Ο Στέφανος Κόντος, ο βυθός της Ελλάδας και η «Underwater Gallery»

H πρώτη μου επαφή με το έργο του φωτογράφου και κινηματογραφιστή, Στέφανου Κόντου, ήρθε μόλις πριν ένα χρόνο. Ήταν τότε που είχα εντυπωσιαστεί διαβάζοντας για την «Underwater Gallery» που έστησε με την ομάδα του στο μαγικό υποθαλάσσιο σπήλαιο της Αμοργού. Αν ήθελες να δεις τα φωτογραφικά έργα της έκθεσης (πολλά από αυτά είχαν εκτεθεί νωρίτερα στο Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου) έπρεπε να βουτήξεις ο ίδιος με ελεύθερη ή αυτόνομη κατάδυση, δεν είχες καμία άλλη εναλλακτική. Κάποιοι θα μπορούσαν να το θεωρήσουν και σαν ένα είδος μύησης στον βυθό και τα πλάσματά του.

«Αυτό που ήθελα να μεταφέρω στον επισκέπτη της “Underwater Gallery” είναι η εμπειρία σαν να μπαίνει κάποιος σε μία κανονική γκαλερί. Είσοδος, φώτα, καβαλέτα. Ακόμα και η ίδια η τοποθέτηση των έργων έγινε με ελεύθερη κατάδυση. Τα έργα ήθελα να τα “δέσω” με το φυσικό περιβάλλον, πέτρες μπροστά από φωτογραφίες με πέτρες, χρώματα με χρώματα, ακόμα και ψάρια πέρναγαν μπροστά από έργα με ψάρια και τα έχουμε αποτυπώσει και βιώσει…» μας λέει ο Στέφανος Κόντος. 

Η μοναδική στα παγκόσμια χρονικά υποθαλάσσια έκθεση, δεν μένει μόνο στο κομμάτι του εντυπωσιασμού και το πώς κατάφεραν μερικοί άνθρωποι να τη στήσουν «με μία ανάσα». Η δύναμη βρίσκεται και στις ίδιες τις φωτογραφίες του Στέφανου Κόντου, στην ευαισθησία τους, τη θεματολογία τους, ακόμα και ένας είδος λυρισμού, ενός χορού κάτω από το νερό.

«Θέλω να προσδώσω μία πιο εικαστική ματιά στην υποβρύχια φωτογράφιση, όχι τόσο ντοκιμαντερίστικη. Να πιάσω τα συναισθήματα όσο είσαι κάτω στον βυθό. Φόβος, χαρά, έκπληξη, εντυπωσιασμός, ακόμα και απογοήτευση αν δεις κάτι που δεν σου αρέσει. Παρόμοια συναισθήματα θέλω να μεταδώσω και στον κόσμο που θα δεις τις φωτογραφίες μου. Έργα που δημιουργούμε μαζί, άνθρωπος και φύση. Η ίδια η φύση είναι ο καλλιτέχνης. Μία μόνο βουτιά σε ένα ναυάγιο είναι σαν ένα ταξίδι στο χρόνο» μας τονίζει ο φωτογράφος που είχε την τύχη να πιάσει κάμερα από μικρή ηλικία, μία υποβρύχια Nikonos κάμερα του πατέρα του. Μη νομίζετε πως κυκλοφορούσαν πολλές τότε. 

Ο ίδιος, με καταγωγή τα Ιωάννινα και έδρα την Αθήνα, ασχολείται με τις καταδύσεις από δώδεκα ετών. Από τότε, δεν έχει σταματήσει να καταγράφει και να εξερευνά τον ελληνικό βυθό, να μεταδίδει τις χαρές της ελεύθερης κατάδυσης στον κόσμο με την ομάδα «On a  Single Breath», στις περισσότερες περιπτώσεις αφήνοντας την εμπορική διάσταση στην άκρη.  

Τι συναισθήματα παίρνει κάποιος κάνοντας ελεύθερη κατάδυση; Σίγουρα δεν μπορούν να αποτυπωθούν στο χαρτί και στις λέξεις. «Αποκτάς υδροβιότητα, νοιώθεις σαν ένα δελφίνι και κινείσαι άνετα στο νερό. Για κάποια λεπτά της ώρας, με την apnea, νιώθεις σαν ένα θαλάσσιο πλάσμα ο ίδιος, μία φυσιολογική κατάσταση. Η ελεύθερη κατάδυση με φέρνει πιο κοντά στη φύση και το περιβάλλον, η φύση και τα πλάσματα του βυθού με αποδέχονται διαφορετικά. Βέβαια, όλα αυτά μετά από χρόνια εκπαίδευσης και εξοικείωσης» λέει συμπληρώνοντας πως μαζί με την Ιταλία και την Ισπανία, πολύς κόσμος στην Ελλάδα ασχολείται με την ελεύθερη κατάδυση και δραστηριότητες όπως το υποβρύχιο κυνήγι, αλλά όχι ακόμα σε αγωνιστικό επίπεδο. 

Με την «Underwater Gallery» να επιστρέφει κάποια στιγμή στο μέλλον, η συζήτηση πηγαίνει στα τωρινά project του Στέφανου Κόντου και της ομάδας του. Μου τονίζει τη λέξη «ομάδα» και πόσο σημαντική είναι. To project που «τρέχουν» αυτό το διάστημα ονομάζεται «Underworld Project», ένα υποβρύχιο ταξίδι στην ελληνική μυθολογία, από τον Χελμό μέχρι τα Χανιά της Κρήτης. 

«To “Underworld Project” έχει θεματικό περιεχόμενο που προέρχεται από τη μυθολογία της αρχαίας Ελλάδας. Ένα πέρασμα στον “Κάτω Κόσμο” με εικαστικό χαρακτήρα, αφήγηση με εικόνες και περιεχόμενο κινηματογραφικό. Όταν ο βαρκάρης-πορθμέας Χάρων οδηγούσε τις ψυχές των νεκρών στον Άδη, με το υγρό στοιχείο να βρίσκεται παντού. 

Βουτήξαμε με το «Underworld Project» στη λίμνη Τσιβλού, στον Χελμό στη βόρεια Πελοπόννησο, μία φυσική λίμνη σε υψόμετρο κοντά στα 800 μέτρα και γύρω στα 80 μέτρα βάθος. Πρόκειται για μία φυσική λίμνη, αποτέλεσμα μίας κατολίσθησης που συνέβη πριν 100 χρόνια, καταπλακώνοντας ένα χωριό και ένα αλπικό δάσος. Το όλο σκηνικό και η αίσθηση γύρω από τη λίμνη είναι καθαρά αλπική. Κάναμε ελεύθερη κατάδυση στη λίμνη, με την ορατότητα να είναι σχεδόν μηδενική λόγω των ιζημάτων και των στρώσεων, ενώ η θερμοκρασία ήταν πολύ χαμηλή. Η όλη ατμόσφαιρα ήταν άκρως υποβλητική και σκοτεινή, με τεράστια βυθισμένα δέντρα να ξεπροβάλλουν δίπλα μας».

Η προετοιμασία ενός τέτοιου project απαιτεί σχεδιασμό και εμπειρία χρόνων. Δείτε για παράδειγμα το επόμενο project στα Χανιά και στο γνωστό «Σπήλαιο των Ελεφάντων», όπως συνεχίζει να μας λέει ο Στέφανος. «Απαιτείται μεγάλη προετοιμασία από όλη την ομάδα. Μην ξεχνάμε ότι όλα αυτά γίνονται “με μία ανάσα”, κουβαλάμε βαρύ εξοπλισμό, κάμερες κλπ. Οι απαιτήσεις υψηλές, όπως και οι κίνδυνοι. Εδώ βρισκόμαστε μπροστά στη δύναμη του ανθρώπου να πιάσει το άπιαστο.

Το “Underworld Project” πήγε φέτος και στα Χανιά της Κρήτης, στο υποθαλάσσιο “Σπήλαιο των Ελεφάντων”, με τη βοήθεια του έμπειρου ντόπιου εκπαιδευτή Νικόλα Γιαννουλάκη και της δικής του ομάδας. Εκεί μπορούμε να θαυμάσουμε τον εντυπωσιακό κλειστό θόλο, τους σταλακτίτες και σταλαγμίτες και τα χρώματά τους, με την είσοδό μας στην κύρια αίθουσα να γίνεται υποθαλάσσια και να απαιτείται κατάδυση πολλών μέτρων μέσα σε ένα υποβρύχιο τούνελ, με κάποιους θύλακες αέρα κατά τη διαδρομή. Όλα αυτά “με μία ανάσα”, χωρίς κάποιο αναπνευστικό εξοπλισμό. Εκεί έχουν ανακαλυφθεί οστά ελέφαντα από την παλαιολιθική εποχή» συμπληρώνει ο Στέφανος Κόντος, τονίζοντας πάλι πόσο ριψοκίνδυνη είναι μία τέτοια κατάδυση.

Με τον τρίτο σταθμό του «Underworld Project», το ακρωτήριο Ταίναρο μέχρι το τέλος της χρονιάς, συνεχίζεται η αναζήτηση των μύθων και υποβρυχίων πυλών της αρχαίας Ελλάδας. Ο ίδιος εσχάτως ασχολείται και με την macro photography με τεχνοτροπία fluo. Βουτώντας πάντοτε το βράδυ, πάντοτε «με μία ανάσα», βγάζει extreme close-up φωτογραφίες μικροσκοπικών οργανισμών και πλασμάτων της θάλασσας. Πολλά βιοφωσφορίζοντα θαλάσσια είδη έχουν την ικανότητα να «απορροφούν» το φως (πχ, της φωτογραφικής κάμερας ή ειδικού UV φωτισμού) και να το εκπέμπουν σε διάφορα χρώματα, με πραγματικά εντυπωσιακά φωτογραφικά αποτελέσματα. 

Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές καλές σχολές ελεύθερης ή αυτόνομης κατάδυσης. Ξεκίνα από τα βασικά. Μπορείς να εξερευνήσεις τους υποθαλάσσιους θησαυρούς της χώρας μας και να βιώσεις μοναδικές στιγμές. 

singlebreathphoto.com