Οι ψηφιακές κάμερες και οι δυνατότητες επεξεργασίας στον υπολογιστή δημιούργησαν φωτογραφικά έργα που θα ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθούν με τα τεχνικά μέσα παλαιότερων δεκαετιών.

Εσείς ο ίδιος τι καινούργιο πήρατε από αυτή τη δουλειά σας;
Ταξιδεύοντας σε ολόκληρη σχεδόν την Ελλάδα και στο εξωτερικό γνώρισα αξιόλογους ανθρώπους, οι συνθήκες εργασίας τους διεύρυναν τις γνώσεις μου. Ό,τι συμβαίνει με κάθε καινούργια δουλειά.

Γιατί πιστεύετε ότι το ντοκιμαντέρ γίνεται όλο και πιο δημοφιλές είδος παγκοσμίως;
Η χρήση των πολυμέσων επικοινωνίας διεύρυνε τα περιθώρια έρευνας και διατύπωσης γνώμης με αποτέλεσμα η πληροφορία και ο τρόπος που αυτή τεκμηριώνεται να ενδιαφέρει ευρύτερα στρώματα των κοινωνιών και να τους φέρνει πιο κοντά στο ντοκιμαντέρ. Η μετάδοση της πληροφορίας γίνεται πλέον άμεσα, καθιστώντας κοινά τα προβλήματα στην παγκόσμια κοινότητα. Πρόσφατα παραδείγματα ο κοροναϊός ή ο θάνατος-δολοφονία του Φλόιντ.

Εσείς νοιώθετε περισσότερο κινηματογραφιστής; Ντοκιμαντερίστας;
Τί να πω; Σας παραχωρώ το βιογραφικό μου....

* Η σειρά ντοκιμαντέρ «Οι κυνηγοί της αιωνιότητας» προβάλλεται κάθε Τρίτη στις 21.00 στο Cosmote History HD. Τα επεισόδια της σειράς μετά την προβολή τους θα είναι διαθέσιμα για δωρεάν on demand θέαση στην υπηρεσία Cosmote TV Plus.