Φωτομετρία: I have a dream

Το Photometria International Photography Festival ετοιμάζεται να ανοίξει τις πύλες του για 11η συνεχή χρονιά με τίτλο «I have a dream». Μάλιστα. Καλός ο τίτλος κι εύκολος. Αβίαστα σκέφτομαι ότι οι ιδρυτές και όλοι οι άνθρωποι που δουλεύουν εθελοντικά όλη τη χρονιά για το φεστιβάλ δικαιωματικά μουρμουρίζουν μέσα τους, αποτυπώνοντας την αλήθεια, I have a dream… actually I have more than one!

Οι προσδοκίες που είχε η φυλή των φωτογράφων, ερασιτεχνών και μη, όταν ονειρεύονταν τη δημιουργία αυτής της δια-πολιτιστικής συνάντησης έχουν ξεπεράσει τα όρια και των πιο τρελών ονείρων τους. Η Φωτομετρία έχει γίνει θεσμός. Προσελκύει ανθρώπους που αγαπούν την τέχνη της φωτογραφίας από πολλές και διαφορετικές χώρες. Η Φωτομετρία είναι γιορτή. Και η πόλη των Ιωαννίνων θα πάλλεται για μέρες στους ρυθμούς της τέχνης που σταματά τον χρόνο. Κλικ το μαγικό. Η Φωτομετρία είναι εθελοντισμός. Και ναι, ήταν ένα όνειρο που έγινε πράξη. Ζήτω στα όνειρα λοιπόν. Ζήτω και στην τέχνη που ισορροπεί ανάμεσα στη μνήμη και στη λήθη.

Η διαφορετική ματιά απέναντι στη ζωή και το πώς αποτυπώνετε στο χαρτί θα απασχολήσει όχι μόνο όσους θα εκθέσουν τη δουλειά τους αλλά θα δώσει το έναυσμα για να δημιουργήσουν το δικό τους αφήγημα όλοι όσοι θα ακολουθήσουν τους καλλιτέχνες. Αντιλήψεις, κουλτούρες, τρόποι έκφρασης και κυρίως προσωπικότητες.

Cassio Vasconcellos. Βραζιλιάνος. Φωτογράφος από το 1981. Αναγνωρισμένος. Το έργο του έχει παρουσιαστεί πάνω από 200 φορές σε 20 διαφορετικές χώρες, ενώ αποτελεί μέρος της επιλεγμένης ομάδας του «The Atlas World of Street Photography», ενός βιβλίου που δημοσιεύτηκε από τους Thames & Hudson, Αγγλία και το Yale University Press, ΗΠΑ, το 2014, («Nocturnes São Paulo»). Έρχεται στο φεστιβάλ για να εκθέσει τη δουλειά του που φέρει τον τίτλο «Collectives».

Η Cynthia Garcia, ιστορικός και κριτικός τέχνης, είχε γράψει ότι σε αυτή τη σειρά έργων, ο Vasconcellos ξεκινά μια οπτική συζήτηση για το αστικό χάος του σύγχρονου πολιτισμού με την εξερεύνηση πολυσύχναστων καταστάσεων που είναι χαρακτηριστικές της κοινωνίας μας: συνωστισμένες παραλίες, κατακερματισμένος χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων, συγκεντρώσεις μοτοσικλετών, τεράστιες αποθήκες αεροσκαφών στις ΗΠΑ, μάζες ανθρώπων, και το πανδαιμόνιο φορτηγών στην Ceasa του Sao Paolo, στη μεγαλύτερη δημοτική αγορά χονδρικής πώλησης φρέσκων τροφίμων, στη Λατινική Αμερική. Όλες αυτές οι καταστάσεις καταγράφηκαν χρησιμοποιώντας την κατάλληλη γωνία από τη θέα ενός ελικόπτερου. Κατασκευασμένες με τη χρήση εκατοντάδων φωτογραφιών που τραβήχτηκαν κατά τη διάρκεια του έργου, οι τελικές εικόνες αναπαριστούν ένα αποτέλεσμα που ισορροπεί ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία που μπερδεύουν τις αισθήσεις μας με τις τέλειες συνθέσεις του πίνακα, του χρώματος, της γραμμής και της γεωμετρίας.

Κοιτώντας τη συνολική δουλειά του, λίγες μέρες πριν έρθει στην Ελλάδα για πρώτη φορά, κατέληξα ότι εκείνο που διεγείρει τον ψυχισμό του θεατή είναι οι ιστορίες που δημιουργεί μέσα από μωσαϊκά εικόνων. Περιγράφει τον αστικό τρόπο ζωής με λεπτομέρεια μέσα από αεροφωτογραφίες. Μιλάει για την ανάπτυξη στον 21ο αιώνα σε παγκόσμια κλίμακα.

Μου είπε ότι η ερμηνεία των σύνθετων αλληλεπιδράσεων, οι συγκρούσεις, οι συνεργασίες, τα πρότυπα συμπεριφοράς, η υπέρβαση των εθνικών συνόρων μέσα από τα δίκτυα επικοινωνίας, η κατανάλωση και η παραγωγή και ο πρωτοφανής τρόπος που συνδέει τους ανθρώπους σήμερα τον απασχολούν βαθιά. Έχει φωτογραφίσει πόλεις, αεροδρόμια, αυτοκινητόδρομους, δάση. Ό,τι μπορούσε ενώ πετούσε.

Υπήρχε κάποιος που σας μύησε στη φωτογραφία;
Με επηρέασε πολύ ο πατέρας μου, ο οποίος ήταν αντικιέρ, art-dealer. Εξαιτίας της δουλειάς του έζησα από μικρή ηλικία σε ένα ιδιαίτερα καλλιτεχνικό περιβάλλον και ήρθα σε επαφή με πολλούς και διαφορετικούς καλλιτέχνες. Μεγάλωσα μέσα στην τέχνη, με την τέχνη. Στα πρώτα χρόνια της καριέρας μου θαύμαζα μεγάλους κλασικούς φωτογράφους όπως ο André Kertész, o Henri Cartier-Bresson, ο Man Ray. Αγαπώ καλλιτέχνες όπως ο Ρενέ Μαγκρίτ, ο Fellini. Ο Giorgio de Chirico που ήταν ζωγράφος, συγγραφέας, γλύπτης και η επιρροή που είχε σε ρεύματα όπως ο υπερρεαλισμός, η αντικειμενικότητα. Η πορεία των ανθρώπων αυτών και ο τρόπος που αντιλαμβάνονταν την τέχνη και τη ζωή με επηρέασε.

Πότε ακριβώς μπήκε η φωτογραφία στη ζωή σας;
Άρχισα να βγάζω φωτογραφίες στα δεκαπέντε μου χρόνια και στα δεκαεννιά μου είχα ήδη εκθέσει τη δουλειά μου σε μουσεία σε μεγάλες πόλεις της Βραζιλίας. Στο Σάο Πάολο (μουσείο Art San Paolo), στο Ρίο. Η φωτογραφία μπορώ να πω ότι ήρθε πολύ απλά σαν μια εσωτερική ανάγκη έκφρασης.

Γιατί βγάζετε αεροφωτογραφίες και όχι φωτογραφίες πατώντας γερά στη γη;
Μου αρέσει να πετάω!

Κυριολεκτικά και μεταφορικά;
Ακριβώς.

Αεροφωτογραφίες και ελικόπτερα λοιπόν. Διάβασα ότι έχετε δίπλωμα οδήγησης ελικοπτέρου, σωστά;
Ναι, ξέρω να πιλοτάρω ελικόπτερο, γιατί αγαπώ να πετάω και να παρατηρώ τον κόσμο από ψηλά. Στην αρχή πίστεψα ότι ήταν ένας καλός τρόπος να βρω υλικό για τη δουλειά μου. Κατά τη διάρκεια των πτήσεων είδα εικόνες, παρατήρησα τη ζωή με μια άλλη ματιά, γνώρισα πράγματα που δεν ήξερα ότι υπήρχαν και μου άρεσε πολύ. Αγάπησα τις εικόνες από ψηλά και αγαπώ να πετάω όχι σαν πιλότος αλλά μου αρέσει το ελικόπτερο και οι δυνατότητες που δίνει.

Τα τελευταία χρόνια αρκετοί φωτογράφοι παρουσιάζουν αεροφωτογραφίες χρησιμοποιώντας drone. Εσείς που παρουσιάσατε αεροφωτογραφίες από πολύ νωρίς τι προτιμάτε;
Το drone είναι ένα πολύ καλό μηχάνημα κι εγώ έχω ένα αλλά δεν υπάρχει σύγκριση. Είμαι εγώ ο ίδιος στον αέρα τη στιγμή του κλικ. Κάνω λήψεις από διαφορετικές γωνίες, έχω την εικόνα εκεί μπροστά μου και αποφασίζω. Υπάρχει μια μαγεία ξεχωριστή.

Στις φωτογραφίες σας, ο κόσμος σας, αυτός που εσείς δημιουργείτε φαίνεται τόσο μικρός. Και είναι. Δημιουργείτε έργα μεγάλης κλίμακας. Στο φεστιβάλ θα παρουσιάσετε ένα τεράστιο αεροδρόμιο. Πόσο χρόνο χρειάζεστε για να ολοκληρώσετε μια δουλειά;
Μου πήρε πολύ χρόνο διότι εγώ δημιούργησα ένα δικό μου φανταστικό αεροδρόμιο. Τράβηξα φωτογραφίες από πολλά διαφορετικά αεροδρόμια ανά τον κόσμο, φωτογράφησα πολλά και διαφορετικά αεροπλάνα, αεροδιαδρόμους και οτιδήποτε υπάρχει σε ένα αεροδρόμιο και μετά κατασκεύασα «το δικό μου». Χρησιμοποίησα συνολικά 1000 φωτογραφίες, πέρασα πάνω από 800 ώρες κάνοντας photoshop ώστε να συνδέσω όλα τα στοιχεία που είχα από την κάθε φωτογραφία, να τα μεταφέρω στην κλίμακα που ήθελα και να τα προσαρμόσω στην συνολική εικόνα. Πολλές ώρες σκληρής δουλειάς.

Ποια ιστορία θέλετε να πείτε μέσα από τη φωτογραφία του αεροδρομίου;
Όλα σήμερα κινούνται πολύ γρήγορα. Η τεχνολογία έχει προχωρήσει πολύ. Το φανταστικό μου αεροδρόμιο μιλάει για την παγκοσμιοποίηση, για το πώς ενώνονται οι άνθρωποι σήμερα και γίνονται ένα κράμα από κουλτούρες, γλώσσες, πολιτισμούς. Συνυπάρχουμε και δημιουργούμε συλλογικά. Ο ατομικισμός, η ετερογένεια σταδιακά υποχωρούν δημιουργώντας χώρο για κάτι καινούργιο, συλλογικό.

Μαυρόασπρη ή έγχρωμη φωτογραφία;
Αγαπώ και τις δυο. Εξαρτάται από το θέμα. Στη σειρά έργων που έδωσα τον τίτλο "Collectives” το χρώμα ήταν απαραίτητο. Ήθελα να τονίσω τις λεπτομέρειες. Σε μια προηγούμενη δουλειά μου, που έχω φωτογραφίσει δάση, δέντρα, φυτά, αφαίρεσα το χρώμα. Άλλωστε όλοι περιμένουν να δουν ένα πράσινο δέντρο.

Είναι η πρώτη φορά που θα εκθέσετε έργα στην Ελλάδα και ξεκινάτε με τη Φωτομετρία και με την πόλη των Ιωαννίνων.
Πιστεύω ότι φεστιβάλ τέτοιου τύπου πρέπει να γίνονται σε μικρές πόλεις. Είναι πολύ πρακτικό, έχεις τη δυνατότητα να παρακολουθήσεις όλες τις εκδηλώσεις πιο εύκολα, να γνωρίσεις τους ανθρώπους που συμμετέχουν, να ανταλλάξεις ιδέες.

Στο φεστιβάλ της Φωτομετρίας θα εκθέσουν τη δουλειά τους και νέοι φωτογράφοι. Εσείς ένας αναγνωρισμένος φωτογράφος, με πολλές εκθέσεις ανά τον κόσμο, με βραβεία τι θα λέγατε σε έναν νέο φωτογράφο;
Να πειραματιστεί. Να προσπαθήσει να βρει το δικό του στιλ και να είναι πρωτότυπος. Σήμερα υπάρχουν εκατομμύρια φωτογραφίες. Το στιλ όμως είναι εκείνο που ξεχωρίζει.

Ταξιδέψατε πολύ ανά τον κόσμο; Βοηθάει το ταξίδι;
Στη δική μου περίπτωση ναι, μου άρεσε, αλλά κάποιος μπορεί να δημιουργήσει εκπληκτικά πράγματα ακόμη και μέσα από ένα μικρό δωμάτιο, δίχως να κάνει βήμα. Είναι σημαντικό να ακούσει την εσωτερική του φωνή.

Αρκεί μόνο το ταλέντο;
Θέλει δουλειά και επιμονή.

Οι διοργανωτές του φεστιβάλ της Φωτομετρίας έδωσαν φέτος τον τίτλο: I have a dream. Το δικό σας πιο είναι;
Έχω τόσα πολλά…

Το πιο δυνατό;
Με προβληματίζει πολύ η αλλαγή στο κλίμα, θα ήθελα περισσότερους ανθρώπους να ασχολούνται με αυτό.

Τα μεγάλης κλίμακας έργα του θα εκτεθούν στις στοές των τειχών του κάστρου της πόλης των Ιωαννίνων. Σήμερα που η διάδοση της ψηφιακής κουλτούρας είναι όλο και πιο έντονη θα έχει ενδιαφέρον να αφουγκραστεί κανείς τους διαλόγους που θα προκύψουν από αυτή τη συνεύρεση.

Κλείνοντας θέλω να σας πω ότι οι Βραζιλιάνοι είναι ενθουσιασμένοι που ένας δικός τους άνθρωπος έρχεται για πρώτη φορά να εκθέσει το έργο του στην Ελλάδα για αυτό και η πρεσβεία της Βραζιλίας στην Ελλάδα αποφάσισε να καλύψει τα έξοδα (ταξίδι, διαμονή) του Cassio Vasconcellos. Viva Brazil!

Ευτυχείτε, αγαπητοί!

Βιογραφικό
Cassio Campos Vasconcellos (Σάο Πάολο, SP, 1965). Φωτογράφος από το 1981. Έχει εκθέσει έργα του περισσότερο από 200 φορές, σε είκοσι χώρες. Τη σειρά φωτογραφιών του με τίτλο "Nocturnes Sao Paulo" μπορεί κανείς να τη θαυμάσει μαζί με τη δουλειά πολύ γνωστών επαγγελματιών της τέχνης της φωτογραφίας στις σελίδες του "The Atlas World of Street Photography" (Thames & Hudson, Αγγλία / Yale University Press, ΗΠΑ, 2014). Μερικές από τις πρόσφατες εκθέσεις του είναι το "Past / Future / Present: Σύγχρονη Βραζιλιάνικη Τέχνη από το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, Σάο Πάολο", Μουσείο Φοίνιξ, Φοίνιξ, Αριζόνα, επιμέλεια της VanessaDavidson και CaueAlves (2017). "Collectives", TodayArtMuseum (TAM), Πεκίνο (2013); "Εκπαιδευτικές Γλώσσες της Φωτογραφίας", Μουσείο Τέχνης Πανεπιστημίου Princeton, Princeton, NewJersey (2013) και "The VertigoPraise: ItauPhotographyCollection", MaisonEuropeenne de LaPhotographie (MEP), Παρίσι (2012). Έχει δημοσιεύσει έξι βιβλία: BrasilVistodoCeu (EditoraBrasileira, 2017), Aeroporto (2015), AereasdoBrasil (BEI, 2014) Panoramicas (DBA, 2012), Aereas (TerraVirgem, 2010) and NoturnosSaoPaulo (2002). Τα βραβεία του περιλαμβάνουν το ConradoWessel of Art (2011). Paulista Association of CriticsArt (APCA - 2002) για την καλύτερη έκθεση φωτογραφίας της χρονιάς με το "NoturnosSaoPaulo". Βραβείο Φωτογραφίας PortoSeguro (2001); και το Εθνικό Ίδρυμα Τέχνης (Funarte) (1995). Οι φωτογραφίες του καλλιτέχνη βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές και σε μουσεία όπως το MASP - Museu de Arte de SaoPaulo (Σάο Πάολο, Βραζιλία) και στο εξωτερικό στο Bibliotheque Nationale (Παρίσι, Γαλλία) και στο Μουσείο Καλών Τεχνών, (MFAH, Χιούστον, ΗΠΑ).

Φωτομετρία-Πρόγραμμα 2019, εδώ.

Υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του Πνευματικού Κέντρου Δήμου Ιωαννιτών και της Περιφέρειας Ηπείρου.

Διάρκεια: 29.5 - 9.6.2019
Θεματική: I HAVE A DREAM
(Η είσοδος είναι δωρεάν σε όλους τους εκθεσιακούς χώρους του Φεστιβάλ)