Ο φιλόσοφος Ντέρεκ Πάρφιτ φωτογραφίζει τη Βενετία και την Αγία Πετρούπολη

Επί είκοσι συνεχή χρόνια, ο σπουδαίος άγγλος φιλόσοφος Ντέρεκ Πάρφιτ (1942-2017) άφηνε τη θαλπωρή της αγροικίας του στα περίχωρα της Οξφόρδης για να περάσει πέντε εβδομάδες του χειμώνα στη Βενετία και την Αγία Πετρούπολη.

Επέστρεφε με έναν σχεδόν εμμονικό, ψυχαναγκαστικό τρόπο στα ίδια και τα ίδια μέρη: το Παλάτι των Δόγηδων και το Μεγάλο Κανάλι, στη Βενετία. Τα Χειμερινά Ανάκτορα και το κτίριο του Γενικού Επιτελείου, στην Αγία Πετρούπολη.

Αν και τράβηξε χιλιάδες φωτογραφίες αυτά τα είκοσι χρόνια, πίστευε ότι είχε καταφέρει να βγάλει ελάχιστες καλές φωτογραφίες. Μετά από αυστηρή επιλογή και τεχνικές επεξεργασίας −ο Πάρφιτ ήταν ενθουσιώδης οπαδός του photoshop− επέλεξε μόλις 120 από αυτές.

Ο Ντέρεκ Πάρφιτ, που πέθανε πέρυσι σε ηλικία 74 ετών, είχε ήδη σταματήσει να βγάζει φωτογραφίες από το 2000, όταν αποφάσισε να επικεντρωθεί στην άλλη μεγάλη αγάπη του, τη φιλοσοφία – οι φίλοι του πάντως λένε ότι ένας άλλος λόγος που άφησε τη φωτογραφική μηχανή ήταν γιατί πίστευε ότι η ποιότητα του χιονιού είχε αλλάξει τα τελευταία χρόνια προς το χειρότερο.

Μετά το θάνατό του, δύο πρώην μαθητές του, ο Όουεν Λαμπ και ο Σαμ Σοκόλσκι-Τιφτ σκέφτηκαν ότι το φωτογραφικό αρχείο του δασκάλου τους άξιζε να εκτεθεί σε ένα ευρύτερο κύκλο κι έτσι επιμελήθηκαν την έκθεση που εγκαινιάστηκε στο Λονδίνο στην γκαλερί Narrative Projects με τίτλο «The Mind’s Eye: Photographs of Derek Parfit».

Ο Σοκόλσκι θυμάται τον Πάρφιτ το 2015 σε ένα από τα τελευταία σεμινάρια για τη «Μετα-Ηθική» στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ να απαγγέλει έναν στίχο του Ομήρου. «Δάκρυα άρχισαν να κυλούν από τα μάτια του, μη μπορώντας να αντέξει, όπως μας εξήγησε, τόση ομορφιά».

Τότε για πρώτη φορά ο Σοκόλσκι συνειδητοποίησε ότι αυτός ο άνθρωπος που στεκόταν μπροστά του ήταν διαφορετικός από όσους είχε γνωρίσει: ήταν ένας άνθρωπος με παράξενη καρδιά που η ματιά του στην τέχνη ακολουθούσε μια ιδιόμορφη διαδρομή πέρα από το επιφανειακό και το προφανές.

Ο Πάρφιτ είχε εκμυστηρευτεί κάποτε σε μια συνέντευξη ότι το μόνο που ήθελε ήταν να βγάζει καλές φωτογραφίες και να γράφει καλή φιλοσοφία. Ωστόσο, άφησε απροσδιόριστη τη σχέση που έβλεπε ανάμεσα στις δύο δραστηριότητες. Πιθανόν η προσωπική του τοποθέτηση ήταν και ο δεσμός που ένωνε τα δύο, τη φωτογραφία και τη φιλοσοφία.

«Οι φωτογραφίες του Πάρφιτ δεν αποτύπωσαν τις δύο πόλεις, τη Βενετία και την Αγία Πετρούπολη, όπως ήταν αλλά όπως θα έπρεπε να είναι» σημειώνουν οι δύο επιμελητές/μαθητές στο ενημερωτικό φυλλάδιο για την έκθεση. Ο ίδιος ο Πάρφιτ είχε παραδεχθεί στην εισαγωγή του πρώτου του βιβλίου ότι «σαν χαρακτήρας είμαι ένας αναθεωρητής». 

Κι αυτή η διαπίστωση εκ μέρους του φαίνεται να ισχύει τόσο για αυτές τις εξαίσιες 120 φωτογραφίες όσο και για το σύνολο του φιλοσοφικού του έργου.